Boshqarish bo‟g‟ini - bu boshqarishning ayrim yoki qator funksiyalarini
bajaruvchi mustaqil tuzilmali bo‘limlardir .Bu bo‘limlar o‘rtasidagi bog‘lanish va
aloqalar gorizontal xarakterga ega.
Boshqarish bosqichi - bu ierarxiyaning muayyan darajasida amal qiladigan
bo‘g‘indir. Masalan:
Vazirlik → birlashma → korxona → sex → uchastka
Boshqarish bosqichlari bir boshqarish bo‘g‘inining ikkinchisiga odatda qo‘yi
bo‘g‘inning yuqori bo‘g‘inga izchillik bilan bo‘ysinishni ko‘rsatadi. Bu vertikal
bo‘yicha bo‘linishdir. Barcha bo‘g‘in va bosqichlarning tarkibi va ularning o‘zaro
bo‘ysinish tartibi, har bir boshqaruv organi va bo‘g‘inning huquq va burchlari,
shuningdek ular o‘rtasidagi munosabatlar tartibi, axborot kabi boshqarishning
tashkiliy unsurlari boshqarish tuzilmasini tashkil qiladi. Boshqarish tuzilmasini
turli miqyoslarga bo‘lish mumkin:
Ko'pincha samaradorlik kontseptsiyasi boshqaruvning moliyaviy -iqtisodiy sohasida qo'llaniladi - bu raqamlar, formulalar, koeffitsientlar bilan ishlaydigan aniq intizom. Shu nuqtai nazardan, ma'lum bir stereotip ishlab chiqilgan va korxona boshqaruvining samaradorligi haqida gap ketganda, odamlar aniq ma'lumotlarga ega bo'lgan formulani olishni kutishadi, bunda bu ma'lumotlar qo'shiladi, ko'paytiriladi, bo'linadi va chiqariladi. Natijada ma'lum bir koeffitsient bo'lishi kerak. Bu usul boshqaruv samaradorligini, masalan, investitsiyalar, kapital, aylanma mablag'larni o'lchashi mumkin, lekin korxona boshqaruvining umumiy samaradorligini tushunish uchun bu yondashuvni qabul qilib bo'lmaydi.
Tashkilot boshqaruvining umumiy samaradorligini o'rganib, biz bir qator ko'rsatkichlarni olamiz, ularning ba'zilari raqamlar bilan, boshqalari - og'zaki formulalar bilan ifodalanadi. Bu ko'rsatkichlar menejment sohasida yetarli tajriba va malakaga ega bo'lganlar uchun, barcha faktlar, omillar, yo'nalishlar, tendentsiyalar va boshqalarni hisobga olgan holda muvozanatli umumlashtiruvchi xulosa chiqaradiganlar uchun foydali bo'ladi.
ashkiliy tuzilmalar juda turli-tuman, lekin ular umumiy izchil bog’liqlikka
ega va qonuniyatlarga bo’ysunadi. Boshqarishning tashkiliy tuzilmasining asosiy to’g’ri chiziqli va funksional turlaridir. Ular birikishi asosida turli xil chiziqli-funksional tuzilmalar tarkib topadi.
Chiziqli tuzilma uning quyi boshqaruv bo’g’inlari yuqori bosqichdagi rahbarga bevosita buysunishi bilan tavsiflanadi. Chiziqli tuzilmada har bir xodim bitta rahbarga buysunadi va yuqori tizim bilan faqat u orqali bog’langan bo’ladi. Chiziqli tuzilmaning ijobiy tomonlari uning oddiy, ishonchli, kamxarjligidir. Har bir rahbar butun mehnat jamoasi faoliyati natijalari bo’yicha javobgar. Bu Strategik va
joriy qarorlarni qabul qilish huquqi markazlashishiga olib keladi. Chiziqli tuzilmalarni hal etiluvchi masalalar doirasi keng bo’lmagan, bu masalalar yechilishi oson bo’lgan hollarda qo’llash maqsadga muvofiqdir. Sof holda chiziqli boshqaruv juda kam, asosan, brigada, bo’lim, shirkat, kichik korxonalarda
qo’llaniladi. Chiziqli tuzilmaning asosiy kamchiligi bo’g’inlar kooрdinatsiyasi puxta
bo’lmaydi. Rahbar univeрsal mutaxassis bo’lishi va unga buysunuvchi barcha
bo’g’inlar faoliyatining hamma tomonini qamrab olishi lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: |