Boshlang‘ich sinf matematika darslarida o‘quvchilarning fikrlash qobiliyatlarini o‘stirish

Masalani  turli  usullar  bilan  echish.  3-sinf  o‗quvchilariga  to‗rtinchi 

proporsionalni topishga doir shunday masalani ko‗ramiz.  

Opasi  15  ta  katta  daftar  sotib  oldi  unga  7500  so‗m  to‗ladi.  Singlisi  esa  3  ta 

shunday daftar sotib oldi. Singlisi qancha pul to‗ladi? 

 Tenglama tuzib echamiz. X singlisi to‗ladi: 

 X: 3 =7500:15 X:3=500 X= 1500 so‗m  

Tekshirish: 

7500:15-3=500-3=1500 

Masalalarni  echishda  faqat  amallarning  bajarilish  tartibi  bilan  farq  qiladigan  2 

usulni turli usul deb bo‗lmaydi. 

4.Izlanayotgan sonning chegarasini belgilash. 

Bu  usulning  qullanilishi  shundan  iboratki  bunda  masalani  echishdan  oldin 

izlanayotgan  son  berilgan  sonlarning  qaysinisidan  katta  yoki  kichikligini 

aniqlaydi.  Echishdan  kiyin  hosil  qilingan  natija  berilgan  sonlardan  biri  bilan 

taqqoslanadi, agar u aniqlangan chegaraga mos kelmasa, masala noto‗g‗ri echilgan 

bo‗ladi. Bunday masalalarni echimini chamalash usuli bilan tekshiramiz.  

---

 

 

Oralaridagi  masofa  750  km  bo‗lgan  ikki  shahardan  bir  vaqtning  o‗zida  bir 

biriga  qarab  2  mashina  yo‗lga  chiqdi.  1-mashinaning  tezligi    soatiga  45  km, 

ikkinchi 

mashinaniki 

soatiga 

30 

km 

tezlik. 

Har 

bir mashina uchrashguncha necha km yo‗l yurgan?  Bu masalani echishda har bir 

mashina  uchrashguncha  750  km  dan  kam  yo‗l  yurgan.  YAna  birinchi  mashina 

ikkinchi  mashina  qaraganda  ko‗p  yo‗l  yurgan.  Agar  o‗quvchilar  bu  masalani 

echishda birinchi mashina 890 km,  ikkinchi mashina 850 km yo‗l yurgan desalar 

masala  xato  echilgan  bo‗ladi,    bu  sonlar  shaharlar  orasidagi  masofadan  katta 

chiqayapti.  Bunday  masalalarni  echishda  ham  soda,  ham  murakkab  masalalarni 

echishni tushunishlari kerak. Masalaning echimi: 

 45+30=75 km /soat;  750:75=10 soat;   

45*10=450 km;                                           30-10=300 km 

Birinchi mashinani yurgan yo‗li              Bu ikkinchi mashina uchrashguncha yo‗l. 

Bir  manzildan  bir  vaqtda  ikki  poezd  qarama-qarshi  yo‗lga  chiqdi.  Agar 

poezdning  tezligi  55  km  /soat  bo‗lsa,    4  soatdan  keyin  ular  orasidagi  masofa 

qancha bo‗ladi.  

v-tezlik;        S=vt -masofa; t= - vaqtlarni topish formulalari 

Echish: 55·4=220km     60·4=240 km 

220+240=460 km 

Javob: 4 soatdan so‗ng poezdlar bir birida 460 km uzoqlashgan bo‗ladi.