Boshqa auditor ishi natijalaridan foydalanish

I
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AUDITORLIK FAOLIYATI MILLIY STANDARTI (60-SONLI AFMS) “BOSHQA AUDITOR ISHI NATIJALARIDAN FOYDALANISH”NI TASDIQLASH TO‘G‘RISIDA
[O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 2003-yil 20-fevralda ro‘yxatdan o‘tkazildi, ro‘yxat raqami 1221]
LexUZ sharhi
Mazkur buyruq O‘zbekiston Respublikasi moliya vazirining 2021-yil 2-iyuldagi 43-sonli “O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan qabul qilingan ayrim idoraviy normativ-huquqiy hujjatlarni o‘z kuchini yo‘qotgan deb topish to‘g‘risida”gi buyrug‘iga (ro‘yxat raqami 3316, 30.07.2021-y.) asosan o‘z kuchini yo‘qotgan.
“Auditorlik faoliyati to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 21-moddasiga asosan hamda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000-yil 22-sentabrdagi 365-son “Auditorlik faoliyatini takomillashtirish va auditorlik tekshiruvlarining ahamiyatini oshirish to‘g‘risida”gi qaroriga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 18-martdagi PQ-2847-son qarori bilan tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi to‘g‘risidagi nizomga muvofiq buyuraman:
1. Ilova qilinayotgan O‘zbekiston Respublikasi Auditorlik faoliyatining milliy standarti (60-sonli AFMS) “Boshqa auditor ishi natijalaridan foydalanish” tasdiqlansin.
2. Mazkur buyruq O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan kundan boshlab o‘n kun o‘tgandan keyin kuchga kiradi.
Vazir M. NURMURATOV
Toshkent sh.,
2003-yil 27-yanvar,
16-son
O‘zbekiston Respublikasi moliya vazirining 2003-yil 27-yanvardagi 16-son buyrug‘i bilan
“TASDIQLANGAN”
O‘zbekiston Respublikasi auditorlik faoliyatining milliy standarti (60-sonli AFMS) “Boshqa auditor ishi natijalaridan foydalanish”
Mazkur Auditorlik faoliyati milliy standarti (AFMS) O‘zbekiston Respublikasining “Auditorlik faoliyati to‘g‘risida”gi Qonunining 21-moddasiga (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 2000-y., 5-6-son, 149-modda), O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000-yil 22-sentabrdagi 365-son “Auditorlik faoliyatini takomillashtirish va auditorlik tekshirishlarining ahamiyatini oshirish to‘g‘risida”gi qarorining (O‘zbekiston Respublikasi QT, 2000-y., 9-son, 62-modda) 3-bandiga asosan ishlab chiqilgan va O‘zbekiston Respublikasida auditorlik faoliyatini me’yoriy tartibga solish elementi hisoblanadi.
1-§. UMUMIY QOIDALAR
1. Mazkur standartning maqsadi auditor boshqa auditor (auditorlar) tomonidan xo‘jalik yurituvchi subyektning bitta va bir nechta bo‘linmalarida o‘tkazilgan auditorlik tekshiruvi natijalaridan foydalanib, xo‘jalik yurituvchi subyektning moliyaviy hisoboti haqida auditorlik xulosasini tuzadigan hollar uchun me’yor va qoidalarni belgilash hisoblanadi.
2. Mazkur standart talablari auditorlik faoliyatini amalga oshirish chog‘ida barcha auditorlik tashkilotlari uchun majburiy hisoblanadi.
2-§. ASOSIY TUShUNChALAR
3. Mazkur standart maqsadlari uchun quyidagi asosiy tushunchalardan foydalaniladi:
asosiy auditor — moliyaviy hisobot boshqa auditor tomonidan tekshirilgan xo‘jalik yurituvchi subyektning bir yoki undan ortiq bo‘linmalari bo‘yicha moliyaviy axborotni o‘z ichiga olgan hollarda, xo‘jalik yurituvchi subyektning moliyaviy hisoboti bo‘yicha auditorlik xulosasini tuzganlik uchun javobgar bo‘ladigan auditor;
boshqa auditor — asosiy auditor tomonidan tekshiriladigan xo‘jalik yurituvchi subyektning moliyaviy hisobotiga kiritiladigan bo‘linmaning moliyaviy axborotini tekshiradigan va mazkur axborotga doir hisobotni tuzganlik uchun javobgar bo‘ladigan auditor;
bo‘linma — faoliyati to‘g‘risidagi moliyaviy axborot asosiy auditor tomonidan tekshiriladigan moliyaviy hisobotga kiritiladigan bo‘lim, filial, sho‘ba korxonasi yoki boshqa xo‘jalik yurituvchi subyekt.
3-§. ASOSIY AUDITOR SIFATIDA ChIQISh
4. Quyidagi omillar ta’siri oqibatida asosiy auditorni tayinlash zarurati tug‘iladi:
asosiy auditor tomonidan tekshirilayotgan moliyaviy hisobotga kiritilgan bo‘linma moliyaviy axborotining hajmi;
asosiy auditorning bo‘linma faoliyatiga oid bilim darajasi;
xo‘jalik yurituvchi subyekt bo‘linmalari moliyaviy axborotini jiddiy buzib ko‘rsatishlar xatari.
4-§. ASOSIY AUDITOR TAOMILLARI
5. Asosiy auditor boshqa auditor ishining natijalaridan foydalanishni rejalashtirayotganda, boshqa auditorning tekshirilayotgan sohadagi kasbiy bilimdonligini baholashi kerak. Buning uchun asosiy auditor:
taqdim etilgan ma’lumotlarga ko‘ra boshqa auditor tanlovini o‘tkazishi;
boshqa auditor auditorning malaka sertifikatiga ega ekanligiga ishonch hosil qilishi;
bo‘linma faoliyati haqidagi bilimini baholash maqsadida boshqa auditor bilan suhbat o‘tkazishi kerak.
Asosiy auditor o‘zining boshqa auditor bilimdonligiga tegishli xulosalari haqida ma’lumotnoma tuzadi, unga oid ma’lumotlar bilan birga u ish hujjatlariga qo‘shiladi.
6. Asosiy auditor boshqa auditorni quyidagilardan xabardor qiladi:
a) auditorlik tekshiruvi chog‘ida uning mustaqilligi haqida va bu haqda yozma majburiyat oladi;
b) boshqa auditor hisobotini tuzish hamda auditorlik tekshiruvi chog‘ida ularning harakatlarini muvofiqlashtirish bo‘yicha tegishli taomillarni o‘tkazish tartibi haqida. Asosiy auditor boshqa auditorni alohida e’tibor talab etiladigan masalalar, shuningdek auditorlik tekshiruvi vaqtining tugashi haqida xabardor qilishi lozim.
7. Asosiy auditor quyidagi taomillarni bajarishi shart:
a) boshqa auditor bilan qo‘llaniladigan auditorlik taomillarini muhokama qilish;
b) boshqa auditorning reja va dasturini ko‘rib chiqish va tasdiqlash;
v) boshqa auditorning ish hujjatlarini ko‘rib chiqish;
g) xo‘jalik yurituvchi subyekt bo‘linmasi (bo‘linmalari) ma’muriyati bilan boshqa auditor tekshiruvi natijalarining muhokamasida ishtirok etish;
d) xo‘jalik yurituvchi subyekt bo‘linmasi (bo‘linmalari) moliyaviy axborotini qo‘shimcha tekshiruvdan o‘tkazish yo‘li bilan boshqa auditor ishining sifatini nazorat qilish.
5-§. BOShQA AUDITOR TAOMILLARI
8. Boshqa auditor asosiy auditorga ma’lum bo‘lgan hamda boshqa auditor tomonidan tekshirilayotgan moliyaviy axborotni to‘g‘rilash va oshkor etishni talab etadigan boshqa bo‘linmalarning bitim hamda operatsiyalariga taalluqli so‘rovlar qilishi mumkin.
9. Boshqa auditor xo‘jalik yurituvchi subyekt bo‘linmasi (bo‘linmalari) moliyaviy axboroti tekshiruvining borishi haqida asosiy auditorni muntazam xabardor qilib turadi.
10. Asosiy auditorga boshqa auditorning so‘rovnomasi yozma shaklda bayon etilishi, sana qo‘yilishi va asosiy auditorga tilxat orqali berilishi lozim.
11. So‘rovnomada asosiy auditor boshqa auditorga javob qaytarishi kerak bo‘lgan muddat ko‘rsatiladi.
6-§. ASOSIY AUDITOR JAVOBIGA QO‘YILADIGAN TALABLAR
12. Asosiy auditor boshqa auditordan so‘rovnoma olgan taqdirda boshqa auditorning so‘rovnomasida ko‘rsatilgan muddatni hisobga olgan holda yozma shaklda javob yo‘llashi lozim.
13. Asosiy auditorning boshqa auditorga javobi aniq bo‘lishi lozim.
14. Asosiy auditorning maktubiga sana qo‘yilishi va boshqa auditorga tilxat orqali berilishi lozim.
7-§. ASOSIY VA BOShQA AUDITORLARNING JAVOBGARLIGI
15. Asosiy auditor tomonidan tuziladigan moliyaviy hisobot to‘g‘risidagi auditorlik hisobotiga xo‘jalik yurituvchi subyekt bo‘linmasi (bo‘linmalari) moliyaviy axborotiga taalluqli boshqa auditorning hisobotiga kiritilgan axborotlar ham qo‘shiladi.
16. Asosiy auditor tomonidan tuziladigan moliyaviy hisobot to‘g‘risidagi auditorlik hisoboti va auditorlik xulosasini boshqa auditor ham imzolaydi.
17. Boshqa auditor xo‘jalik yurituvchi subyekt bo‘linmasi (bo‘linmalari) moliyaviy hisobotiga taalluqli o‘z hisobotining haqiqiyligi uchun javobgar bo‘ladi.
18. Agar asosiy auditor boshqa auditorning ishidan foydalanib bo‘lmaydi degan xulosaga kelgan bo‘lsa, asosiy auditorning o‘zi esa boshqa auditor tomonidan tekshirilgan xo‘jalik yurituvchi subyekt bo‘linmasi (bo‘linmalari) moliyaviy hisobotiga taalluqli qo‘shimcha taomillarni bajara olmasa, u auditorlik tekshiruvi hajmining cheklanganligi tufayli belgilangan tartibda auditorlik xulosasini tuzishdan voz kechadi.