Boshqaruv tamoyillari, maqsadi va vazifalari

Moddiy va ma’naviy rag`batlantirish tamoyili asosida korxona xodimlarining mehnati natijalarini munosib taqdirlash orqali mehnat unumdorligi va ishlab chiqarish samaradorligini yuksaltirish yotadi.

Rejalilik. Bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlab chiqarishni rejali boshqarish iqtisodiy samaradorlikni ta’minlashning muhim shartidir. Bu tamoyil ishlab chiqarishni rivojlantirishining qisqa va uzoq muddatlarga mo`ljallangan yo`nalishlari, sur’atlari va nisbatlarini belgilashni ifodalaydi.

Tejamlilik va samaradorlik korxona faoliyatida moddiy-texnikaviy, moliyaviy va mehnat resurslaridan oqilona foydalanish orqali eng kam xarajatlar evaziga maksimal foyda olish muhimligini anglatadi.

Javobgarlik va tavakkalchilik. Boshqaruvchi o`z faoliyati natijalari uchun ma’lum bir javobgarlikka ega bo`lishi, bunda ma’lum tavakkalchilik (risk) elementlarini ham hisobga olishi lozim.

11. Boshqaruv etikasiga rioya etish. Bu tamoyil boshqaruv xodimlaridan bilimli, madaniyatli va xushmuomala bo`lishni, xodimlarga ishonish va ularni eshita bilishni talab etadi.
12. Boshqaruv shakli va usullarini takomillashtirib borish. Kuchli raqobat sharoitida korxonani sinmasligi uchun boshqaruvchilar doimo o`z ustilarida tinmay ishlab, boshqaruv usullarini takomillashtirib borishlari va bozordagi o`zgarishlarga moslashishlari kerak.
Qishloq xo`jaligi korxonalari faoliyatini boshqarish jarayonida bu umumiy qonuniyat va tamoyillar bilan birga tarmoqning o`ziga xos bo`lgan tabiiy-iqlimiy va texnik-texnologik omillarini ham e’tiborga olmoq joizdir. Qishloq xo`jaligi ishlab chiqarishi jonli organizmlar – o`simliklar va chorva mollari bilan bog`liq bo`lib, boshqaruv jarayonida ularning biologik va fiziologik xususiyatlarini yaxshi bilish lozim. Bu tarmoqda ishlab chiqarish jarayoni tabiiy jarayonlar bilan qo`shilib ketgan, ish vaqti ishlab chiqarish davri bilan mos kelmaydi. Mavsumiylik va tabiiy-iqlimiy sharoitlar ishchi kuchi va ishlab chiqarish vositalaridan yil davomida bir maromda foydalanish imkonini bermaydi. Tarmoqqa xos bo`lgan bu xususiyatlar qishloq xo`jaligi korxonalarining boshqaruvchilari oldiga yanada ko`proq mas’uliyat yuklaydi va uning xususiyatlarini chuqur o`zlashtirib, boshqaruv faoliyatida hisobga olishni taqozo etadi.
Boshqaruv jarayonining dastlabki bosqichi uning maqsadlarini shakllantirish va tanlashdan boshlanadi. Ijtimoiy ishlab chiqarishni rivojlantirishning obyektiv qonuniyatlaridan kelib chiqib, boshqaruv maqsadlari ham obyektiv xarakterga egadir. Shu bilan birga, maqsadlar insonlar tomonidan ishlab chiqilishi tufayli uning subyektiv xususiyatlari ham mavjud.
Korxona miqyosida boshqarishning asosiy maqsadi – korxonaning ishlab chiqarish, tijorat, moliyaviy va boshqa faoliyatlarini oqilona tashkil etish hamda xodimlar salohiyatidan unumli foydalanish orqali foydani maksimallashtirishga erishishdir. Foydaning turli zaxira jamg`armalari tarzida to`planib borishi korxonaning kelgusida faoliyat ko`rsatishi uchun zamin yaratadi, korxona faoliyatiga ta’sir etuvchi ichki va tashqi omillar natijasida yuzaga kelishi mumkin bo`lgan turli tavakkalchilik (risk) elementlarini oldini olish va pasaytirishga imkon beradi.
Bozor sharoiti konyunkturasi, raqobatchilar salohiyati, moliyalashtirish manbalari va sharoitlari, tijorat muhiti, texnologik taraqqiyot tez o`zgarib turadigan sharoitda korxonalar doimiy ravishda tavakkalchilik elementlari bilan to`qnash keladilar. Boshqarishning asosiy maqsadlaridan biri mavjud iqtisodiy, tashkiliy-texnikaviy va huquqiy dastaklardan oqilona foydalangan holda tavakkalchilik (risk) darajasini chegaralab turish, raqobat muhitida samarali faoliyat ko`rsatishga imkon yaratish hamda bankrotlikka yo`l qo`ymaslikdir.
Qo`yilgan maqsadlarga erishish uchun bir qator vazifalarni amalga oshirish lozim bo`ladi. Vazifalar boshqaruv funksiyalari orqali amalga oshiriladi.