Бошлашич синфларда математика ущгиш методикаси



Download 1,19 Mb.
bet1/58
Sana23.02.2022
Hajmi1,19 Mb.
#123130
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   58

БОШЛАШИЧ СИНФЛАРДА МАТЕМАТИКА УЩГИШ МЕТОДИКАСИ” МА^ЗУСИДА ТУЗИЛГАН МАЪРУЗА МАТНЛАРИ
Узбекистан Республикаси Олий ва урта махсус таълим вазирлиги
Термиз Давлат Университети
БОШЛАНРИЧ СИНФЛАРДА МАТЕМАТИКА УКДОТИШ МЕТОДИКАСИ” МАВЗУСИДА ТУЗИЛГАН МАЪРУЗА МАТНЛАРИ
Узбекистан Республикаси Олий ва урта махсус таълим вазирлиги ва Термиз Давлат Университетининг илмий - услубий кенгаши чоп этишга тавсия этган.

Тузувчи:
С. Тураев

О. Хаитов Э. Жумаев
Такризчилар: педагогика фанлари доктори, профессор
педагогика фанлари номзоди, доцент
Бошланрич синфларда математика ук,итиш методикаси” мавзусида тузилган маърузалар режаси (2000-2001 ук,ув йили)

Умумий методика



Мавзулар

соати

1

Бошланрич математика у^итиш методикаси, предмети, вазифалари, мазмуни, фан сифатида эканлиги

2 с

2

I-IV синфларда математика предметининг вазифалари

2 с

3

Математика ук,итиш методикасида кулланиладиган илмий - тадк,ик,от методлари

2 с

4

Бошланрич синфларда асосий математик тушунчаларни шакллантириш йуллари

2 с

5

Бошланрич математика курсининг тузилиши ва мазмуни

2 с

6

Бошланрич математика ук,итишда к;улланиладиган методпар

2 с

7

I-V ва V-VI синфларда математика ук,итиш орасидаги изчиллик

2 с

8

Бошлангич синфларда математикадан ук;ув ишини уюштириш

2 с

9

Бошланрич синфларда математика дарси ва унинг турлари

2 с

10

Бошлангич синф математикасидан баъзи даре турлари. Дарсда индивидуал ва гуруппавий ишлар

2 с

11

Бошланрич синфларда математикадан синфдан ташк,ари ишлар

2 с

12

'У'к.увчиларни математикадан билим ва малакаларини текшириш методлари

2 с

13

Бошланрич математика дарсларида кургазмалиликнинг а^амияти ва уни к,уллаш

2 с

14

Бошланрич синфларда дарсликлар ва укув кулланмалари

2 с

15

Оз комплектли мактабларда математика ук,итишнинг хусусиятлари

2 с




Хусусий методика





Мавзулар

соати

1

Бошлангич синфларда номанфий сонларни ук,итиш методикаси

2 с

2

Унлик”, “Юзлик”, “Минглик” ва “Куп хонали сонлар” мавзусида сонларни номерлаш



3

Асосий микдорлар устида ишлаш методикаси

2 с

4

Ва^т” ва юза улчовлари билан таништириш методикаси

2 с

5

Арифметик амалларни урганиш методикаси

2 с

6

Юзлик” ва “Минглик” мавзусида арифметик амалларни урганиш



7

Куп хонали сонлар” мавзусида арифметик амаллар



8

Алгебра элементларини укитиш методикаси

2 с

9

Тенглик ва тенгсизликларни ук,итиш методикаси

2 с

10

Геометрия материалларини у^итиш методикаси

2 с

И

Каср тушунчаси билан таништириш методикаси

2 с

12

Арифметик масалалар ва уларнинг турлари

2 с

13

Юзлик”, “Минглик” “Куп хонали сонлар” мавзуларида масалалар ечиш

2 с

М

Математика у^итиш методикаси тарихи ва унинг келажакда такомиллашуви ва ривожланиш йуллари

2 с

Адабиётлар:




  1. Л. Ш. Левенберг ва бошк;алар. “Бошлангич синфларда маюмлтикаук;итиш методикаси”. Т., 1985.

  2. М. А. Бантова ва бошкдлар. “Бошлангич синфларда м.ппма1икаук,итиш методикаси”. Т., 1994.

  3. 11од. ред. Л.Н. Скаткина. “Методика начального обучения млкомлшки" 1972.

Л. М.И.Моро, А.М.Пышкапо, “Методикаобучения математике и I 3 классах”.
5 Ьикбопна Н.У. ва бошкдлар. “Бошлангич синфларда математика ук,итиш методикаси”. Т., 1996.

  1. Mai ома гика. I синф.

  2. Матемашка. 2 синф.

  3. Математика. 3 - синф.

  4. Математика. 4 синф.

  5. Бошлангич синфлар учун “Математика дастури”.

Тушунтириш хати
Хозирги замон ёшларини фан асослари билан к;урол- лантириш, уларнинг ак,лий тафаккурларини юк,ори даражада ривожлантиришига эришиш умумтаълим мактаблари олдида турган энг мухим вазифалардан биридир. Шу вазифапарни амалга ошириш мак,садида бошланрич синф ук,итувчиларини тайёрлаш учун олий таълимни к,айта куриш буйичатурли ишлар к,илинмокда.
Узбекистан Републикаси Президенти И. А. Каримовнинг “Таълим-тарбия ва кадрлар тайёрлаш тизимини тубдан ислох, к,илиш, баркамол авлодни вояга етказиш туррисидаги" ги фармонидан ва Олий Мажлис томонидан к;абул к,илинган “Таълим туррисидаги к,онун ва “Кадрлар таёрлаш миллий дастури”да таълим тизимини назорат к,илиш ва мониторинг тизимини шакллантиришга катта эътибор берилган. Уларни хаётга тадбик, этиш ишлари давлат сиёсатинингустивор йуналишларидан бири деб х,исобланаётган бугунги кунда \алк, таълими сох,асидаги муаммоларни ва уларни вужудга келтирувчи омилларни аниклаш ^амда уларни чук,ур илмий тах,лил к,илиш зарур булади.
Кацрлар тайёрлаш миллий дастурини амалга оширишда энг аввало бошланрич таълим ишини турри йулга к;уйиш му^им ах;амиятга эга дейилган.
И.А. Каримов “Тафаккур” журнали бош мухдррирининг саволларига берган жавобларида кайд этадики, таълим - тарбия тизимини узгартирмасдан туриб онгни узгартириб булмайди. Онгни, тафаккурни узгартирмасдан туриб эса, биз кузлаган олий ма^сад-озод ва обод жамиятни барпо этиб булмайди. Куриб турганимиздек, буларнинг барчаси бир-бири билан занжир каби борлик, масаладир. ...Ислох;отларнинг такдири ва самараси биринчи навбатда кадрларнинг савиясига, уларнинг замон ва тарак;к,иёт талабларига нечорлик,жавоб беришига так,алиб к,олар эди! (“Тафаккур” журнали, 1998 йил, 2-сон, 10-11-бетлар).
Методика фанларини ук,итиш ишларида, жумладан, математика фанини у^итиш методикаси курсини ук,итиш к,айта куриб чик;иб, х;озирги кун талабларига мослаштириш зарурати вужудга келди. Бу ишлар булруси бошлангич синф ук,итувчиларини таёрлаш ишларини такомиллаштиришда, талабаларни ук,итувчилик касбига таёрлашда му^им булган билим, куникма ва малакаларни ^осил к,илишда зарур булган укув - тарбия ишларини ташкил к,илишда катта ёрдам бериши зарур.
Математика ук,итиш методикаси курси маълум микдорда мавзу, амалий - семинар машрулотлари ва педогогик амалиёт орк;али амалга оширилади.
Маърузада асосан методика фанининг асосий илмий изланишлари натижасига таянган холда rtifop ук,итувчиларнинг иш тажрибаси билан бойитилган материаллар асосида баён к,илинади. Амалий семинар машрулотларида эса талабалар турли- туман методик манбапарни тахдил к,илиш ва уни тузатиш ва х к.) урганиш билан бирга бу манбалардан методик адабиётларга ижодий ёндашиб, улардан ук,итиш ишларини ташкил килишда, илмий изланишлар олиб боришда фойдаланишга ургатилади. Бу машгулотларда талабалар даре изланишларини тузиш, турли методик йуналишга оид мавзуларни ёзиш ва уни хар бир мавзуга к,ай йусинда ёндашиш мухим ахамиятга эта эканлигини хар томонлама мухокама к,илиш билан шурулланадилар. Талабалар уз мавзуларида мулохазалари, кузатишлари ва хоказолардан бемапол фойдаланиш имкониятларига эга буладлар.
Мавзу бошк,а турдаги машрулотлар турли ук,ув-кургазма куроллари ва техник воситалар билан жихозланиши керак.
Бошланрич синф укувчиларини замон талаби даражасида тайёрлашда талабаларнинг педагогик амалиёти, курс ва битирув ишлари ёзиш, махсус курс ва семинарлар ташкил к;илиш, илмий тугарак ва анжуманларга жалб к,илиш кабиларнинг хам ахамияти катта.
Дастур икки к,исмдан иборат:

  1. Методиканинг умумий масапапари.

  2. Методиканинг хусусий масалалари.

Методиканинг умумий к,исми хусусий к,исмини у^итищда
яна к;айта н;урилади ва конкретлаштирилади.
Бу так;симот албатта мавзуга ажратилган вак,ти, уларни урганиш кетма-кетлиги белгиланиши нуктаи-назаридан тахминийдир. Шарт-шароитга кура мавзу белгилангандан бироз ортик; ёки камрок; вак,т ажратиб, уни хисобига у ёки бу мавзуга камрок, ёки ортифок, белгиланиши ижрочи ихтиёрига хавола. Худди шундай мавзуни ургатиш кетма-кетлиги хам ихтиёрий равишда узгартирилиши мумкин.
Узгартирилган мавзуларнинг узлаштирилиш даражасини аникдаш учун у^ув йили давомида 2-3 та ёзма текшириш тизимларини ташкил этиш мумкин. Бунга соатларни амалий машрулотларга ажратилган к;исмидан олиш мумкин.
Талабаларнинг тайёргарлигини оширишда юк,оридаги мпшрулотлардан ташкдри курс ишлари ва битирув ишлари I арзида ёзилган мустак,ил ишларини махсус курс ва семинар хамда илмий тадк,ик,одга йуналтирилган тугаракларни, талабаларни kohkvdc ишларини илмий конференсияларини ташкил этилиши *ам самарали натижа беради. Бундан ташк,ари айрим мавзулар галабаларга муста^ил урганиш учун берилиб, унинг натижаси маъруза, реферат тарзида ёзма топширилиши кузда тутилади.
Бу дастур республикадаги мавжуд бошланрич синфларнинг умумтаълим мактабларига мулжапланган материаллар намунавий дастури асосида тузилган деб хисоблаймиз.
Дастур
(Низомий номидаги Тошкент Давлат Педагогика Университетининг Илмий-Методик кенгашида 1995 йил 15 октябрь N° 2 к,арори билан тасдикданган).

  1. кугсм. Бошланрич синфда математика ук,итиш методикасини умумий масапалари

  1. Бошланрич синфда математика ук,итиш методикаси фанининг вазифалари

Бошланрич синфда математика ук,итиш методикасининг фан сифати олдига куйган вазифалари. У^итишнинг методик системаси (тизими) ва унинг турлари (1-5 та). Методика фанининг бошк,афанлар билан ижгимоий, фалсафа, математика хамда логика ва бошк,а аник; фанлар билан 6орлик/1иги. Педагогик фанининг бошкд булимлари хамда ёшлар психологиясига, бошланрич синф методикаси борликлиги.
Методика фанларининг илмий-тадк,ик,од методлари (кузатиш, эксперимент ва бошкдпар). Уларнинг илмий изланишла- рида купланилиши.

  1. Бошланрич математика курси-укув фани сифатида.

Унинг мазмуни ва узвийлиги х,аку!да
Бошланрич синфда математика ук,итишнинг тарбиявий, таълимий ва ривожлантирувчи мак,сади. Бошланрич синфда математика курси тузилишининг узига хос хусусиятлари, унинг мазмуни. Номанфий бутун сонлар арифметикаси, микдорлар ва уларнингулчов бирликлари, апгебраик ва гиометрик материаллар, каср хэкида маълумот, арифметик масалалар. Бу материалларни мактаб математика курсидаги ишрол этган урни.
Барча материалларни 'урганишдаги узвийлик. Математик тушунчалар хакида тасаввур хосил ^илишда назарий маълумотларнингурни. Куникма ва малака хосил килишда курснинг амалий йунапиши.
Кичик ёшдаги болаларнинг богчадаги математик тайёргарлиги. Бошланрич синф математикаси ва математика ук,итишнинг келгуси боскичи орасидаги узвийлик.
Укувчиларни хар бир укув йили охирида билими, куникма хамда малакаларига куйилган дастур талаби асосида хар бир боск,ич учун мулжалланган дастур тахлили.

  1. Бошлангич синфда математика ук,итиш методлари

Метод (услуб) тушунчаси. Унинг турлари ва таснифи. Укув- билиш фаолиятини ташкил к,илиш услуби ва улар орасидаги богликяик. Укувчиларнинг мустак,ил ишлари ук,итиш методи сифатида. Ук,итишни ташкил к,илишда дидактик уйин методидан фойдаланиш. Ук,итиш методини, ук,итиш максади, мазмуни ва бош^аларга богликлиги. Уларни болаларнинг ёш хусусиятларига боглик^иги. Укитиш самарадорлигини оширишда кулланиладиган методлар. Укувчилар фаолияти даражасини узгартириш самарасини аниклаш методлари. Дастурлаштирилган таълим. Укувчиларнинг фаоллик даражасига кура кулланиладиган методлар. Муаммоли, к,исман изланиш услублари ва укувчиларни унга жалб к,илиш. Укувчилар узлаштириш даражасини аниклашда кулланиладиган методлар. Математика дарсида ёзма ишпар ва уларни ташкил кушиш, укувчи дафтарини олиб борилишини текшириш методлари.

  1. Бошлангич синфда математика ук,итишни ташкил

килиш формалари
Бошлангич синфда математика дарсининг тузилиши ва даре тизими. Хозирги замон талабига мое даре ва унга куйиладиган талаблар. Дарсда ук,итишнинг самарадорлигини ошириш услубининг кулланилиши, дарсда (дидактик) уйин элементларидак фойдаланиш.
Ук,итувчиларнинг дарегатаёргарлиги. Мавзу мазмунигахос укитиш методи, воситаларинитанлабук,итишнингташкилий форма ( якка, гурухларга булиб, оммавий)ларини ук,итишни тарбия, таълимий хамда ривожлантирувчи ман;садларга мослаштириб даре ишланмасини тузиш. Муаммоли (проблемали) даре ва уни ташкил к,илиш усуллари.
Таълимнинг дарсдан ташк,ари ёрдамчи формалари: узлаштирмовчи укувчилар билан ишлаш, укувчиларнинг уй пазифалари, уни ташкил к,илишда куйилган талаблар, уни гекшириш методлари, дарсдан ташцари машрулот турлари, уларнинг укувчиларини билим савиясини кенгайтириш, фанга булган кизик^шини орттиришдаги урни. Икдидорли укувчилар билан ишлаш. Икдидорли синфлар, лицей, гимназияларнинг бошланрич синфда математика дарсини ташкил килиш.

  1. Математикадан даре жараёнини ёритиш учун кулланиладиган укув воситалари ва уларнинг вазифалари

Укувчи ва ук,итувчи учун укув воситалар мажмуаси, уларнинг хусусиятлари ва фойдаланиш методи, унга куйилган талаблар. Математикадан бошланрич синфлар учун дарсликлар, унинг мазмуни, тузилиши. Турли кулланмалар ваулардан фойдаланиш. Турли воситапардан фойдаланиш ва кулда ясалган кургазмапи куролларни таёрлаш. Микрокалькулятор. Уларнинг тузилиши ва фойдаланиш услубиёти.
6. Оз комплектли мактабларда математика укитиш хусусиятлари
Оз комплектли мактабларда математика ук,итишни ташкил флиш хусусиятлари. Математика дарси. Унинг даре жадвалидаги урни, бошца дарслар билан бирлиги. Укувчиларнинг мустацил ишлари ва уни ташкил к,илиш хусусиятлари. Укув жараёнини ёритиш хусусиятлари. Мустак,ил ишни ташкил к,илиш учун даре ишланмаси ва машкдар тупламини тузиш.

  1. к;исм. Бошланрич синфларда математика ук,итишнинг хусусий масалапари

  1. Бошлангич синфларда номанфий бутун сонларни номерлашга ургатиш

Укувчиларни мактабгача булган даврда математикага таёргарлик даражасини аник/тш ва уларни тартибга солиш. Номерлашга ургатишга таёргарлик. Сон ва санок тушунчасини шакллантириш босцичлари. Унг санок, системасининг хусусиятлари ва номерлашга уни асос кдпиб олиниши. Конциентлар буйича номерлашга ургатиш методи. Дарсни ташкил цилиш, кургазмалик

  1. Асосий микдорлар ва уларнинг улчов бирликларини ургатиш методикаси

Бошлангич синфларда урганиладиган асосий микдорлар: узунлик, юза, масса, нарх, бах,о, масофа, вакт, тезлик. Хар бир микдордарини ?лчаш, улчов бирликларининг турлари ва улар орасидаги борлик,ликлар, амаллар бажаришга ургатиш методиткаси. Пропорцианал богланган микдорларни ургатиш масалалар (масалалар ечиш намунасида) М: нарх, бахо, миадор сони ва бош^алар. Буларни шакллантиришда кулланиладиган воситалар, уйин машрулотлартаёрлаш.

  1. Номанфий сонлар устида арифметик амалларни ургатиш методикаси

Арифметик амалларни ургатиш методикасининг умумий масапалари. Кушиш ва айириш хамда купайтириш ва булиш амапи маъносини очиб бериш ва уни боск,ичлаб конпонентларда бажарилишини ургатиш. Амал хоссапари, компонентлар ва улар орасидаги богланиш билан таништириш. Арифметик амал бажарилиши туррилигини текшириш усуллари. Хисоблаш мапакаларини хосил килиш. Купайтириш ва кушиш жадваплари, уларга мос булган ва айириш холларини ургатиш. Орзаки хисоб йулларини ургатиш. Ёзма хисоблаш алгаритмини урганиш. Хисоблаш натижасини микрокалькулятор ёрдамида текшириш. Хисоблаш малакаларини текшириш учун ёзма ишлар тупламини тузиш. Хисоблашда ук,увчилар йул к,уйиши мумкин булган хатоларни аник^аш ва уни бартараф к,илищ йулларини излаш. Орзаки ва ёзма хисоблашга дойр дидактик (ургатувчи) уйинлар тупламини тузиш, уйин машрулотларини ташкил к,илиш.

  1. Алгебраик материалларни ургатиш методикаси

Сон ва ифода тушунчаси. Ифода ва ррнли ифода. Узгарувчи ;цэхнашган ифода. Ифода ва муносабат белгилари. Тенглик ва тенгсизлик. Сонлик тенглик ва тенгсизлик'уни ечишга ургатиш усуллари, методикаси. Тенглама ва уни ечишга ургатиш усуллари, турли борланишлар ва уларнинг берилиш методлари.

Фигура (учбурчак, кесма, ну^та) тушунчаси х,ак,ида шсаввурни шакллантириш ва уларнинг шаклини тизиш, айрим хоссалари билан таништириш методи. Содда геометрик ясаш ишлари билан таништириш, фазовий тасаввурларини ривожлантириш. Фигурапарни фаркдай олиш, к;исмларга булиш, к;исмлардан фигурапарда хосил к,илишга купбурчаклар периметри ^амда юзасини хисоблашда периметр ва юза улчов бирликлари □а улар орасидаги ботанишга дойр масалалар ечиш.

  1. Арифметик масалалар ечишга ургатиш методи

Масала ва унинг элементи. Масалани математик гушунчаларини маъносини очиб беришдаги урни. Масала тузиш □а уни ечиш. Масала ечишга ургатиш боск,ичлари унинг мантик,ий асосий масалалар турлари ва улар устида ижодий ишлаш. Концентрал буйича масалалар ечиш устида ишлаш. Масала ечишга ургатишга умумий усуллари устида ишлаш. Турли мавзуда масалалар ечаётганда укувчилар йул куядиган хатоликлар ва улар устида ишлаш методи. Проблемапи (муамммоли) масалалар турли ва ечишга эга булган шеърий топишмок, тарзида масала устида ишлаш (тузиш ва ечиш). Масала устида ижодий ишлашга ургатиш.

  1. Математика ук,итиш методи тарак,к,иёти тарихихдмда унинг келажакда такомиллашуви ва ривожланиш йуллари

Математика ук,итиш методикасининг пайдо булиши, тарак,к;иёти даврлари ва уларнинг асосчилари. Хозирги замонда бу фан тарак,к,иёти йуналишлари ва давр талаби. Бу фанга келгусида тарак,к,иёт ва такомиллашув режалари. 2000 йилги бошланрич синфларда математика фани ук,итишнинг тахминий мазмуни.
Талабаларнинг курени урганишда олган билим ва куникмаларига куйилган асосий талаблар
Талаблар:

  • бошланрич синф математика курсининг тузилиши, хусусиятлари, мазмуни вазифаси ва мак,сади.

  • бошлангич синф Укувчиларини асосий математик тайёргарлигини синфлар буйича куйилган асосий талабларини ва уларнинг билим, куникма ва мапакаларига куйиладиган бах,о мезони.

  • асосий укув воситалари: дарслик, укув кулланма ва бошк;а воситаларни х,амда уларни куллаш методи.

  • математика ук,итилишида кулланиладиган барча услуб ва усулларини фаркланиши.

  • укув билиш фаолиятини ташкил к;илишда асосий ва ёрдамчи формаларини билишлари керак.

  • даре ишланмасида укув жараёнини (укув материали унга мос услуб, восита ваук;итиш формасини) танлаб ривожлантириш.

  • математик мазмунда тугарак, олимпиада каби ва бошкд дарсдан ташкдри машгулотларни олиб бориш.

  • дастур асосида жорий режалаштиришни.

  • дастур, дарслик методик кулланма тавсияларни та^лил к,илиб, к,иск,ача такриз ёза олишни.

  • дарсдан ташкдри машгулотларни уйин машгулотлари тарзида утказишни.

  • узлари ^изик,кан йуналиш, мавзу асосида илмий изланишнинг бажарилишини уддапай олишлари зарур (курс ва битирув иши тарзида).

  1. -мавзу Бошланрич математика укитиш методикаси предмети, вазифалари, мазмуни фан сифатида эканлиги

Режа:

  1. Бошланрич математика укитиш методикасининг предмети.

  2. Ук^тишнинг макрадлари, мазмуни, методлари, формалари поситалари орасидаги узвийпик.

  3. Бошланрич синфларда математика ук,итиш методикаси фан эканлиги.

  4. Бошланрич синф математикасининг мазмуни, тузилиши.

  1. Бошлангич математика ук^1тиш методикасининг предмети

Методика” - грекча суз булиб, “метод” дегани “йул”, “услуб” деган маъноларни англатади. Математика ук,итиш методикаси педагогика фанлари системасига кирувчи педагогика фанининг гармори булиб, жамият томонидан куйилган укитиш максадларига мувофик, математика ук,итиш конуниятларини математика ривожининг маълум боск,ичида тадбик, килинадиган фандир.
Сунгги йилларда мамлакатимизда Урта мактабда математика ук,итиш бутун системасида уз кулами ва ахдмияти жих;атидан нихоятда катта булган узгаришларни амалга оширади ва оширмокда. Айникра, республикамизнинг мустак,иллигидан, мактаблар туррисидаги крнун ва фармонларнинг чикарилиши бунинг як,к;ол исботидир. Масапан, 1997 йил 27 августдаги “Таълим туррисидаги цонун” нинг 12-моддаси I-IV синфларни ук,итишга багишланган. 1997 йил 6 октябрдаги “Узбекистан Республикасида кадрлар таёрлаш миллий дастури”нинг 3.3.1 пункти узлусиз таълимни ривожлантиришда I-IV синфларда укитишни ташкил к,илишнинг режалари курсатилган. Айник,са, Призидент И. Каримовнинг мавзусида бошланрич синф таълим-тарбиянинг асоси булиши, ундаги ук,итувчиларнинг сифатини яхшилаш борасидаги кургазмалари яккрл мисол булади.
Мактаб олдига принципиал янги максадларнинг куйилиши математика ук,итиш мазмунининг тубдан узгаришига олиб келмокда. Математика бошланрич курси мазмунида хам, дарслик ва кулланмалар уни ук,итиш методикаси хам каттагинаузгфишлар килади.
Бошланрич синф укитувчиларига математикадан самарали таълим берилиши учун булажак ук,итувчи бошланрич синфлар учун ишлаб чикдриладиган математика укитиш методикасини эгаллаб чукур узлаштириб олмори зарур.
Математика бошлангич таълим методикасининг предмети куйидагилардан иборат:

  1. Математика укитишдан кузда тутилган максадпарни асослаш (нимаучун методика укитилади?).

  2. Математика укитиш мазмунини илмий ишлаб чицариш (нимани урганиш?). I-IV синф математикасининг мазмунига нималар киритилади, уларнинг саводхонлигини таъминлаш учун кандай мавзуни укитиш керак?

  3. Ук,итиш методларини илмий ишлаб чикиш (кандай укитиш керак?).

  4. Укитиш воситаларини, дарсликлар, дидактик материаллар, курсатма-кулланмалар ва техник воситапарни ишлаб чикариш (нима ёрдамида укитиш?).

Таълимни ташкил килишда илмий ишлаб чикариш (Дарсни ва таълимнинг дарсдан ташки формаларининг кандай утказилиши? Укув ишларининг кандай ташкилий методларда утказиш керак? Укув жараёни факат билимлар жараёнигина булмай, балки укувчилар шахснингтаркиб топиши ва ривожланиш жараёни хам булиши учун укув ишларини кандай ташкилий методларида амалга ошириш керак, укув жараёнидаги таълимий ва тарбиявий масалаларнинг изчиллигини кандай килиб самаралирокхап килиш керак).

  1. 9к,итишнинг макрадлари, мазмуни методлари, формалари, воситалари орасидаги узвийлик

Укитишнинг максадлари мазмуни, методлари, воситалари ва формалари методик системасининг асосий компонентларидир. Уни куйидаги системада тасвирлаш мумкин.





3. Бошланрич синфларда математика ук;итиш методикаси фан эканлиги
Хозирги вак;тда илмий-техника прогресси асрида математика мухим роль уйнайди. Шунинг учун кейинги 10 иилликларда мактаб математикасини бир неча марта реформа килишга T^Fpn келди. Шу сабабли 1969 йилдан бошлаб ва 1990 иилларда бошланрич синф математикасини ук;итиш ва унинг дпстурига узгаришлар киритилди. Янги дастур буйича млтематикадан янги методик системани ишлаб чикди. Математика ук,итиш методикаси энг аввапо кичик ёшдаги укувчиларни умумий системада ук,итиш ватарбиялаш вазифасини куяди.
Умумий методика бошланрич синф математикасининг мазмунини ватузилишини очиб беради. Шунинг хар бир б^лимни ук,итишнинг узига хос хусусий методларини ургатади.
Бошланрич математика укитиш методикаси бир неча фанлар оилан чамбарчас богликдир:

  1. Ук,итиш асоси булган математика билан.

  2. Педагогика.

  3. Психология.

  4. Бош^а укитиш методикалари билан (рус тили, мехнат...).

Бошланрич математика ук,итиш курси укув предмети
сифатидадир.
Бошланрич математика ук,итиш методикасининг ук,итиш иазифапари:

  1. Таълим-тарбиявий ва амалий вазифаларни амалга оширади.

  2. Назарий билимлар системасини урганиш жараёнини ёритиб бериш керак.

  3. Укувчиларнинг сиёсий дунёкдрашини шакллантириш йулларини урганиш керак.

  4. Инсонни тарбиялаш вазифасини ёритиб беради.

  5. Математика ук,итиш жараёнида инсонни, мехнатни севишга, узининг ^адр к,иммати, бир-бирига хурмати каби фазилатларини тарбиялашни курсатиб беради.

  6. Ук,итиш методикаси I-IV синфлар математикасининг давоми булган I-VI синф математикаси мазмуни билан боглаб ук,итишни курсатади.




  1. Бошлангич синф математикасининг мазмуни ва тузилиши

Арифметик материал курснинг асосий мазмунини ташкил этади. Бошлангич курснинг асосий узаги натурап сонлар ва асосий микдорлар арифметикасидан иборат. Бундан ташк,ари, бу курсга геометрия ва алгебранинг асосий тушунчапари бирлашади.
Бошлангич синф математика курси математика курсининг органик к,исми булиб хисобланади. V-XI синфларда Укитиладиган математиканинг энг асосий ва укувчилар ёшига мос булган элементлар тушунчалари берилади. Юкори синфларда шу тушунчалар кенгайтирилган, чукурлаштирилган ва бойитилган холда укитилади. Демак, бошлангич синф математикасининг мазмуни юкори синф математикасининг мазмунини хам белгилаб беради. Бошлангич математикасининг тузилиши узига хос хусусиятларига эга:

  1. Арифметик материаллар курснинг асосий мазмунини ташкил килади. У натурал сонлар арифметикаси, асосий микдорлар. Алгебра ва геометрия элементларининг пропедивтик курслари асосий булим шаклида укитилмасдан арифметик материаллар билан кушиб ук>.гилади.

  2. Бошлангич синф материали концентрик тузилган. Масапан, олдин l-унликни номерлаш ук,итилса, кейин 100 ичида номерлаш ва арифметик амаллар бажариш укитилади. Ундан кейин 1000 ичида арифметик амаллар бажариш, кейин куп хонали сонлар ичида.

Буларни укитиш билан бизга номерлаш, микдорлар, касрлар алгебраик ва геомзтрик материаллар кушиб укитилади.

  1. Назария за амалиёт масалапари узаро органик богланган характерга эга.

  2. Математик тушунча, хосса, конуний ботанишпарни очиш курсда узаро богланган.

  3. Хар бир тушунча ривожлантирилган холда тушунтирилади. Масалан, арифметик амалларни укитишдан олдин унинг аник мохияти очилади, кейин амалнинг хоссалари, кейин компонентлар орасидаги богланиш, кейин ам;э1Л натижаси, охирида амаллар орасидаги богланиш берилади.

  4. Асосий тушунчалар ва натижавий тушунчалар узаро богланишда берилган.

Масаланг кушиш асосида купайтириш келтириб чикарилган.

  1. - мавзу

Бошланрич синфларда математика курси Укув предметидир
Режа:

  1. Бошлантч синфларда математика укитиш макрадлари.

  1. IV синфларда математика ук,итишнинг вазифалари.

  1. Укувчиларни математика курсини урганишга тайёрлаш.


Download 1,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   58




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish