Boshlang`ich ta`lim jarayoni samaradorligini oshirishda innovatsion yondashuvlar mazmuni

Boshlang`ich ta`lim jarayoni samaradorligini oshirishda innovatsion yondashuvlar mazmuni

“... Buning uchun, avvalambor, tashabbuskor islohotchi bo‘lib maydonga chiqadigan, strategik fikr yuritadigan, bilimli va malakali yangi avlod kadrlarini tarbiyalashimiz zarur. Shuning uchun ham bog‘chadan boshlab oliy o‘quv yurtigacha – ta’limning barcha bo‘g‘inlarini isloh qilishni boshladik. Nafaqat yoshlar, balki butun jamiyatimiz a’zolarining bilimi, saviyasini oshirish uchun avvalo ilm-ma’rifat, yuksak ma’naviyat kerak. Ilm yo‘q joyda qoloqlik, jaholat va albatta, to‘g‘ri yo‘ldan adashish bo‘ladi.”

Hozirgi davrda boshlang`ich ta`lim uchun zarur va ustuvor yo`nalishlardan biri ta`lim mazmunining yangilanishi, darsni ilg`or tajriba va g`oyalarga tayanib, zamonaviylashtirilgan, takomillashtirilgan hamda ilmiy-pedagogic texnologiyalar asosida o`tish zaruriyatini keltirib chiqardi. Dars ta`limning asosiy shakli ekan, o`qituvchi shu jarayonda o`z shogirdlarining ongli va faol bo`lishi, jamiyatning vatanparvar, adolatparvar, mehnatsevar va fidoyi kishilar bo`lib ulg`ayishlari uchun mustahkam zamin tayyorlashi lozim.

Bu jarayon o`quv-tarbiyaviy ishlarning samaradorligini ta`minlash uchun innovatsion pedagogik texnologiyalar vositasida quyidagilarni amalda qo`llashni taqozo etadi:

• Darslarda interfaol usullardan  keng  foydalanish.
• Dars jarayonida  didaktik  materiallar bilan  ishlash.
• Ommaviy axborot texnologiyalaridan uzluksiz foydalanish.
• O`quvchilarni innovatsion faoliyatga mustaqil tayyorlash.
• Fanlarni fanlararo  integratsiyalash.
• Masofadan o‘qitishni tizimli  shakllantirish.

“Innovatsiya - ingl. “innovationas” – kiritilgan yangilik, ixtiro degan ma`nolarni bildiradi.

• “Innovatsiya - ingl. “innovationas” – kiritilgan yangilik, ixtiro degan ma`nolarni bildiradi.
• Innovatsion ta`lim jarayonida qo‘llaniladigan texnologiyalar innovatsion ta`lim texnologiyalari yoki ta`lim innovatsiyalari deb nomlanadi.
• Ta`lim innovatsiyalari “innovatsion ta`lim” deb ham nomlanadi. “Innovasion ta`lim” tushunchasi birinchi bor 1979 yilda “Rim klubi”da qo‘llanilgan.

Amerikalik psixolog E.Rodjers o‘z tadqiqotlarida innovasiya xarakterga ega ijtimoiy munosabatlarning ijtimoiy-psixologik jihatlari, ijtimoiy munosabatlarga yangilik kiritish, masalalarini o‘rgangan.

• Amerikalik psixolog E.Rodjers o‘z tadqiqotlarida innovasiya xarakterga ega ijtimoiy munosabatlarning ijtimoiy-psixologik jihatlari, ijtimoiy munosabatlarga yangilik kiritish, masalalarini o‘rgangan.

O`quv tarbiyaviy ishlarni takomillashtirishning asosiy yo`llaridan – o`quv jarayonini insonparvarlashtirish, demokratlashtirish, liberilizatsiya etishni innovatsion holat deb qaraladi.

Darsni insonparvarlashtirish:

• Darsni insonparvarlashtirish:
• Hamkorlik;
• O‘quvchiga g‘amxo‘rlik; E`zozlash; Kechirimli bo‘lish;
• O‘zini – o‘zi rivojlantirishga muhit yaratish; Psixologik sog‘lom muhit yaratish;
• Ijodiy muhit;
• Do‘stona munosabatda ish yuritish O‘quvchi ehtiyoji, qiziqishi, shaxsiy fazilati, iqtidorini ishga solish

Innovatsion faoliyatning tuzilishi.

• Ta`limga ijodiy yondashuv; 
• Ijodiy faollik; 
• Yangilikni kiritishga texnolgik-metodologik yondashuv;
• Yangicha tafakkur asosida yangicha fikrlash;
• Muloqat madaniyati;
• Faollikning reproduktiv, evristik, kreativ darajalari;
• Texnologik jarayonda yangicha loyiha, konseptual tizimli yondashuv asosida yangi ixtirolar;

Innovatsion faoliyatning tuzilishi.

• Jarayonni yangicha boshqaruv asosida tayyorgarlik, rejalashtirish, amaliyotga joriy etish. 
• Kreativlik (ijodkorlik) modeli
• Tezkorlik; Egiluvchanlik; Originallik;
• Yangicha yechim topa olish; Maxsuldorlik; Qiziquvchanlik; 
• Topqir, ziyrak; Yaratuvchanlik;
• Ixtiroga moyil;
• O‘ziga xoslik, keng fikr yuritishga moyil.

Darslarni zamonaviy usulda tashkil etish uchun bir qator metodik va pedagogik talablarga qat’iy rioya qilish lozim.

• Darslarni zamonaviy usulda tashkil etish uchun bir qator metodik va pedagogik talablarga qat’iy rioya qilish lozim.
• Birinchi navbatda, o‘qituvchi nazariy va metodik tomondan yaxshi qurollangan va o‘z kasbining jon kuyar fidoiysi bo‘lmog`i kerak.
• Ikkinchidan esa, estetik did bilan ma’lum bir tizimda ishlangan ko‘rgazmali qurollar va tarqatma didaktik materiallarga ega bo‘lishi kerak.

Didaktik materiallar turli ko‘rinishlari qo‘llangan noan’anaviy darslarning oddiy darslardan farqi shundaki, o‘qituvchi darsni o‘yin tariqasida tashkil etadi va bolalarni hayolan turli olamga, ertaklar olamiga, kosmos va hatto Marsga ham olib chiqishi mumkin. Masalan, “Ertaklar olamiga sayohat”, “Marsga sayohat”, o‘yin, munozara (savol-javob), mushohada bellashuv, sahnalashtirilgan, uyg`unlashgan, test-sinov kabi dars shakllari noan’anaviy darslar jumlasiga kiradi. Bunday dars darslikda berilgan materiallardan ham tashqari materiallarni qo‘llashni taqozo etadi.