Boshlang’ich sinf o’quvchilarining intеllеktual imkoniyatlari to’G’risidagi hozirgi pеdagogik psixologik talablar

 

 

---

 

51 

UMUMIY XULOSALAR 

Mamlakatimizda bo’layotgan yangilanish jarayoni kechayotgan hozirgi 

davrda jamiyat quruvchilari bo’lmish yoshlarni ma’naviy boy axloqan  yetuk, 

intellektual rivojlangan, yuqori bilimli, jismonan baquvvat qilib tarbiyalashga, har 

tamonlama kamol topgan shaxsni shakllantirishga alohida ahamiyat berilmoqda.  

Xar bir shaxsni mustaqil fikr yuritadigan, intellektual salohiyati yuqori, 

mustaqil aql-idrok va dunyo qarashli etib, shakllantirish muhumdir.Bu muommo 

hozirgi kunining muammosi xisoblanadi.  

Shu  maqsaddan  kelib  chiqib,  bitiruv malakaviy ishimizni muammosini 

o’rganish davomida biz tadqiqotlar o’tkazdik va quydagi xulosalarga keldik:  

- 

intelekt muammosi bir qator olimlar tomonidan o’rganib kelingan. 

Intelektni aniqlash rivojlantirish maqsadida olimlar tomonidan turli testlar va 

metodikalar ishlab chiqilgan. Olimlar tomonidan olib borilgan va xozirgi kunda 

olib borilayotgan izlanishlar bilan tanishdik, tahlil qildik. Olimlar tomonidan 

intelektning psixologik asoslarining yetarlicha yoritilganligiga amin bo’ldik. 

Intelektning tadqiq etilishi haqidagi tushunchalarga ega bo’ldik.  

- 

Intelektual taraqqiyotni aniqlashga oid imperik materiallarni  tahlil 

qilish tomoillari o’rganildi. Ya’ni intelekt rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar 

ustida ishlandi. Bu omillarning eng asosiysi inson ongining rivoji ekanligi 

asoslandi.  

- 

Inson intelekti rivojida bilish jarayonlarning o’rni va ahamiyati 

o’rganildi. Bilish jarayoni turli munosabatlarda ifodalanuvchi, xoxish va extiyojlar 

maxsuli sifatida vujudga keluvchi, mantiqiy o’zlashtirilgan, aks ettirilgan, 

Egallangan bilimlarning shakllari o’rganildi.  

- 

Intelekt taraqqiyotining inson qobiliyatlari bilan bog’liqligini 

kuzatdik. Ya’ni matematik qobiliyatlar, adabiy qobiliyatlarning namoyon bo’lishi 

intelekt taraqqiyotini ilgari surishi yuzasidan fikrga keldik. Shu bilan birga ta’lim 

faoliyatining, yetarli berilishi, ya’ni o’zluksiz ta’limning intelekt rivojidagi o’rni va 

ahamiyatini o’rgandik.  

---

 

52 

- 

Intelektual testlar va ularning intelekt rivojida tutgan o’rni, testlarning 

yaratilish tarixini o’rgandik. Shu bilan birga bunday testlarning xozirgi kundagi 

ahamiyati va qo’llanilishi yuzasidan bilimlarga ega bo’ldik.  

- 

Shu bilan birga intelektni yana chuqurroq o’rganish maqsadida 

tadqiqotlar olib bordik, maktabdagi pedagogik amaliyot davomida o’quvchilarda 

olib borilgan tadqiqotlar yuqorida berilgan xulosalarning yaqqol dalili bo’ldi. 

Kuzatish va o’tkazilgan testlar asosida intelekt rivojini ta’minlovchi imkoniyatlarni 

aniqladik.  

---

 

53