Bosqichlarni mazmuniga asosan to‘liq ko‘rib chiqamiz

Bosqichlarni mazmuniga asosan to‘liq ko‘rib chiqamiz.

Tannarxni yuqoriligi, detallardagi egri chiziqlarni va shakldor

yuzalarning mavjudligi, ularning shaklini murakkabligi boshqaruvchi

dasturlarni tayyorlashni murakkabligi hisobiga bunday detallar,

universal dastgohlarga nisbatan olinganda, RDB dastgohlarda ishlov

berish maqsadga muvofiq, ya’ni detalning shakli qancha murakkab

bo‘lsa, qoplash davri shuncha kam bo‘ladi. Bu borada zagotovkani

dastgohga o‘rnatish qulay bo‘lishi va bu o‘rnatishda uning bir necha

tomonlariga ishlov berish imkonini yaratishga ahamiyat berish zarur.

Odatda, RDB dastgohlarda ishlov berish xolatini kamaytirish

uchun bunday yuzalarni oldindan boshqa, universal dastgohda ishlov

berilib, zagotovkani shu ishlov berilgan (toza) yuzasi bilan RDB

dastgohiga o‘rnatish qulay va lozim. Detallarga ishlov berishni RDB

dastgohiga o‘tkazish natijasida, universal dastgohlar uchun tuzilgan

texnologik operatsiyalar soni 3-4 va undan ortiq operatsiyalarga

qisqartirilgan bo‘lish kerak. RDB dastgohining aniqligi detal

chizmalarini aniqligiga mos kelishi, ishlov berishda bajariladigan

ishning hajmi, 0,1 soatni tashkil etishi ko‘p dastgohdan foydalanish

imkonini yaratadi.

Shuni aytib o‘tish kerakki, RDB dastgohida ishlov beriladigan

partiyadagi detallarning soni 30-80 donani tashkil etib ularning bir

yildagi qaytarilishi 8-10 marta bo‘lishi iqtisodchilar tomonidan

hisoblanib qulayligi isbot qilingan. Detallarning chizmalarini texnologik nazoratdan o‘tkazib, uning
alohida elementlarini o‘zgartirish yo‘li bilan RDB dasturiga kiritish va

uni avtomatik ravishda ishlov berishga moslash uchun quyidagi

o‘zgartirishlar kiritish mumkin:

 Tokarlik ishlov berish uchun dumaloq bo‘rtiq (galtel) va L×45˚

faska bilan almashtiriladi, hamma turdagi ariqchalar va shunga

o‘xshashlar bir ko‘rinishga olib kelinadi;

 Parmalash, texnik yo‘nish va frezerlashda (texnik diametri va

chuqurligi, aylanmalar radiusi va ularning konturlarini biriktirish

va sh.o‘.) ishlov beriladigan o‘lchamlar bir ko‘rinishga keltiriladi:

 Yo‘niluvchi teshiklarda ariqchalar, ichki toreslarga ishlov berish,

M6 va undan kichik rezbalar uchun teshiklarni olish maqsadga

to‘g‘ri kelmaydi.

RDB dastgohlarida detallarga mexanik ishlov berish texnologik

jarayoni marshrutini loyihalashda har bir ishlov berilayotgan

o‘lchamning aniqligini, kesishlar ma’romini va dastgohlarni tanlashda

hisobga olinadi. Boshqarish dasturini tayyorlashda va tuzishda detal

konturi bo‘ylab kesuvchi asbobni harakatini hisoblash va aniqlash

asosiy bosqichlardan biri bo‘lib hisoblanadi.

Boshqarish dasturi kadrlarga ajratilgan holda tuziladi. Bu alohida

olingan kadrlarga - qayta ulashni (qayta ishga solish) boshqalarini

buyrug‘i, keskichni elementar siljishi, uni almashtirish va sh.k. birin-

ketin imkonga qarab joylashtiriladi. Har bir kadr kodlashtirilgan.

Buyruq va sonlar, u yoki bu siljish harakatga mos keluvchi impulslar

orqali tasvirlanadi. Boshqaruvchi buyruqlarning hamma kadrlar RDB

dastgohini texnik pasportida ko‘rsatilgan bo‘ladi.

Boshqarish dasturiga, dasturchi tomonidan, elektron qurilmani

(masalan, EXM) klaviatura (tugmachalar)si yordamida yozib olinidi.

So‘ng, shu qurilma yordamida, dastur magnitlashgan impuls ko‘rinishi

(magnit tasmaga) yoki kadrlararo joylashtiriluvchi teshiklar bilan

qog‘oz tasmaga (dastur qamrovchi sistemaga) o‘tkaziladi.

Boshqaruvchi dasturiga ma’lumot RDB dastgohini elektron

sistema orqali o‘qilib, kadrma-kadr dastgohni ish bajaruvchi

organlariga uzatib beriladi. Dasturni to‘g‘ri yozilganligi, masalan

frezerlash dastgohlarida chiziq (iz) qoldirish usulida tekshiriladi.

Buning uchun dastgoh shpindeliga qalam va stolga qalin qog‘oz

mahkamlanadi. Qog‘ozdagi iz tahlil qilish asosida dasturni to‘g‘riligiga

ishonch hosil qilinadi. Xatolik dasturni korrektirovka qilish orqali

to‘g‘rilanadi.

RDB dastgohlar uchun detallarga mexanik ishlov berish

operatsiyalarini loyihalash jarayonlarida bajariluvchi o‘tishlarning

mumkin qadar maksimalligini ta’minlashuviga intilish lozim, ya’ni

birgina operatsiyada qancha ko‘p yuzalarga ishlov berilsa, universal

dastgohlarda ishlov berishga nisbatan, shuncha iqtisodiy tomondan

qulay va vaqtdan tejash mumkin. Birgina operatsiyada mumkin qadar

ko‘p o‘tishlarni to‘plash (bajarish), oldinda aytib o‘tilganidek,

dastgohda zagotovkani o‘rnatish sxemasini to‘g‘ri tanlash uchun qulay

shart va sharoitlarni yaratishga imkon beradi.
Bugungi kunda barcha sohalar rivojlanish bosqichining eng yuqori cho'qqisiga chiqmoqda. Shuningdek Mashnasozlik sohasida ham raqamli tizimga o'tilmoqda. Ishlab chiqarishda oldingi oddiy dastgohlar o'rniga hozirda raqamli dastur bilan boshqariladigan (RDB) dastgohlar qo'llanilmoqda. Ishlab chiqarish jarayoni avtomatik liniyalarda amalga oshirilmoqda.

ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA

RDB dastgohlari 3 ta blokdan iborat tizim sifatida tasavvur qilinishi mumkin: boshqaruv dasturi (uni o'qish uchun moslama); RDB qurilmalari va mashinaning o'zi.

RDB dastgohlarida detallarga ishlov berish ishlov berish dasturini tuzish orqali amalga oshiriladi. RDB dastgohlari uchun dasturiy ishlov berishning uchta usuli mavjud:

• Qo'lda dasturlash;

• RDB dastgohining boshqaruv panelida dasturlash;

• CAD / CAM tizimi bilan dasturlash.