5.Boshqaruvda xorijiy mamlakatlar tajribasi va undan keng foydalanish nima uchunzarur?
Sanoat ishlab chiqarishiga oqilona rahbarlik qilish mamlakatxalq x o ‘jaligining yanada taraqqiy etishiga va mustahkamlnishiga har doim katta ta’sir ko‘rsatib keidi va kelgusia ham yetarli ta’sir k o ‘rsatadi.
Shuning uchun ham sanoatni boshqarish masalaiari doimo Respublika Prezidenti, Oliy Majlis va Vazirlar Mahkamasining diqqat e ’tiborida b o ia d i. Natijada, sanoatni boshqarish tizimi milliy iqtisodiyot va sanoat oldida turgan vazifalarga b og iiq ravishda muttasil o ‘zgarib turadi.
Mustaqillikka erishilgandan so‘ng boshqaruv tizimida juda katta o ‘zgarishlar sodir b o ‘ldi. Iqtisodiyotga rahbarlikning ilmiy asoslari, ishlab chiqarishni boshqarishning tamoyillari va usullari ishlab chiqildi, boshqaruvning yangi tuzilmalari, funksiyalari, huquqlari va burchlari aniqlandi. Lekin, hali x o ‘]alikka rahbarlik qilish, ishlab chiqarishni boshqarishni yanada yaxshilash borasida o ‘z yechimini kutayotgan muammolar kam emas. Shuning uchun kelgusida sanoat ishlab chiqarishiga rahbarlik qilishni takomillashtirishning asosiy yo‘nalishlarini aniqlash alohida ahamiyat kasb etadi.Bulaming eng muhimlari quyidagilardan iborat:
1. Bozor iqtisodiyoti qoidalari va demokratik tamoyillarga
asoslangan boshqamv tizimini yanada takomillashtirish;
2. Boshqaruvni amalga oshirish jarayonida iqtisodiyotni
mafkuradan to ‘la xoli qilish, iqtisodning siyosatdan ustuvorligini to ‘la ta ’minlash;
3. X o‘jalikka rahbarlik qilishda davlatning bosh islohothi b o ‘lishiga to‘latekis erishish. Bozor munosabatlariga o ‘tish m avqe’ini nodavlat tashkilotlari va o ‘z-o‘zini boshqarish tizimlariga o ‘tkaza borish;
4. Boshqaruv jarayonlarining mustahkam huquqiy asoslarga qurilishini ta’minlash. Qonunlaming barcha boshqaruv
subyektlari va obyektlari tomonidan og‘ishmay bajarilishga erishish;
5. Bozor islohotlari bosqichmabosqich va izchil ravishda
amalga oshirilishini inobatga olgan holda boshqaruv timini ham bosqichmabosqich takomillashtirib borishni ta’minlash.Markazdan turib rahbarlik qilishda asosiy e'tibor quyidagilarga qaratilishi kerak: inson omilini maksimal darajada faollashtirish, jamiyatning intellektual salohiyatini yuqori daajaga k o ‘tarish, samarali va sifatli mehnat qilish uchun sharoit va unga undovchi motivlami yaratish;
aholining ish bilan samarali va oqilona band bo'lishtni ta ’minlash va ijtimoiy adolat tamoyilini izchil amalga ohirish asosida mamlakat aholisining turmush darajasini yanada yuksaltirish; eng yangi, avvalo ilmfan va innovatsiyalar asosida taraq-
qiy etadigan tarmoqlar va ishlab chiqarishlarni jadallik bilan rivojlantirish;
mamlakat ishlab chiqarish apparatini texnika va texnologiya jihatidan doimo yangilab turish, undan oqilona foydalanishni to ‘la ta ’minlaydigan struktura va investitsiya siyosatini yuritish; respublikaning ilmiy salohiyatini mustahkamlash va uni ishlab chiqarish bilan birlashtirish, fan-texnika taraqqiyotining
73
ustuvor yo‘nalishlarini va axborot texnologiyalarini jadalroqrivojlantirish, xavfsiz
va ekologik jihatdan toza ishlab chiqarishlami yaratish, iqtisodiyotni intensivlashni ta ’minlaydigan miqyoslarda resurmi tejashga erishishga qaratilgan ilmiy-texnika siyosatini amalga oshirish;- bozor iqtisodiyotining barcha vositalaridan bekamuko‘stfoydalanish asosida ishlab chiqarishining, jumladan, sanoat ishlab chiqarishning barcha sifat ko‘rsatkichlarini yanada yaxshilashga e ’tiborni kuchaytirish;
barcha viloyatlar va tumanlar manfaatlarini aks ettiradigan va ulardan har birining milliy iqtisod kompleksiga qo ‘shadigan
hissasini ko ‘paytirishga yordam beradigan regional siyosatni
amalga oshirish;
- xalqaro mehnat taqsimotining, integratsiyanmg afzallik-
laridan yanada samaraliroq foydalanishga qaratilgan tahqi iqtisodiy siyosatni amalga oshirish.
Markazlashgan rahbarlikning yangicha qiyofasi, o ‘zbek
modeli ga xos xususiyati shu bilan tavsiflanadiki, bunda vazifalar m a’muriy usullar bilan emas, balki iqtisodiy va ijtimoiy usullar bilan
hal etiladi, ishlab chiqarish qatnashchilarining manfaatlarini birga qo'shib olib borish asosida demokratik yo‘l
bilan amalga oshiriladi.
Boshqaruvning sifat jihatlari, samaradorligi juda k o ‘p omillarga b o g iiq :•davlat va nodavlat idoralarining rahbarlarini to 'g 'ri belgilashga;•tegishli qonunlar va qarorlar qabul qilinishiga;
•kadrlami tanlash, joy-joyiga qo'yish va tarbiyalashga;
•nazoratni tashkil etishga;
•idora xodimlari mehnatining texnik jihatdan qurollanishiga.
Bulaming barchasini shartli boshqaruvning texnologiyasi
desa b o iad i.
Ayni vaqtda, masalaning bir muhim jihati, ya’ni xodimlami boshqaruv jarayoniga tortish va ularning bu jarayonda manfaatdor sifatida qatnashishi alohida ahamiyat kasb etadi.
