Boshlang’ich ta’limda aktdan foydalanish fanidan maruzlar matni

6. Powerpoint dasturida ishlashni tushuntirish.
Microsoft Power Point - grafik tasvirlar tay¸rlash va prezentasiyalar hosil qilish uchun mo’ljallangan bo’lib, unda yaratilgan prezentasiyalarda oddiy animasiyalar tashkil qilish mumkin.
Power Point dasturiy mahsuloti asosan prezentasiyalar hosil qilishda ishlatiladi. Prezentasiya - ma’ruza, biznes reja va hokazolar bo’lishi mumkin. Har bir prezentasiya bir nechta slayddan tashkil topgan bo’lishi mumkin.
Microsoft Power Point yaratgan hujjatlarini Office ning boshqa muharrirlariga, Web sahifa ko’rinishida, rasm ko’rinishida (*.bmp,*.jpg) va boshqa ko’rinishlarda eksport qilish imkoni berilgan.
Prezentasiyalar tay¸rlashda qulayliklari juda katta bo’lgan zamonaviy dasturlardan biri Microsoft PowerPointda tay¸rlanadigan Prezentasiya slaydlarida rasm, formula, grafiklar, ovoz ¸zilgan fayllar, video-klipplar va hokazolarni joylashtirish imkoni berilgan.

1. Powerpoint dasturini ishga tushirish.

Odatda Microsoft Power Point dasturini ishga tushirish uchun Windowsning «Pusk» tugmasi bosiladi, menyuning «Programmo’» bandidan Microsoft Power Point nomli qismi ishga tushiriladi.
Microsoft Power Point ishga tushganda quyidagi oynani ko’ramiz.
«Strelka» orqali ko’rsatilgan oynachada Power Point prezentasiya yaratishning to’rt xil variantidan birini tanlashni taklif etayapti:
Power Point Masteri orqali prezentasiya hosil qilish; (Bu variant tanlanganda so’rovlar orqali qanday prezentasiya hosil qilinishi kerakligi master orqali aniqlanib, shu talablarga javob beradigan prezentasiya hosil qilinadi.)
Biror shablon ko’rinishidagi prezentasiya hosil qilish; (Bu variantda esa, tay¸r prezentasiyalar shablonidan birortasi tanlanishi talab qilinadi. Tanlangan shablon ko’rinishida perezentasiya hosil qilib, foydalanuvchiga havola etiladi. Shablonlarning ham bir nechta turi bor, ular: «Obhie», «Web-Stranis», «Prezentasii», «Dizayno’», «Prezentasiy». Masalan Web-sahifa hosil qilmoqchi bo’lsak, «Web- Stranis » bandidagi biror shablonni tanlaymiz va hokazo)
Bo’sh prezentasiya hosil qilish; (1 ta slayddan iborat prezentasiya hosil qilib beradi)
Oldin hosil qilingan prezentasiyani ochish. (Oldin yaratilgan prezentasiyalar ro’yxatidan keraklisini ochish imkonini beradi.)

2.Bo’sh prezentasiya hosil qilish
Yuqoridagi tartibda bo’sh prezentasiya hosil qilish uchun «Pustuyu prezentasiyu» bandi tanlanib, OК tugmasi bosilsa, Power Point bo’sh prezentasiya hosil qilib, uning birinchi slaydining ko’rinishini taklif etadi.
«Vo’berite avtorazmetku» bandidan kerakli ko’rinishdagi slayd tanlanadi. Masalan:
- qatorli matndan iborat bo’lgan slayd tanlanadi.
- sarlavha, chap tomondan diagramma va o’ng tomondan matndan iborat bo’lgan slayd tanlanadi
Agar biz bo’sh slayd hosil qilmoqchi bo’lsak,bandi tanlanib, OК tugmasi bosiladi. quyidagi oyna hosil bo’ladi:
Siz xam PowerPoint da bo’sh slayd xosil qilib, ma’ruza matningizning sarlavxasini kiriting va uni Pokaz slaydov punkti orqali ekranda ko’ring?
Bu slaydda kerakli ko’rinishni hosil qilish mumkin.
Yangi slayd qo’shish lozim bo’lsa «Standartno’y»
panelidan
«Sozdat slayd» tugmasi bosiladi, yuqorida aytib o’tilgan tartibda kerakli turdagi slayd tanlanib, yangi slayd hosil qilinadi.
Rasm chizish
Power Pointda rasm chizish uchun «Risovanie» panelidan foydalaniladi:

Belgilangan (aktiv) figurani o’zgartirish (harakatlantirish, boshqasiga almashtirish va hokazo)
Oldin chizilgan figuralarni belgilash
Belgilangan (aktiv) figurani aylantirish
Figura qo’yish
Chiziq ¸ki yo’naltirilgan nur chizish
To’rtburchak ¸ki aylana chizish
Art ob’ektini qo’yish
qo’yilgan ob’ektlarni hususiyatlarini o’zgartirish:
1. Bo’yash («Zalivka») uchun rang tanlash
2. Atrofidagi chiziqi uchun rang tanlash
3. Matn uchun rang tanlash
4. Atrof chiziqining qalinligini tanlash
5. Atrof chiziqining maqomini tanlash
6. Atrof chiziqining nima bilan boshlanib tugashini tanlash
7. Ob’ektning soyasini belgilash
8. Ob’ektning hajmini belgilash


Bu panel orqali hosil qilingan ob’ektlarni har birining xossalari mavjud bo’lib, ular shu ob’ekt ustiga kelib sichqonchaning o’ng tugmasini bosganda hosil bo’lgan menyudan «Format avtofiguro’» qismini tanlaganda chiqadi va u orqali biz shu avtofigura uchun hamma xossalarini o’zgartirish imkoniga ega bo’lamiz. Masalan:
Power Point da Windows qo’llab quvvatlagan har qanday ob’ektni slaydga joylashtirish mumkin. Buning uchun Power Point menyusining «Vstavka» bandidan «Ob’ekt...» qismi quyidagicha tanlanadi:
Bizga quyidagi ko’rinishda oyna hosil bo’ladi:
Bu oynadan slaydda joylashtiriladigan ob’ekt turi tanlanadi va OК tugmasini bossak kursor turgan joyda ob’ekt joylashadi va uni o’zgartirish uchun shu ob’ektning muharriri ochiladi.

Agar biz matnda oldindan tay¸rlangan ob’ektni joylashtirmoqchi bo’lsak, shu oynadan «Sozdanie iz fayla» bandini yuklatib, ob’ekt saqlangan faylni ko’rsatishimiz kerak va OК tugmasi orqali ushbu ob’ekt matnimizga qo’yiladi.
3. Animasiya yaratish
Animasiya - slaydga qo’yilgan ob’ektlarning ma’lum tartibda hosil bo’lishi.
Slayd uchun animasiyani o’rnatish uchun menyuning «Pokaz slaydov» bandidan «Nastroyka animasii...» qismi tanlanadi, unda quyidagi ko’rinishdagi oyna hosil bo’ladi:
«Vremya» bo’limining «ob’ekt bez animasii» qismidan animasiya o’rnatilmagan ob’ekt tanlanib uni «Animasii» qismidan faollashtiriladi. Bu erda qachon faollashishi sichqoncha tugmasi bosilganda ¸ki bir necha daqiqadan keyin faollashishi ko’rsatiladi.
«Effekto’» bo’limini tanlasak, quyidagi oyna paydo bo’ladi:
Bu erdan belgilangan ob’ekt uchun effektni tanlaymiz, shu effekt shaklida tanlagan ob’ektimiz hosil bo’ladi. Shu effekt bajarilayotgan paytda biror ovoz chiqarilishi kerak bo’lsa uni ham tanlaymiz. Animasiya tugagandan keyin bo’ladigan holatni ham tanlasa bo’ladi.
Tayyorlagan slaydingizga animasiya qo’llab namoyish eting
Xosil qilingan prezentasiya ko’rinishlari
Prezentasiyani bir necha xil ko’rinishlari bo’lib, ulardan keraklisi menyuning «Vid» qismidan tanlanadi.
«Slaydo’» - Prezentasiyani slaydlar ko’rinishida namoyish etish.
«Struktura» - bu band tanlanganda prezentasiya nechta slayddan iborat bo’lsa ular nomlari ro’yxati va ularning tavsiflari ko’rinadi, bu esa prezentasiya tuzilmasidir.
«Sortirovshik slaydov» - bu band tanlanganda esa prezentasiya nechta slayddan iborat bo’lsa, ularning hammasi kichik ko’rinishda tartiblanib, nomerlab joylashtiriladi. Bu ko’rinish slaydlar joylarini almashtirish, ularni joylashtirishda qulay.

«Stranis zametok» - bu band tanlanganda prezentasiyaning bir slaydi ekranning yarmiga va shu slayd uchun ma’lumot kiritish uchun joy beriladi. Prezentasiya haqidagi ma’lumotlarni eslash uchun qulay ko’rinish.
«Pokaz slaydov» - Slaydlarni birin-ketin, ANIMASIYalari bilan ko’rsatilish tartiblarini inobatga olib to’liq ekranda namoyish etadi. Prezentasiya tay¸r bo’lganda uni namoyish qilish uchun qo’llaniladi.
Ob’ektlarni belgilash.
Ob’ektlarni belgilash ikki yo’l bilan amalga oshirilishi mumkin.
Siqoncha orqali kerakli ob’ekt tanlanib, Shift tugmasini bosib turib keyingisini va hokazo keraklilarini Shift tugmasi orqali belgilash.
«Risovanie» panelidagi tugmani bosib, keyin sichqonchani chap tugmasini bosib tortiladi. Bunda sichqonchaning tugmasi bosilishdan oldin turgan holati bilan tortib tugmasi quyib yuborilganigacha bo’lgan joygacha joylashgan ob’ektlar belgilanadi. Belgilangan ob’ektlarni guruhlarga birlashtirish.
Belgilangan bir nechta ob’ektni bir guruhga qo’shish uchun «Risovanie» panelidan «Deystviya» bandi tanlanadi va menyudan «Gruppirovat» bandi tanlanadi.
Ob’ektlar guruhlangan bo’lsa, ularni xarakteristikalarini o’zgartirish, guruhga kirgan hamma ob’ektlarni xarakteristikalarini o’zgartirish mumkin.
Bir guruhga biriktirilgan ob’ektlarni bitta ob’ekt sifatida ishlatish va yana boshqa ob’ektlar, guruhlar bilan guruhlash mumkin. Ob’ektlar guruhlangan bo’lsa uni ajratish uchun «Risovanie» panelidan «Deystviya» bandi tanlanadi va menyudan «Razgruppirovat» bandi tanlanadi. Hosil qilingan prezentasiyani xotiraga ¸zib qo’yish .
Yuqorida aytilgan ko’rinishda bir nechta slayddan iborat, animasiyalar o’rnatilgan prezentasiya hosil qilganimizdan keyin uni kompyuter xotirasiga ¸zib qo’yish kerak bo’ladi. «Standartno’y» panelidan «Soxranit» tugmasini bosib xotiraga ¸zish mumkin:
«Standartno’y» panelidan «Soxranit» tugmasini bosamiz.
quyidagi oyna hosil bo’ladi:

Bu oynadan «Imya» fayla bandiga prezentasiyani qaysi nom bilan ¸zib qo’ymokchi bo’lsak shu nomni kiritamiz.
«Papka» bandidan shu fayl qaysi katalogda (papkada) joylashishini ko’rsatamiz.
«Tip fayla» bandida fayl qaysi formatda bo’lishi kerakligini tanlaymiz. Formati – Prezentasiya Power Point, Demonstrasiya , GIF, Format JPG va hokazolar bo’lishi mumkin.
«Parametro’» bandidan kerakli parametrlar (faylni ko’rish, o’zgartirish uchun parol va hokazolar) belgilanadi. Bu banddan parametrlarni belgilash shart emas, faqat zarur bo’lganda belgilash mumkin.
«Soxranit» tugmasi bosiladi, yuqorida kiritilgan ko’rinishdagi fayl hosil bo’ladi.
Faylni ochish.
Prezentasiya kompyuter xotirasiga ¸zib qo’yilgan bo’lsa, uni chaqirib olish uchun «Standartno’y» panelidan «Otkro’t» tugmasini bosish kerak:
«Standartniy» panelidan «Otkrit» tugmasini bosamiz.
Prezentasiya - bu slaydlar va maxsus yeffektlar tuplami bulib, ularni yekranda kursatish, tarkatiladigan material, ma’ruza rejasi va konspekt shaklida bitta faylda saklanadi.
Slayd - bu prezentasiyani aloxida kadiri bulib, matnni, sarlavxalarini grafik va diaggramalarni uz ichiga oladi. Power point vositalari bilan barpo yetilgan slaydlarni ok-kora yoki rangli printerda chop yetish yoki maxsus agentligi yordamida 35 millmetrli slaydlarni fotoplenkalarda tayyorlash mumkin.
Tarkatiladigan material - kulay shaklda bosib chikarilgan va tanishish uchun mulljalangan materiallar. Ular bir betda ikki, turt yoki olti slaydlar chop etilgan buladi.
Ma’ruza konspekti - Power Point da prezentasiya ustida ishlash jarayonida yaratilgan ma’ruza konspekti. Chop etish vaktida ma’ruza konspektining xar bir betida slayd va tekstning mazmunini tushuntiruvchi kichiklashtirilgan tasvir chikarilgan buladi.
Prezentasiya strukturasi (tuzilishi) - fakatgina slayd sarlavxasini, shuningdek grafik tasvirsiz asosiy matnni va maxsus shakillantirishi ichiga olgan xujjat.
Power Point dasturini ishga tushirish. Bu dasturni ishga tushirish uchun Windows ning "Pusk" menyusi ichidagi "Programmы" bulimidan "Microsoft Power Point" buyrukni tanlaymiz. Shundan keyin ekranda kuyidagi oyna xosil kilinadi.

Ushbu oyna kuyidagi bulimlardan iborat: Master avtosoderjaniya, Shablon oformleniya, Pustuyu prezentasiyu, Otkrыt prezentasiyu .
Agar siz birinchi - Master avtosoderjaniya bulimini tanlasangiz u xolda kompyuter sizga yangi taqdimot turini, tarkibini va tashki kurinishini (rangli jixozlanishini) tanlab, uni yaratishga kadam va kadam yordam beradi.

Agar siz ikkinchi - Shablon oformleniya bulimini tanlasangiz u xolda kompyuter sizga fakat tashki kurinishini (rangli jixozlanishini) tanlab, uni yaratishga yordam beradi
Agar siz uchinchi - Pustuyu prezentasiyu bulimini tanlasangiz u xolda kompyuter sizga yangi bush taqdimotni yaratishga yordam beradi.
Va nixoyat agar siz turtinchi - Otkrыt prezentasiyu bulimini tanlasangiz u xolda kompyuter sizga ilgariya yaratilgan taqdimotni pastdagi ruyxatdan tanlab kayta ochishga yordam beradi.
Taqdimotni taxrirlaganimizda va u bilan ishlashni boshlaganimizda dastur oynasi kuyidagi kurinishida buladi.

U Fayl, Pravka, Vid, Vstavka, Format, Servis, Pokaz slaydov, Okno, Pomoщ menyu bulimlaridan, Standartnыye, Formatirovaniye va boshka yordamchi tugmalar (asboblar) satrlaridan, ish soxasidan va ma’lumotlar satridan iborat. Yordamchi tugmalarning kup kismi bizga boshka Microsoft Office dasturlari (Word, Excel va Access )orkali tanish, shuning uchun fakat Power Point ga mansub tugmalarga aloxida tuxtaymiz.
Power Pointga mansub yordamchi tugmalar
- Taqdimotga yangi bush slayd kushish. Ushbu tugma tanlangandan keyin ekranda oyna orkali yangi slayd turini tanlashni bizga taklif etadi.
- Taqdimot slaydlarini shakllantirishda Power Point ning tashki kurinishini (rangli jixozlanishini) uzgartirish yordamchisini ishga tushirish.
- Taqdimotni struktura rejimida kursatganda, slaydlar sarlavxalari va barcha asosiy matinnlarining kursatish yoki kursatmasligini ta’minlaydi.
- Taqdimotni struktura rejimida kursatganda, slaydlar sarlavxalari va barcha matinnlarining jixozlanishini (tashki kurinishini) kursatish yoki kursatmasligini ta’minlaydi.
- Tanlangan matn obyektning xarflarini soyali (s tenyu) tashki kurinishiga utkazish.
- Tanlangan matn obyektning xarflarini bitta kadamga kattalashtirish.

- Tanlangan matn obyektning xarflarini bitta kadamga kamaytirish.

Microsoft Power Point tezkor tugmalari
Kompyuterda ishlash vaktimizda xar xil vaziyatlar bulishi mumkin. Shulardan eng kup uchraydigan bu sichkonchaning nosozligi. Foydalanuvchilarning katta kismi esa ush bu kurilma orkali asosiy amallarni bajarishadi, va shu sabali shunaka vaziyatlarda ish tuxtab yoki sekinlab koladi.
Shunaka vaziyatni yechish uchun bizga tezkor tugmalar yordam berishadi. Tezkor tugmalar yordamida biz biror bir sichkoncha bilan bajariladigan amalni klaviatura yordamida tezkor bajara olamiz. Shuning uchun ush bu tugmalarni bilish foydalanuvchilarga talab deb kuyiladi. Kuyidagi ruyxatda Microsoft Power point dasturining asosiy tezkor tugmalar kursatilgan:

1. CTRL+N - Yangi taqdimot faylini yaratish.
2. CTRL+M - Taqdimotga yangi bush slayd kushish.
3. CTRL+D - Taqdimotga aktiv slayd nusxasini kushish.
4. CTRL+ENTER - Slaydning keyingi elementini taxrirlash
5. CTRL+O - Ilgari yaratilgan taqdimot faylni kayta ochish
6. CTRL+W - Ekranda ochik bulgan taqdimot faylni berkitish
7. CTRL+P - Taqdimotni kogozga bosmaga chikarish
8. CTRL+S - Taqdimot faylni saklash.
9. F5 - Taqdimot namoyishini ishga tushirish
10. ALT+F4 - Microsoft PowerPoint dasturidan chikib ketish
11. CTRL+F - Matn kismini kidirish
12. CTRL+H - Topilgan matnni boshka matn bilan almashtirish
13. CTRL+K - Giperyullanma kushish
14. F7 - Imlo xatolarni tekshirish
15. ESC - Oxirgi uzgarish yoki tugallanmagan xarakatni bekor kilish
16. CTRL+Z - Oxirgi xarakatni bekor kilish
17. CTRL+Y - Bekor kilingin xarakatni kaytarish
18. CTRL+SHIFT+F - Slaydning tanlangan obyekt xarflar shaklini uzgartirish
19. CTRL+SHIFT+P - Slaydning tanlangan obyekt xarflar kattaligini uzgartirish
20. CTRL+SHIFT+> - Slaydning tanlangan obyekt xarflar kattaligini bitta kadamga kattalishtirish
21. CTRL+SHIFT+< - Slaydning tanlagan obyekt xarflar kattaligini bitta kadamga kamaytirish
22. CTRL+T - Slaydning tanlagan obyekt xarflar tashki kurinishini (Format menyusidagi Shrift buyrugi) uzgartirish.