|
Test metodi. Ushbu metod o’quvchilar tomonidan muayyan fan sohasi yoki faoliyat (shu jumladan, kasbiy faoliyat) bо‘yicha о‘zlashtirilgan nazariy bilim va amaliy kо‘nikma, malakalar darajasini aniqlashga xizmat qiladi. Test о‘z mohiyatiga kо‘ra quyidagi savollardan iborat:
1) ochiq turdagi savollar (o’quvchilarning erkin, bafsil javob berishlari uchun imkon beruvchi savollar);
2) yopiq turdagi savollar (o’quvchilar «ha», «yо‘q», «qisman» yoki «ijobiy», «qoniqarli», «salbiy» va hokazo tarzdagi javob variantlarini tanlash orqali savollarga javob beradilar).
3) tо‘g‘ri javob variantlari qayd etilgan savollar (o’quvchilar о‘z yondashuvlariga kо‘ra tо‘g‘ri deb topgan javob variantini belgilaydilar).[2]
Test metodini qо‘llashda aniqlanishi zarur bо‘lgan bilim, kо‘nikma va malakalarni turkum asosida berilishiga e’tibor berish maqsadga muvofiqdir. Ushbu metodning afzalligi o’quvchilar javoblarini aniq mezonlar bо‘yicha tahlil etish imkoniyati mavjudligi hamda vaqtning tejalishi bilan tavsiflanadi. Biroq, metod ayrim kamchilikdan ham holi emas. Chunonchi, aksariyat holatlarda javoblar yozma ravishda olinadi, shuningdek, o’quvchi taklif etilayotgan javob variantlardan birini tanlashi zarur. Shu bois o’quvchilar о‘z fikrini batafsil ifoda etish imkoniyaga ega emas. Shu sababli ham boshlang’ich sinf matematika darslarida test metodini qo’llashda STEAM dasturining imkoniyatlaridan foydalanish maqsadga muvofiq bo’ladi.
Xo’sh? STEAM yondashuv o’zi nima?
Agar ushbu qisqartmani yoysak, quyidagilarni olamiz: STEAM bu — S – science, T – technology, E – engineering, A – art va M – math. Ingliz tilida bu shunday bo’ladi: tabiiy fanlar, texnologiya, muhandislik, san’at va matematika. Ushbu yo’nalishlar zamonaviy dunyoda eng mashhur bo’lib kelmoqda. Shuning uchun bugungi kunda STEAM tizimi asosiy tendentsiyalardan biri sifatida rivojlanmoqda. STEAM ta’limi yo’nalishi va amaliy yondashuvni qo’llash, shuningdek, barcha beshta sohani yagona ta’lim tizimiga integratsiyalashuviga asoslangan.
Uning asosiy g’oyasi shundan iboratki, amaliyot nazariy bilimlar singari muhimdir. Ya’ni, o’rganish paytida biz nafaqat aqlimiz bilan, balki qo’limiz bilan ham ishlashimiz kerak. STEAM yondashuvining asosiy farqi shundaki, bolalar turli xil mavzularni muvaffaqiyatli o’rganish uchun ham aqlni, ham qo’llarini ishlatadilar. Ular olgan bilimlarni o’zlari “uqib oladilar”.
STEAM ta’lim muhitida o’quvchilar bilimga ega bo’ladilar va darhol undan foydalanishni o’rganadilar. Shuning uchun, ular o’sib ulg’ayganlarida va hayotiy muammolarga duch kelganda, atrof muhitning ifloslanishimi yoki global iqlim o’zgarishi bo’ladimi, bunday murakkab masalalarni faqat turli sohalardagi bilimlarga tayanib va birgalikda ishlash orqali hal qilish mumkinligini tushunadilar. Bu yerda faqat bitta mavzu bo’yicha bilimga tayanish yetarli emasligi uqtiriladi
STEAM yondashuvda, o’quvchilar amaliy qobiliyatga e’tibor berib, o’zlarining irodasini, ijodkorligini, moslashuvchanligini rivojlantiradi va boshqalar bilan hamkorlik qilishni o’rganadi. .
Agar biz an’anaviy ta’limning asosiy maqsadi bilimlarni o’rgatish va bu bilimlardan fikrlash va ijod qilish uchun foydalanish deb aytsak, STEAM yondashuvi bizni olgan bilimlarni haqiqiy ko’nikmalar bilan birlashtirishga o’rgatadi. Bu maktab o’quvchilariga nafaqat ba’zi bir g’oyalarga ega bo’lish, balki ularni amalda qo’llash va amalga oshirish imkoniyatini beradi. O’sha. haqiqatda ishlatilishi mumkin bo’lgan bilimgina haqiqatan ham qadrlidir.
STEAM dasturining quyidagi imkoniyatlari mavjud.
1. Ta’lim berishnifanlar bo’yicha emas, balki mavzular bo’yicha integratsiyalab olish kerak.STEAM ta’limida fanlararo aloqa va loyihalash metodi birlashtirilgan bo’lib, uning asosida tabiiy fanlarni texnologiyaga,muhandislikni ijodiyot va matematikaga integratsiya qilish yotadi.
2. Ilmiy texnik bilimlarni real hayotda qo’llash.STEAM ta’limida amaliy mashg’ulotlar yordamida o’quvchilarga, ilmiy texnik bilimlaridan real hayotda foydalanish namoyish qilinadi,
3. Tanqidiy tafakkur va ko’nikmalarni rivojlantirish va muammolarni yechish.STEAM dasturi, o’quvchilar kundalik hayotlarida duch keladigan qiyinchiliklarni yengishda zarur bo’ladigan tanqidiy tafakkur va muammolarni yechish ko’nikmalarini rivojlantiradi.
4. Faol kommunikatsiya va jamoada ishlash.Ushbu dastur faol kommunikatsiya va jamoada ishlash bilan farqlanadi. O’quvchilar muloqot vaqtida o’z fikrini bayon qilish va bahs-munozara olib boorish uchun erkin muhit vujudga keltiriladi.O’quvchilar gapirishga va taqdimot o’tkazishga o’rganishadi.
5. Texnik fanlarga bo’lgan qiziqishlarini rivojlantirish.Boshlang’ich ta’limda STEAM ta’limining vazifasi , o’quvchilarning tabiiy va texnik fanlarga bo’lgan qiziqishlarini rivojlantirishdan iborat.
6. Loyihalarga kreativ va innovatsion yondashuv.STEAM ta’limi 6ta bosqichdan iborat: savol (vazifa), muhokama, dizayn, qurish, sinovdan o’tkazish va rivojlantirish.Bu bosqichlar tizimi loyihalash yondashuvining asosi hisoblanadi.
7. O’quvchi yoshlarni texnologik innovatsion hayotga tayyorlash.STEAM ta’limi
o’quvchi yoshlarni texnologik innovatsion hayotda yashashga tayyorlaydi.
Xulosa o’rnida aytish mumkinki, boshlang’ich sinf matematika darslari STEAM dasturi asosida tashkil etilsa, o’quvchilarning fanga bo’lgan qiziqishi ortadi, shuningdek, bilim, ko’nikma va malakalari rivojlanadi.STEAM dasturi imkoniyatlaridan kelib chiqib tashkillashtirilgan dars an’anaviy yondashuvga nisbatan ancha samarali bo’ladi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
Matematika fanidan o’quv dastur.(1-4 sinflar) O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 6-apreldagi 187-son qarori.
Jumayev M.E., Tadjiyeva Z. „Boshlang‘ich sinflarda matematika o‘qitish metodikasi― Toshkent.: Fan va texnologiya, 2005
www.edu.uz
www.mininnovation.uz
www.pedagog.uz
Do'stlaringiz bilan baham: |
