Bozor segmentatsiyasining ta asosiy elementi Xulosa. Foydalangan adabiyotlar. Bozor segmenti

Mahsulot bozorini qadoqlash bo'yicha segmentatsiyalash misollari

• 
  bir martalik yoki qayta foydalanish mumkin
  
• 
  vertical holatda, gorizontal holatda, yoki istalgan figurada
  
• 
  yirtilib ochilishga qarshi yoki qarshi emas
  
• 
  o'lchov kosasi bilan, o'lchagichsiz
  

Oltinchi tamoyil - ishlab chiqaruvchi tomonidan

Har bir segmentdagi bozorning asosiy ishtirokchilari assortimentining kengligini, raqobatchining kuchi, ta'siri va hajmini baholashga imkon beradi. Ishlab chiqaruvchi bo'yicha segmentatsiyaga misollar: mintaqaviy, milliy, ko'p millatli; bozordagi tovar belgilari va savdo belgilari bo'yicha; ishlab chiqaruvchining nomi bilan.

Yettinchi tamoyil – Bir nechta usullarni birlashtirish

Erkin bozor bo'shliqlarini batafsil izlash maqsadida yiliga bir marta segmentatsiyaning ushbu turini o'tkazish foydalidir. Kombinatsiyalangan yondashuv mahsulot segmentatsiyasining bir necha turlaridan izchil foydalanishni anglatadi. Umumiy misollar

• 
  bozorni narx segmentlari bo'yicha segmentatsiyalash, so'ngra har bir narx segmentini brend bo'yicha
  
• 
  bozorni harakat turi bo'yicha, so'ngra har bir segmentni brend bo'yicha segmentlash
  
• 
  bozorni brendlar bo‘yicha, so‘ngra qadoqlash hajmlari va turlari bo‘yicha segmentatsiyalash
  

Xulosa
Xulosa qilib aytganda shuni aytmoqchimanki bozor segmentatsiyasi ko’p tarmoqli bo’lim bo’lib, u kompaniyaning marketing strategiyasini ishlab chiqish, baholash va tanlashning turlari, maqsadlari, bosqichlari va asoslari. Shuningdek,

bozor segmentatsiyasi - bu istiqbolli iste'molchilarga erishish va ularni o'z mahsuloti yoki xizmatlarining mijozlariga aylantirish uchun biznesning o'yin rejasi.
Bozor segmentatsiyasi kompaniyaning qiymat taklifi atrofida aylanishi kerak.
Bozor segmentatsiyasi yakuniy maqsadi raqobatdosh kompaniyalarga nisbatan barqaror raqobatdosh ustunlikka erishish va unga erishishdir.
Tashkilotning marketing strategiyasini nazariy va amaliy tahlil qilish - kurs ishi Raqobat turiga ko'ra raqobat strategiyalarini o’rganish bilan shug’ullanar ekan.

Foydalangan adabiyotlar:

1. Bagiev GL, Tarasevich VM, Enn H. Marketing: Universitetlar uchun darslik. 3 -nashr. / Jami. ed G. L. Bagieva. - SPb.: Piter, 2007.- 736 p.: Kasal. - ("Universitetlar uchun darslik" seriyasi)
3. Marketing: lug'at / Azoev G.L. va boshqalar - M., 2000
4. "Marketing" fanidan kurs ishini bajarish bo'yicha uslubiy ko'rsatma / Ufimsk. davlat Aviatsiya texnologiya un-t; Tuzuvchi: M.A. Bronnikov, U.G. Zinnurov, E.V. Kuznetsova. - Ufa, 2010.- 103 b.
Internet saytlari:
5. Sayt materiallari http://lwww.lesprominform.ru/advertiser.html
6. Sayt materiallari http://www.adv-energy.com.ua/infos/v/267
7. Sayt materiallari http://www.gallinablanca.ru/
8. Sayt materiallari http://www.gorn.ru/archive/2009/3/article9636.html
9. Sayt materiallari http://www.impulses.ru/tv.php
10. Sayt materiallari http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=1403995
11. Sayt materiallari http://www.orbitalufa.ru/statii2.html
12. Sayt materiallari http://www.ppitania.ru/dnews/article.xml?id=922&page_id=35&lang_id=4
13. Sayt materiallari http://www.ukrprod.kiev.ua/news/3745
14. Sayt materiallari http://www.marketcenter.ru/content/doc-2-11217.html

Xalqaro marketingni rivojlangan davlatlar misolida o’rganish.

AQSh
Marketing atamasi iste’molga XIX asrning 60-yillarida Makkovern tomonidan kiritilgan. Marketing nazariy konsepsiya va tijorat faoliyatining o‘ziga xos hodisasi tarzida XX asr boshlarida AQShda ilk bor qo‘llanildi1.
1902-yildan boshlab AQShning Michigan, Kaliforniya, Illinoys universitetlarida “Tovarlar marketingi”, “Marketing usullari”fanlaridan ma’ruzalar o‘qitila boshlandi. 1910-1925-yillar mobaynida marketing usullari orqali bozorlar o‘rganila boshlandi. Firmalarda biznes faoliyatini o‘rganish uchun bozorni o‘rganish bo‘yicha bo‘limlar tashkil qilina boshlandi. 1926-yilda AQShda Marketing va Reklama Milliy Assotsiatsiyasi tashkil qilinib, keyinchalik Amerika Marketing jamiyatiga aylantirildi. 1973-yilda bu jamiyat Amerika Marketing Assotsiatsiyasi mavqeyiga ega bo‘ldi. Ikkinchi jahon urushi og‘ir sanoat rivojlanishiga va sanoat tarmoqlarini boshqarishga bo‘lgan yangicha yondashuvni talab etdi. Ommaviy ishlab chiqarishning o‘sishi, sotib olish qobiliyatining pastligi bozorlarda sotuv siyosatining ishlab chiqilishini va marketing sohasida tajribaning ortishiga olib keldi. 1948-yildan esa marketing turli xo‘jalik faoliyatida qo‘llanilib, ishlab chiqarishdan to iste’molchiga yetib borgungacha bo‘lgan jarayonda tovarlar oqimi va xizmat ko‘rsatishni tashkil qilishda ishlatildi.
1960-yilda Djer Makkarti tomonidan marketingning tub mohiyatini ochib beruvchi“4P” modeli ishlab chiqildi. Bu modelda marketingning asosiy 4 elementlari tovar (product), narx (price), sotuv (place), reklamarag‘batlantirish (promotion) o‘z aksini topgan. Bu model marketing sohasidagi nazariy izlanishlarga asos soldi.Turli mamlakatlarda marketing assotsiatsiyalari va institutlari tashkil qilinib, bozor va marketing izlanishlari olib borila boshlandi. 1965-yilda ingliz Marketing instituti tomonidan marketingga quyidagi tarif berildi. Marketing – amaliy faoliyat bo‘lib, boshqaruv funksiyalari tizimi hisoblanadi, uning yordamida iste’molchilarning xarid (sotib olish) qobiliyati o‘rganilishi natijasida tovar va xizmatlarga bo‘lgan real talabni shakllantirish orqali foyda olish jarayonidir. Bu tarif ko‘pgina nazariyotchilar tomonidan tan olindi va amaliy jarayonda unga asoslanib biznes va ishlab chiqarishni boshqarish olib borildi. 1966-yildan to hozirga qadar marketingning juda ko‘p tariflari yaratildi. Amerika Marketing Assotsiatsiyasi ma’lumotlariga ko‘ra 2000 dan ortiq tariflar marketingning ko‘p qirrali faoliyatini to‘la – to‘kis ochib bergan.
“Marketing – tovarlar yaratish, taklif qilish va ayirboshlash vositasida shaxslarning ham, guruhlarning ham ehtiyoj va talablarini qondirishga yo‘naltirilgan ijtimoiy va boshqaruv jarayonidir”. Marketing bo‘yicha taniqli mutaxassis F. Kotler marketing faoliyatini ayirboshlash orqali insonlar talabini qondirishga yo‘naltirilgan faoliyat, deb tushuntiradi. Ingliz mutaxassisi Dj. Steyner fikricha, marketing strategik rejalashtirish va boshqaruv jarayonidagi asosiy vazifa bo‘lib, uning maqsadi - iste’molchilarning ehtiyojlarini qondirish va korxonalar daromadini ta’minlash hisoblanadi. Korxona faoliyatining barcha yo‘nalishlari, ya’ni ishlab chiqarish, moliyaviy va sotuv sohasida integratsiyani yo‘lga qo‘yish.2
1960-yilda Amerika Marketing Assotsiatsiyasi tomonidan quyidagi tarif ma’qullandi. Marketing-ishlab chiqaruvchidan to iste’molchigacha yetib borgunga qadar tovar va xizmatlar oqimini yo‘lga qo‘yish, tashkil qilish bilan bog‘liq bo‘lgan tadbirkorlik faoliyatidir. 1985-yilga kelib esa bu tarif yanada to‘liqroq qilib tavsiflandi, ya’ni “Marketing-narx shakllantirish, g‘oyalarni siljitish va amalga oshirish, tovar va xizmatlarni ayirboshlash orqali sotish natijasida alohida shaxslar va tashkilotlar talabini qondirishga yo‘naltirilgan jarayon”.
AQShda 1966-yilga kelib marketing masalalari bo‘yicha shug‘ullanuvchi 350 ga yaqin firmalar faoliyat ko‘rsata boshladi. Bu firmalar yirik kompaniyalar uchun pullik shartnoma asosida tadqiqotlar o‘tkazib 300 mln. dollarga yaqin daromad ko‘ra boshladilar. Keyinchalik marketing faoliyati bilan yirik universitetlarning tadqiqot guruhlari, markazlari, savdo – sanoat assotsiatsiyalari, davlat tashkilotlari shug‘ullana boshladilar. 1967-yildan boshlab Angliyaning 500 dan ortiq firmalari bozorda raqobatbardosh bo‘lish uchun bozor tadqiqotlari olib borishni yo‘lga qo‘yishdi. Bu tadqiqotlarga 5000 dan ortiq talabalarni jalb qilishdi.
Marketing rivojlanishining jarayoni unga bo‘lgan yondashuv va fikrlarning tobora ko‘payib borishiga sbab bo‘ldi. 1972-yilda F.Kotler mikro va makromarketing tushunchalarini asoslab berdi.
Mikro marketing - ma’lum bir kompaniya tomonidan bajariladigan ishlarni nazarda tutadi. Makro marketing — butun jamiyatning yashash tarzini nazarda tutadi. 1976-yilga kelib, Shelbi Xant “marketing- ayirboshlash jarayoni haqidagi ilmlar majmuasidir”, deb xulosa qildi. Ko‘rib turibmizki, marketing faoliyatining naqadar keng qamrovli ekanligi sababli turli olimlar tomonidan bir-birini inkor etmagan holda turli tariflar berilishiga olib keldi.
AQSh va G‘arbiy Yevropaning ko‘pgina mamlakatlarida marketing masalalari bo‘yicha milliy institutlar, turli assotsiatsiya, maktab va tadqiqot markazlarining tashkil etilishi bu sohaning rivojlanishiga olib keldi. Marketing g‘oyalarining rivojlanishini Yevropa Marketing Qo‘mitasi va Angliya Xalqaro Marketing Assotsiatsiyalari targ‘ibot qildilar.
Mustaqil davlatlar hamdo‘stligi davlatlari va Rossiya bozor munosabatlariga o‘tilgandan so‘ng marketing faoliyati firmalar va korxonalar faoliyatiga jadal sur’atlar bilan joriy etila boshlandi.
1990-yilda Rossiya Marketing Assotsiatsiyasi tashkil etildi va uning Prezidenti etib professor G.G.Abramshvili tayinlandi.
80-90-yillarda marketingning globallashuv jarayoni kuzatildi. Avstraliyaning Kanberre shahrida 1992-yilda Global Marketing bo‘yicha Xalqaro Konferensiya bo‘lib o‘tdi. Uning shiori bo‘lib «Marketing – bu hamma narsa», «Marketing – bu BIZNES», deb jarangladi.
Marketingning fan va o‘ziga xos san’at sifatida shakllanishi va takomillashuviga ko‘plab xorijiy mutaxassislar B.Berman, G.Bolt, M.Bruk, A.Vayman, X.Vays, X. Verli, D. Gardner, D.Garst, X.Grenross, E.Dixtl, P.Druker, R.Kamp, F.Kotler, J.Lamblen, T. Levitt, S. Madjaro, Meffert
X., R. Nishlag, Dj.Evans va boshqalar o‘z hissalarini qo‘shdilar.

Iste’molchilarning talablarini qondirish, hamkorlar va davlat manfaatlarini tijorat va notijorat jarayonlarida o‘zaro ta’sirini muvofiqlashtirish

Bozordagi talab va taklif orasidagi nisbatning o‘zgarishi bozor munosabatlari uchun xarakterli bo‘lib, firmalarning tovar ishlab chiqarishdan sotish, so‘ngra esa xaridorga va jamiyatga yetkazishgacha bo‘lgan faoliyatning boshqaruvida urg‘u berilishining aralashib ketganligi bilan kuzatilar edi. XX asr davomida marketingning boshqa boshqaruv konsepsiyalari paydo bo‘ldi.
Marketing konsepsiyasi – bu bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlab chiqarish va sotish faoliyatini boshqarish haqidagi ilmiy asoslangan tasavvurlar tizimidir.