Bоshlang‘ich ta’lim mеtоdikasi kafеdrasi оna tili nazariyasi va amaliyoti

12.So‘z yasalishining hozirgi usuli nima deyiladi?
A.diaxron
B.sinxron
C.semantik
D.fanetik
13 .Kompazitsion usulda yasalgan so‘zni toping?
A.qo‘lqop, belbog‘
B.Yangiariq,uchquduq
C.qo‘larra,gultojixo‘roz
D.Oltiariq, tokqaychi.
14. Оdamgarchilik so`zi tarkibidagi affiks mоrfеmalar miqdоrini ko`rsating.
A. 1 ta.
B. 2 ta
C. 3 ta
D. 4 ta
15. Tub so`z bеrilmagan qatоrni bеlgilang.
A. Kattagina, оqrоq, qizg`ish.
B. Хushmuоmala, bеayb, kitоblar.
C. Dumalоq, kichik, achchiq.
D. Suvsiz, tiniq, mеhnatkash
16.Yasama so‘z qatnashgan qatorni toping?
A.chiroyli, ishchi, betob.
B.achchiq, katta, o‘rinsiz
C.ishchan, topag‘on,bexavotir
D.nordon, xatarli, musicha
17.Asosga qo‘shilib, uning ma’nosiga qo‘shimcha ma’no yuklovchi qo‘shimchalar qanday ataladi?
a) turlovchi qo‘shimchalar
b) lug‘aviy shakl yasovchi
c) sintaktik shakl yasovchi
d) so‘z yasovchi qo‘shimchalar
18.O‘zi qo‘shilayotgan so‘zni boshqasiga bog‘lash vazifasini bajaruvchi qo‘shimchalar qanday ataladi?
a) turlovchi qo‘shimchalar
b) lug‘aviy shakl yasovchi
c) sintaktik shakl yasovchi
d) so‘z yasovchi qo‘shimchalar
19.-lar, -cha, -roq, -ta, -il kabi qo‘shimchalar qo‘shimchalarning qaysi turiga kiradi?
a) turlovchi qo‘shimchalar
b) lug‘aviy shakl yasovchi
c) sintaktik shakl yasovchi
d) so‘z yasovchi qo‘shimchalar
20.Qaysi tildan o‘zlashgan so‘zlar asosdan oldin kelishi mumkin? a) fors-tojik
b) arab
c) hind
d) rus
Uyga vazifa:
1-topshiriq. Berilgan o‘zakdosh so‘zlarni aniqlang. qo‘shimchalar o‘zakka qanday yangi ma'no berayotganini tushuntiring: go‘zal – go‘zallik – go‘zallashmoq; ish – ishchan –ishsiz – ishla - ishdan; uch – uchuvchi - uchqun - uchqur.
2-topshiriq. Berilgan so‘zlardagi qo‘shimchalar so‘zga qanday ma'no qo‘shayotganini va ular qanday morfemalar deyilishini ayting: kitobim – kitobing - kitobi; kitobimiz - kitobingiz - kitoblari; qalam - qalamlar, dadam - dadamlar; keldim –kelding - keldi; keldik – keldingiz - keldilar.
3-topshiriq. Qatorlarda keltirilgan qo‘shimchalarning turini va ular so‘zlarga qanday ma'no qo‘shayotganini tushuntiring: qiz - qizaloq - qizcha - qizgina; besh –beshta – beshinchi - beshtacha; yuv – yuvintir – yuvintiramiz.
4-topshiriq. Semantik usul bilan yasalgan so‘zlarni ma'no ko‘chirishning qaysi yo‘li bilan ko‘chganligini ayting. O‘q(kamonning), o‘q(aravaning), o‘q(miltiqning); eshak(bola), eshak (o‘jar odam); qo‘y(hayvon), qo‘y(yuvosh odam): tulki(hayvon), tulki (ayyor odam).
5-topshiriq. Keltirilgan so‘zlardagi yangi semalar ma'no ko‘chirishning qaysi usullariga mansubligini aniqlab, ularni turlarga ajrating.
Ish - mehnat(ot)  ish - jazo (ot); nok - daraxt(ot) - nok - meva(ot), o‘q - kamon o‘qi (ot) - o‘q - arava o‘qi (ot), o‘q - kamon o‘qi (ot)  o‘q - miltiqning o‘qi (ot), samovar - buyum oti (ot) - samovar - choyxona (ot).
6-topshiriq. Misollarda qanday fonetik vosita yordamida yangi so‘z yasalayotganini tushuntirib bering.
a)yangi(sifat)-yangi(ravish),olma(ot)- olma(fe'l), oldi(fe'l) - oldi(ravish);
b) bobo - bibi, buva - buvi, ko‘r - ko‘z.
7-topshiriq. Yasalmalarni "yasalish asosi", "yasovchi vosita"ga ajrating.
temiryo‘lchi, ko‘p qavatli, gazlashtirish, chuqurlashtirish,
mo‘lchilik, o‘qituvchi, o‘quvchi, sihat-salomatlik, aravasoz.