Botanika indd

32-§.  GULLARNING  CHANGLANISHI
Changdonda yetilgan changlaming urug‘chi tumshuqcha- 
siga  tushishiga 
changlanish
  deyiladi.
Changlanish 
chetdan  changlanish,  o'z-o'zidan  changla­
nish
  (71-rasm)  va 
sun’iy  changlanishga
 bo‘linadi.
Gullarning  chetdan  changlanishi. 
Ko‘pchilik 
0
‘sim­
liklar  gulining  changi  va  urug‘chisi  bir  vaqtda  yetilmay- 
di.  Shuning  uchun  ham  bitta  guldagi  chang  shu  gulda- 
gi  tumshuqchani  changlay  olmaydi.  Bunday  holda  bir 
gulning  changi  boshqa  guldagi  urug‘chining  tumshuq- 
chasiga  tushishi  kerak.  Yetilib  yorilgan  changdondan  chiq- 
qan  changning  hasharotlar,  shamol,  suv,  qushlar  va  o‘zga 
vositalar  yordamida  boshqa  gulning  tumshuqchasiga  tu­
shishiga 
chetdan  changlanish
  deyiladi.  Gullar  ochilgan 
vaqtda  xushbo‘y  hid  taratib  hasharotlami  o‘ziga  jalb  qila­
di.  Gullardan  ular  o‘ziga  kerak  bo‘lgan  narsa  -   chang  va 
xushbo‘y asal  shirasi  (nektar)ni  oladi.  Ular gullardagi  chang 
va  nektami  turli  a’zolari  (xartumi,  oyoqlari,  tuklari)  yorda­
mida  olib  o‘tadi.  Yetilgan  urug‘chining  tumshuqchasi  nam 
va yopishqoq bo‘lib, tushgan changni tutib qoladi (72-rasm).