Bozor munosabatlari rivojlanishi sharoitida asosiy fondlarning mohiyati va nazariy asoslari

KIRISH………………………………………………………………………... 

52 

Ishlab  chikarish  kuvvatlaridan  foydalanishda  korxona  tomonidan  oshkor 

etiladigan  2b  forma   «Korxonaning  ijtimoiy  iktisodiy  ko’rsatkichlar  tizimi»  ga 

mukim etibor beriladi. 

Taklilda  asosiy  vositalarning  samaradorlik  ko’rsatkichlari  va  ularning   ta’sir 

etuvchi omillar ikkita tarkib buyicha urganiladi. 

1.

 

Asosiy  vositalarning  samaradorligi  va  uning  uzgarishiga  ta’sir  etuvchi 

omillar taklili.  

2.

 

Asosiy  vositalar  va  ulardan  samarali  foydalanish  ko’rsatkichlarining 

Mahsulot xajmining uzgarishiga ta’sirining taklili. 

 

Asosiy 

vositalarning 

samaradorlik 

ko’rsatkichlari  va  ularning 

o’zgarishiga ta’sir etuvchi omillar qatoriga quyidagilar kiritiladi. 

 

Fond kaytimi (sigimi) va uning uzgarishiga ta’sir etuvchi omillar: 



 

Mahsulot ishlab chikarish xajmi va uning uzgarishi;  



 

Asosiy vositalar urtacha yillik kiymatining uzgarishi;  



 

Mahsulot  xajmiga  ta’sir  etuvchi  meknat  vositalari  bilan  boglik  bulgan 

omillar katoriga kuyidagilar kiritiladi;  



 

Asosiy vositalarning urtacha yillik kiymatining uzgarishi;  



 

Fond kaytimi (sigimi)ning uzgarishi. 

 

Moliyaviy  kisobot  ma’lumotlari  buyicha  asosiy  vositalarda  samarali 

foydalanganlik  kolatini  taklil  kilish  uchun  Mahsulot  xajmini  belgilovchi  muhim 

ko’rsatkich,  sotishdan  olingan  sof  tushumni  olish  mumkin.  Bunda  sotishdan 

olingan sof tushumni asosiy vositalarning kiymatiga bulish yuli bilan fond kaytimi 

ko’rsatkichini taklil kilinadi. 

 

Firma  va  kompaniyalarda  asosiy  vositalar  kiymatiga  kanchalik  kup  sof 

tushum  olinsa,  bu  vositalardan  samarali  foydalanilgan  deb  bakolanadi.  Bozor 

iktisodiyeti  sharoitida  mahsulot,  ish  va  xizmatlar  sotishdan  erishilgan  sof  tushum 

xajmi  baho  o’zgarishlari  ta’sirida  bo’lsada,  qiymat  ulchamida  o’rganiladigan 

asosiy  vositalar  samaradorligi  e’lon  kilinadigan  amaldagi  kisobotlarda  mahsulot 

hajmini ifodalovchi yagona ko’rsatkichdir. 

---