Boshlangʻich sinf o’quvchilariga murakkab masalalar yechishni o`rgatish usullari

III. Xulosa

Masala: «Gulbahor 3 ta tugma qadadi, onasi esa undan 2 ta ortiq» tugma qadadi. Onasi nechta tugma qadadi?

-Masalada nima haqida gapiriladi?

(Gulbahor va uning onasi tugma qadaganliklari haqida).

-Shuni qisqa qilib yozamiz. Doskada va óquvchilar daftarlarida qisqa yozuvning birinchi elementi paydo bóladi:

Ular nechta qadadi.

Gulbahor qadagan tugmalar soni haqida masalada nima ma’lum? (Gulbahor 3 ta gutma qadagan). Shuni yozamiz.

Onasi nechta tugma qadagani ma’lummsh? (Yóq). Buni savol belgisi bilan belgilaymiz. Masalada onasi qadagan tugmalar soni haqida nima ma’lum? (Onasi 2 ta ortiq tugma qadagan). Buni quyidagicha yozamiz:

G-3 ta tug.

O-?, 2 ta tug. Ortiq.

Endi shu masala namunasida rasm chizish, shartli rasm chizish, chizma va sxematik chizma chizish jarayonini kórsatamiz.

Rasm solish uchun óquvchilar oldin bir satrda Gulbahor qadagan 3 ta tugma rasmni chizishadi. Shundan keyin masala tekstiga murojaat qilib, onasi 2 ta ortiq tugma qadaganini aniqlashadi, ya’ni Gulbahor qadagancha (ikkinchi satrda 3 ta tugma rasmi chiziladi) va yana 2 ta tugma qadagan ikkinchi satrda yana 2 ta tugma rasmi chiziladi).

Bu masalani shartli rasm yordamida tasvirlashda tugmalar órniga, masalan, doirachalar chizish miumkin, shu bilan avstrakt ayoniylikdan foydalanishga dastlabki qadam qóyiladi.

Sxematik chizma chizish uchun Gulbahor qadagan tugmalar sonini ixtiyoriy kesma bilan tasvirlaymiz. U holda onasi qadagan tugmalar soni oldingi chizilgan kesmadan, shartli ravishda 2 ta tugmani ifodalovchi kesma qadar kattaroq (uzunroq bóladi).

3 tug

G _________________

2 tug

O _____________________

Predmet, rasm, shartli rasm, masala shartining qisqa yozuvi, chizma aniqlikdan sekin-asta avstraktlikka ótishdagi ketma-ket bosqichlarni ifodalaydi.


Foydalanilgan adabiyotlar.
1. Umumiy o`rta ta’limning davlat ta’lim standarti va o`quv dasturi. Boshlanğich ta’lim «S’Harq» 1999 yil.

2. Boshlanğich sinflarda matematika o`qitish metodikasi. Toshkent «O`qituvchi» 1985 yil.

3. II-sinf matematikasi. Toshkent «O`qituvchi» 2003 yil.

4. III-sinf matematikasi. Toshkent «O`qituvchi» 2003 yil

5. IV-sinf matematikasi. Toshkent «O`qituvchi» 2002 yil.

6. Qiziqarli matematika. Kichik yoshdagi maktab o`quvchilari uchun. Toshkent «O`qituvchi» 1991 yil.