Boshqaruv hisobi

Pul mablag‘larining haqiqiy (hozirgi) qiymati foizning ma’lum stavkasini hisobga olgan kelgusi pul mablag‘lari summasini bildiradi. Pul mablag‘larining haqiqiy qiymatini aniqlash uchun ular qiymatini muayyan vaqtdagi diskontlashtirish jarayonini ham hisobga olish lozim. Chunki u pul mablag‘larining kelgusi miqdorda ortib borishiga teskari muomalani ifodalaydi. Bunday holda foiz summasi (diskont) pul mablag‘larining yakuniy summasi (kelgusi qiymati)dan ayirib tashlanadi.
Mablag‘larni investitsiya qilish va investitsiya foydasini shakllantirish bilan bog‘liq moliyaviy hisob-kitoblarni amalga oshirish paytida pul mablag‘lari qiymatini oshira borish hamda diskontlash jarayonlarini oddiy va murakkab foizlar bo‘yicha hisoblash maqsadga muvofiqdir.
Oddiy foizlar qisqa muddatli investitsiyalashda, murakkab foizlar esa uzoq muddatli investitsiyalashda qo‘llaniladi.
Oddiy foizlar deganda mablag‘larni investitsiyalash jarayonida shartnomaga asosan kelishilgan to‘lovning hisobot davri (oy, chorak va
h.k.) yakunida kapital qo‘yilmaning dastlabki qiymatiga asosan hisob qilinishi tushuniladi.
Oddiy foiz summasi qo‘llanilganda kapital qo‘yilmaning ortib borishi jarayonida quyidagi formuladan foydalanish mumkin:


= * p *
bu yerda,
If - investitsiyaning kelishilgan davri uchun foiz stavkasi;
K₀ – kapital qo‘yilmaning dastlabki summasi;
p – investitsiya davrining davomiyligi (har bir foiz to‘lovi amalga oshiriladigan davrlar miqdori bilan ifodalangan);
Fs - o‘nli kasr bilan ifoda etilgan, foydalaniladigan foiz stavkasi.


Murakkab foiz deb, hisoblangan oddiy foiz summasi belgilangan har bir davrdan keyin to‘lanmaydigan, balki asosiy kapital qo‘yilma summasiga qo‘shilib, keyingi to‘lov davrida foyda keltiradigan investitsiya qilish natijasida yuzaga keladigan summaga aytiladi.

2.