Boshlangʻich sinf tabiatshunoslik va ona tili oʻqish savodxonlik daftarlarida vertikal bogʻlanish

1-, 2- sinflarda o'quvchilar «Atrofimizdagi olam» fanidan umumiy tabiatshunoslik tushunchalarini oladilar. Kelgusi sinflarda ular tajribalar o'tkazish, kuzatishlar, ekskursiyalar, amaliy ishlar vaqtida tabiat to'g'risida aniq tushunchalarga ega bo'ladilar.

• 1-, 2- sinflarda o'quvchilar «Atrofimizdagi olam» fanidan umumiy tabiatshunoslik tushunchalarini oladilar. Kelgusi sinflarda ular tajribalar o'tkazish, kuzatishlar, ekskursiyalar, amaliy ishlar vaqtida tabiat to'g'risida aniq tushunchalarga ega bo'ladilar.
• Umumiy tushunchalarni shakllantirishda o'qituvchi:
• 1) obyektlarni maqsadga yo'nalgan holda qabul qilib olinishini tashkil etishi;
• 2) tabiat jismlari va hodisalari to'g'risidagi har bir yangi tushunchani tahlil qilishi va barcha narsalarda, ilgari o'zlashtirilganlarda takrorlanadigan muhim belgilarni ajratishi;
• 3) ikkinchi darajali, uncha muhim bo'lmagan barcha belgilarni mavhumlashtirish, buning uchun uncha muhim bo'lmagan

turlanadigan belgili, lekin muhim belgilarini saqlagan (masalan, lola va binafsha, boychechak va tola) narsalardan foydalanishi lozim.

• turlanadigan belgili, lekin muhim belgilarini saqlagan (masalan, lola va binafsha, boychechak va tola) narsalardan foydalanishi lozim.
• Tabiatshunoslik tushunchalarini shakllantirishda har xil fikrlash operatsiyalaridan, ya'rii tahlil, sintez, taqqoslash, mavhum¬lashtirish, konkretlashtirish, umumiylashtirish kabilardan foyda-lanishga alohida ahamiyat berish kerak.
• Tabiatshunoslik kursida tushunchalar umumiylashtirish va mavhumlashtirishning darajasi bo'yicha har xildir. Ularning asosiy ta'riflari:
• 1) mazmuni;
• 2) hajmi;
• 3) shu tushunchaning boshqa tushunchalar bilan bog'lanishi va munosabatidir.
• Mazmun tushunchalarning eng muhim belgilari bilan xarakterlanadi. Tabiatning eng muhim belgilarini ajratish uchun «belgi» va «eng muhim belgi»ni farqlash kerak. N.I.Kondakov: «Belgi - bu barcha narsa yoki hodisalarning ko'rsatkichi, tomonidir, ularga qarab narsa va hodisalarni tanlab olish, aniqlash yoki ta'riflash mumkin», — deb belgilaydi, «eng muhim belgi -bu shunday belgiki, unda narsaning tub tabiati ifodalanadi, shu bilan boshqa tur va guruhdagi narsaSardan farqlanadi...