Bosim va uning birliklari. Paskal qonuni

10Gs bo`lgan to`lqin qandaydir muhitda tarqalmoqda. Tebranishlar manbaidan bir to`g`ri chiziq bo'ylab bir-biridan 1m masofada yotuvchi ikkita nuqtaning orasidagi fazalar farqi π radianga teng bo'lsa, tovushning shu muhitdagi tezligini toping.
5. Simobli idishga gorizont bilan 30⁰ burchak hosil qiluvchi ingichka nay tushurildi. Nayda ko`tarilgan simobni uzunligini hisoblang (sm) ? Atmosfera bosimi 100 kPa.

19. 
    BILET
    

1. 
   Yuklama va vaznsizlik.
   
2. 
   Tokli o‘tkazgichlarning o‘zaro ta’sir kuchi.
   
3. 
   Gazning dastlabki hajmi 0,2 l, bosimi esa 300 kPa bo‘lgan. Gaz izotermik kengayib, bosimi 120 kPa ga erishdi. Gazning keyingi hajmini toping.
   

4. Jism h=25 m balandlikdan v₀=25 m/s tezlik bilan gorizontal otildi. Jismni trayektoriya tenglamasini tuzing. g=10 m/s²

5. Massasi 1 kg bo`lgan brusok parallel tekisliklar orasida joylashgan. Agar ishqalanish koeffitsienti 0,5 ga teng bo`lsa, brusok qanday tezlanish bilan harakatlanadi (m/s²)? F=5 N , g=10 m/s²

20. 
    BILET
    

1. 
   Yerning tortishish kuchi ta’sirida jismlarning harakati.
   
2. 
   Yorug‘lik interferensiyasi va difraksiyasi.
   
3. 
   Temperaturasi 27 ^oC bo‘lgan ideal gazning hajmi 10 l edi. Gaz izobarik ravishda 327 ^oC gacha isitilgandagi hajmi qanday o‘zgaradi?
   
4. 
   Jism balandligi 0,5 m va uzunligi 1 m bo`lga silliq qiya tekislikdan qanday tezlanish bilan tusahdi (m/s²)? g=10 m/s²
   
5. 
   5. 10 m/s tezlik bilan harakatlanayotgan plastilin bo`lagi devor normaliga 60<sup>0</sup> burchak ostida urildi. Urilish 0,01 s davom etgan bo`lsa, plastilin devorga o`rtacha qanday kuch bilan ta`sir etgan (N) ? m=0,5 kg .
   

21. 
    BILET
    

1. 
   Ishqalanish kuchi.
   
2. 
   Yorug‘lik oqimi. Yorug‘lik kuchi. Yoritilganlik qonuni.
   
3. 
   Ballondagi gaz 17 °C temperaturada 1,45-105 Pa bosimga ega bo'lsa, qanday temperaturada uning bosimi 2-105 Pa bo'ladi?
   
4. 
   R asmda elastiklik kuchini prujina uzayishiga bog`lanish grafigi berilgan. Elastiklik kuchi x₁=10 sm dan x₂=30 sm gacha oraliqda qanday ish bajaradi (mJ)
   

5. 
   Tomoni 1 m , zichligi 2000 kg/m³ bo`lgan kubni ag`darish uchun kamida qanday ish bajarish kerak (kJ) ? g=10 m/s²
   

22. 
    BILET
    

1. 
   Impuls. Impulsning saqlanish qonuni.
   
2. 
   Maxsus nisbiylik nazariyasi asoslari.
   
3. 
   Havo pufakchasi suv havzasining tubidan suv yuziga chiqquncha 3,5 marta kattalashdi. Suv havzasining chuqurligi qanday? Suvning ustki va pastki qismlaridagi temperaturalarni bir xil deb hisoblang.
   
4. 
   Massalari 2 t bo`lgan avtomobillar ekvator chizig`i bo`ylab qarama qarshi yo`nalishda 30 m/s tezlik bilan harakatlana boshlagan bo`lsa, avtomobillarning og`irliklari farqini toping (N)? Yerning aylanish burchak tezligi 7∙10^-5 rad/s ga teng.
   

5. Yer va oy oralig`ida harkatlanayotgan sun`iy yo`ldoshning aylanish davrini aniqlang (soat)? Oyning yer atrofida aylanish davri 27 sutka .

23. 
    BILET
    

1. 
   Mexanik energiyaning saqlanish qonuni.
   
2. 
   Fotoelektrik effekt. Fotonlar.
   
3. 
   Radiusi 0,5 mm bo'lgan kapillyarda kerosin qanday balandlikka ko'tariladi? Kerosinning sirt taranglik koeffitsiyentini 24 mN/m, zichligi 800 kg/m³ ga teng deb oling.
   
4. 
   Gorizontga burchak ostida o`rnatilgan yuzasi S<sub>1</sub>=1 sm<sup>2</sup> bo`lgan naydan suv otilib chiqmoqda. Agar trayektoriyaning eng yuqori nuqtasida oqim yuzasi S₂=2 sm² bo`lsa , nay gorizontga qanday burchak ostida o`rnatilgan ?
   
5. 
   Jismning harakat tenglamasi x=0,4sinπ(2t-1/2) ko`rinishda. t=2 s paytda jism tezligini aniqlang (m/s)?
   

24. 
    BILET
    

1. 
   Zaryadlarning o'zaro ta’siri. Kulon qonuni.
   
2. 
   Yorug'likning qaytish va sinish qonunlari.
   
3. 
   Qayiqning suvga nisbatan tezligi daryo oqimining tezligidan 3 marta katta. Ikki punkt orasidagi masofani qayiqda oqimga qarshi suzib o'tish uchun oqim bo'yicha o'tishga qaraganda necha marta ko'p vaqt ketadi?
   

4. Massasi 2 kg , harorati -10⁰C bo`lgan muz bo`lagiga qanday issqlik miqdori berilganda , u to`liq bug`lanib ketadi (kJ) ? C_muz=2100 J/kg∙K , C_suv=4200 J/kg∙K , λ=330 kJ/kg , r=2,3 MJ/kg
5. Ikki atomli gaz issiqlik miqdori olib 1- holatda 3- holatga o`tdi. Bunda gazga qancha issiqlik miqdori berilgan (kJ)? P₀=10⁵ Pa , V₀=2 litr .

25. 
    BILET
    

1. 
   Elektr maydoni. Elektr maydon kuchlanganligi.
   
2. 
   Qattiq jismlarning mexanik xossalari.
   
3. 
   Laboratoriya ishi: Tekis tezlanuvchan harakatlanayotgan jism
   

tezlanishini aniqlash.
4. Nuqtaviy zaryaddan R₁=0,2 masofada maydon kuchlanganlik E₁=900 V/m , nuqtaviy zaryaddan R₂=0,6 m masofadagi maydon kuchlanganlikni toping (V/m) ?
5. Yuzasi S=100 sm² va plastinkalar orasidagi masofa d=8,85 mm bo`lgan kondensator plastinkalar oralig`i dielektrik qatlam bilan to`ldirilsa, uning sig`imi qanday bo`ladi (pF) ? ε₁=2 , ε₂=3 .

26. 
    BILET
    

1. 
   Elektr toki haqida tushuncha. Tok kuchi va kuchlanish.
   
2. 
   Issiqlik dvigatellarining ishlash prinsipi.
   
3. 
   Jism 30 m/s tezlik bilan tik yuqoriga otildi. Jism qanday balandlikka ko‘tariladi va qancha vaqtdan keyin otilgan nuqtaga qaytib tushadi?
   
4. 
   200 V o`zgarmas kuchlanish manbaiga ulangan lampadan 1 soatda qanday issiqlik miqdori ajraladi (kJ) ? I=0,5 A .
   
5. 
   EYuK 6 V bo`lgan tok manbaining ichki qatshiligi r= 0,25 Ω ga teng. Agar zanjirdagi tok kuchi I=8 A bo`lsa , tok manbaini FIK ni hisoblang (%) ?
   

27. 
    BILET
    

1. 
   Elektr qarshilik. Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni.
   
2. 
   Ideal gaz holatining tenglamalari.
   
3. 
   Jism ma’lum balandlikdan 15 m/s tezlik bilan tik pastga otildi. 3 s dan keyin jism qanday tezlikka erishgan? Shu vaqt davomida jism qancha balandlikni bosib o‘tgan?
   

4. Zanjirdagi kondensator zaryadini aniqlang (mkC) ?
C=2 mkF , ε=3,6 V , R₁=1Ω , R₂=2,6 Ω , R₃=3Ω . Tok manbai ichki qarshilikga ega emas deb hisoblang.

5. Elektron magnit induksiya chiziqlariga nisbatan 30⁰ burchak ostida v=500 km/s tezlikda uchib kirdi. Agar magnit maydon induksiyasi B=20 mT bo`lsa , vint qadamining uzunligini hisoblang (mm?

28. 
    BILET
    

1. 
   Elektr tokining ishi va quvvati.
   
2. 
   Izojarayonlar.
   
3. 
   Laboratoriya ishi: Jismni ko‘tarishda va shu masofaga gorizontal ko‘chirishda bajarilgan ishni hisoblash.
   
4. 
   Radiusi R=50 cm bo`lgan halqadan I= 50 A tok o`tayotgan bo`lsa, halqani magnit momentini hisoblang (A∙m²) ?
   

5. Yuzasi 20 sm² bo`lgan simli ramka magnit maydonda induksiya chiziqlariga nisbatan tik joylashtirilgan. Ramka sirtini kesib o`tuvchi magnit maydon induksiyasi B=1-10∙10^-4t² qonun bo`yicha o`zgarsa, t=10 s payda ramkadagi tokni aniqlang (mkA)? Ramka qarshiligi R=0,5 Ω ga teng.

29. 
    BILET
    

1. 
   Suyuqliklarda elektr toki.
   
2. 
   Modda miqdori. Molar massa.
   
3. 
   Boshlang‘ich tezligi 30 km/h bo‘lgan avtomobil 0,5 m/s² tezlanish bilan tekis tezlanuvchan harakat qilib, 1 minut davomida qancha yo‘lni bosib o‘tadi?
   
4. 
   Ochiq tebranish konturidagi tok kuchi I=0,1cos6∙10⁵πt qonun bo`yicha o`zgarayotgan bo`lsa, Konturdan nurlanayotgan elektromagnit to`lqinning to`lqin uzunligini aniqlang (m) ?
   
5. 
   Quyosh nurlari gorizontga 60⁰ burchak ostida tushmoqda, bunda 34,6 m balandlikdagi bino soyasi necha metrga teng ?
   

30. 
    BILET
    

1. 
   Magnit maydoni. Magnit maydonning tokli o‘tkazgichga ta’siri.
   
2. 
   Termodinamikaning birinchi qonuni.
   
3. 
   Boshlang‘ich tezligi 3 m/s bo‘lgan jism 0,4 m/s² tezlanish bilan tekis tezlanuvchan harakat qilib, 30 s da qanday tezlikka erishadi?
   

4. Fokus masofasi 20 sm bo`lgan linzadan 10 sm masofada buyum qo`yilgan. Agar buyumning kattalashgan mavhum tasviri hosil bo`lgan bo`lsa, tasvirdan linzagacha bo`lgan masofani aniqlang (sm)?

5. 2 karra musbat ionlashgan kislorod atomida nechta elektron bor?
Azot atomining ikkinchi elektron qobig`ida nechta elektron bor?