Botanika indd

*
61

---

ortadi.  Shuning  uchun  deyarli  hamma  madaniy  o‘simliklar 
sug‘orib  o‘stiriladi.
Lekin  ekinlami  sug‘orishda  suvning  ortiqcha  isrof bo‘- 
lishiga yo‘l  qo‘ymaslik kerak.
Shunday qilib, o‘simliklar ildizining bosim kuchi ta’sirida 
ildiz tukchalari orqali yerdan suv va unda erigan moddalami 
tuproqdan  shimib  oladi.
0 ‘simliklar yaxshi  o‘sishi,  mo‘l hosil berishi va uzoq yil 
yashashi uchun tuproqqa o‘g‘it solish kerak.  0 ‘g‘it tarkibida 
turli  mineral  tuzlar,  mikroelementlar va boshqalar bo‘ladi.
0 ‘g‘itlar, asosan, ikki guruhga bo‘linadi.  Birinchisi, ham- 
mamizga  ma’lum  bo‘lgan 
organik  o ‘g ‘itlar,
  ya’ni  go‘ng. 
Ular tuproqda chirib, uning holatini yaxshilaydi va hosildor- 
ligini  oshiradi,  o‘simliklar  uchun  zarur  bo‘lgan  moddalami 
hosil qiladi.  Ikkinchisi -  
mineral о ‘g'itlar.
  Bu o‘g‘itlar kimyo 
zavodlarida  maxsus  tayyorlanadi.  Mineral  o‘g‘itlar  har  xil 
bo‘ladi.  Ular  azotli  (selitra),  fosforli  va  kaliyli  o‘g‘itlardir.
Ular  o‘simliklarga  har  xil  ta’sir  qiladi.  Masalan,  azotli 
o‘g‘itlar o‘simliklaming o‘sishini tezlashtirsa,  fosforli va ka­
liyli  o‘g‘itlar  mo‘l  hosil  to‘planishiga  va  uning  tez  pishib 
yetilishiga  yordam  beradi.  Qisqa  qilib  aytganda,  o‘g‘itlar 
mo‘l  hosil  garovidir.
®
1.  0 ‘simlik ildizining  eng muhim vazifasi  nimadan  iborat?
2.  Tuproqdagi  suv va unda erigan moddalar o‘simlikka qanday 
qilib  o‘tadi?
3.  Ildiz bosimining roli  nimadan  iborat?
4.  Bahorda  kesilgan  daraxtlar  tanasidan  nima  uchun  suyuqlik 
(shira)  oqadi?