birinchi holatda – kimningdir yoki nimaningdir tomonidan o’rnatilgan boshQaruv xujjati, Qabul Qilingan harakat rejasi, Qaror Qilish va boshQalar .
BoshQa holatlarda – bu bir necha variantlardan bitta mahQul variantni tanlash.Qaror pishib yetilgan muammo mavjud bo’lganda Qabul Qilinadi.
Muammo deb, har Qanday tizimni mavjud va zarur bo’lgan holati o’rtasidagi farQni tavsiflovchi vaziyat Qabul Qilinadi.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Masala
|
|
Vosita
|
|
Javobgarlik
|
|
Muxlatlar
|
BoshQarish Qarorlarini asosiy tarkibiy Qismlari Quyidagilar hisoblanadi:
1. MaQsadlar
2. Masalalar
3. Masalalarni yechish usullari (texnologiya)
4. Resurslarga nisbatan talablar
5. Qarorning tahsir doirasi
6. Qarorning bajarilish muddatlari
7.Qarorni amalga oshirilish mexanizmlari (masalalar strukturasi).
Qaror asosan rejalashtirilgan va rejalashtirilmagan turlarga bo’linadi. Rejalashtirilgan Qarorlar takrorlanuvchi, ilgaritdan aniQ vaziyatlarga tegishli bo’lib, ularni Qabul Qilishga muloxazali yondoshish imkoniyati mavjud. Rejalashtirilgan Qarorlar asosan tashQi muhit tahsiri natijasida tashkilotda shakllanuvchi favQulotdagi vaziyatlarni (muammolarni) hal Qilish bilan boG’liQ. Bu sharoitlarda muloxaza yoki maslaxatlashish asosida Qaror Qabul Qilishga imkoniyat yo’Q. SHuning uchun, bunday Qarorlarni rahbarlarning o’zlari Qabul Qiladilar
BoshQaruv amaliyotida Qarorlar bir necha ishlab chiQarish, xo’jalik- iQtisodiy, ijtimoiy faoliyat masalalari bo’yicha Qabul Qilinadi va ular o’zlarining ifodalanish shakli, vaQti bo’yicha, Qabul Qilinish uslubi bilan bir biridan farQ Qiladilar. SHu munosabat bilan ular mos ravishda turkumlanishni talab Qiladi.
1. Tahsir ko’rsatish davri bilan - strategik va taktik turlarga bo’linadi. Strategik Qarorlar oliy muammolarni hal etishda maQsadli dasturlarni ishlab chiQishda ishlatiladi. Ular uzoQ vaQtga odatda bir necha yilga hisoblanadi va strategik masalalarni hal etilishida ishlatiladi, shuning uchun uni istiQbol rejasi deb ataydilar.
Taktik Qarorlar joriy maQsad va masalalarni amalga oshirish bilan boG’liQ, bu kabi Qarori misol tariQasida korxonani joriy rejalashtirishi, kadrlarga tegishli masalalarni echish va boshQalarni ko’rsatish mumkin. Ular oliy va o’rta saviyadagi rahbarlar tomonidan bir yildan ikki yilgacha bo’lgan davrga Qabul Qilinadi.
2. Mahnosi va tahsir Qilish tavsifi bilan, ijtimoiy-iQtisodiy, texnik, ijodiy va boshQalar.
Ijtimoiy-iQtisodiy - bu mehnat jamoalarida jamoa ahzolarini ijodiy faolligini oshirishga, faoliyatni samaradorligini oshirishga yo’naltirigan.
Texnik Qarorlar ishlab chiQarishda texnikaga oid siyosatni taraQQiyot toptirish uchun yo’naltirigan.
3. Mehnat xajmining ko’lami va darajasiga Qarab murakkab va oddiy Qarorlar.
Murakkab Qarorlar - bu mahsus bilim va katta tayyorgarlik ishlari talab Qiluvchi Qarorlardir.
Oddiy Qarorlar - katta tajriba va mahsus bilim talab Qilmaydigan va ular uchun javob hamma vaQt tayyor bo’lmoG’i kerak.
4. Takrorlanishi va yangilik darajasi bo’yicha - oddiy va ijodiy Qarorlar.
Oddiy - bu Qarorlar oddiy, anhanaviy vaziyatlarda Qabul Qilinadilar. Ularni tahsiri oldindan mahlum bo’ladi. Masalan, korxonada ishlab chiQarish dasturini tuzish.
Ijodiy - bu birinchi marta paydo bo’layotgan, aniQ taxlil talab Qiluvchi ishni mahsus o’rganilishini talab Qiluvchi Qarorlardir. Masalan, korxonaning bahzi bir tarmoQlari uchun soliQ siyosatini ishlab chiQish.
5. BoshQaruv subhektida bor bo’lgan axborotni to’lalik darajasiga Qarab - aniQlik, tavakkalchilik, noaniQlik sharoitida Qabul Qilinishi mumkin bo’lgan Qarorlar.
6. Muhimligi bo’yicha - bir laxzali va kechiktirilgan Qarorlar. Bir laxzali Qarorlar rahbarda berilgan vaziyatni o’ylab ko’rishga, fikrlashga vaQt yo’Qligida Qabul Qilinadi. Kechiktirilgan Qarorlar esa o’z vaQtida Qabul Qilinmagan Qarorlardir.
7. Ushbu obhektga nisbatan - tashQi va ichki Qarorlar. TashQi Qarorlar - yuQori idoralar tomonidan Qabul Qilinadigan Qarorlar bo’lsa, ichki Qarorlar boshQarish obhektining bevosita faoliyati davomida Qabul Qilinadi.
8. Mazmun va paydo bo’lishiga Qarab - andozali va noandozali Qarorlar. Andoza bu Qaror Qabul Qilinishi protsedurasi va uning tarkibi ishlab chiQilgan Qarorlardir.
9. Tahsir sohasi bo’yicha - umumiy va shaxsiy .
Umumiy Qarorlar-barcha jamoaga tahsir ko’rsatadi. SHaxsiy Qarorlar-bitta guruhda, bitta uchastkada, bitta brigadada ishlatiladi.
Majmuaviy Qarorlar - bu jamoa tavsifiga ega Qarorlardir.
Do'stlaringiz bilan baham: |