Boshqaruv hamda pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularni malakasini oshirish

Xizmat komplеktlariga:
➢
tarmoqni loyihalash; 
➢
• markaziy qurilmalarni yеtkazish va o‘rnatish; 
➢
• barcha tarmoq bloklarini sozlash va ishlatish (transport, VoIP, billing) kiradi. 
Yangi abonеnt ulanayotganda hamma turdagi ishlarni zaruriyat bo‘lganda amalga oshirish. 
FTTH tarmog‘ini loyihalash 
➢
• Bozor tahlili bo‘yicha ma’lumotlar yig‘ish. 
➢
• Bеrilgan mintaqa uchun eng yaxshi tеxnologiya. 
➢
• Simli va simsiz tarmoqqa kirishni ishlab chiqarish va ajratishni optimizatsiyalash. 

---

76 
➢
• Infrastrukturada invеstitsiya va iqtisodiy tahlilni mukammal solishtirish. 

---

77 
8 – MA’RUZA. 
TRANSPORT TARMOQLARI. 
 
Reja. 
1.
 
Transport tarmoqlarining qurilish usullari. 
2.
 
PDH, SDH, SONET va DWDM texnologiyalari. 
3.
 
Shahar va global tarmoqlarni qurishda qo’llaniladigan tarmoq 
texnologiyalari. 
 
TRANSPORT TARMOQLARINING QURILISH USULLARI. 
Sinxron raqamli ierarxiya (SDH) telekommunikatsiya uzatish tizimi transport 
tarmoqlarini qurish uchun texnik asosdir. Ularni aloqa tarmoqlarida amalga oshirish XX asrning 
80-yillarida boshlangan. SDH tizimlari va oldindan mavjud raqamli uzatish tizimlari o'rtasidagi 
tub farq shundan iboratki, ular ma'lumotni ishlab chiqaruvchilar emas, balki faqat standart 
Plesiyoxron Raqamli Ierarxiyaning (PDH) an'anaviy tuzilmalarida shakllangan raqamli 
oqimlarni yuqori samarali uzatish va tarqatish uchun mo'ljallangan, shuningdek yangi 
telekommunikatsion texnologiyalarda - ATM, B-ISDN va boshqalar. Yuqoridagi barcha raqamli 
oqimlar SDH tizimlarida Virtual Konteynerlar (VC) deb nomlangan axborot tuzilmalari 
ko'rinishida "tashiladi". VC tuzilmalarida, raqamli ma'lumotlarning dastlabki manbalari transport 
tarmog'i orqali uzatiladi, ma'lum bir qator xizmat ko'rsatish ma'lumot kanallari bilan to'ldiriladi, 
yo'l sarlavhalari deb nomlanadi (Path Overheard - RON). Umumiy holda, qo'shimcha kanallar 
transport tarmog'ini samarali boshqarish uchun mo'ljallangan va tezkor, ma'muriy va servis 
ma'lumotlarini uzatish funktsiyalarini bajaradi (Operation, Administration, Maintenance, OAM). 
Bu aloqa tarmog'ining yuqori funktsionalligi va yuqori ishonchliligini ta'minlaydi. 
Xuddi shu yoki har xil turdagi VC virtual konteynerlar guruhlari transport tarmog'ining 
elementlari o'rtasida (ma'lumotni yuboruvchidan qabul qiluvchiga) uzatish liniyalari orqali 
sinxron transport modullari (Sinxron transport moduli (STM)) deb nomlangan axborot 
tuzilmalari shaklida uzatiladi. STM-STM-1, 4, 16, 64-ning har xil tartibiga binoan turli bod 
stavkalari bo'yicha "tashiladi". STM-N lar regeneratsiya bo'limi OH-RSOH va multipleksor 
bo'limida to'liq OAM funktsiyasi bilan STM uzatilishini ta'minlaydigan tegishli sarlavhalar bilan 
jihozlangan. (Multipleks qism OH-MSOH). Transport tarmog'ining asosiy tarkibiy qismi bo'lgan 
SDH uzatish tizimining soddalashtirilgan funktsional diagrammasi sek. 2.1. 
Shakl 2.1. SDH uzatish tizimining funktsional diagrammasi 
Rasmda "Rejeneratsiya bo'limi" va "Multiplexer bo'limi" deb nomlangan ikki xil bo'lim 
ko'rsatilgan. 
"Rejeneratsiya bo'limi" bu STM-N signalini regenerator yoki ikkita qo'shni regenerator o'rtasida 

---

78 
uzatiladigan yoki qabul qilinadigan tarmoq elementining terminal uskunalari orasidagi uzatish 
tizimining bir qismidir. 
"Multiplexer bo'limi" bu ikkita tarmoq elementlari o'rtasida ma'lumot uzatish vositasi bo'lib, 
ulardan birida STM-N signali hosil qilinadi (to'planadi), boshqasida esa komponent oqimlariga 
"ajratiladi". Umuman olganda, SDH transport tarmog'i multiplekser qismlardan iborat bo'lib, ular 
uchun har bir bo'lim uchun zarur bo'lgan uzatish kanalining quvvatiga qarab SDH signalining 
darajasi har xil bo'lishi mumkin.