Qavat osti va tabaqa qatlamidagi bJokni qazib olish uchun alohida qavat osti yoki gorizontal tabaqa shtreklariga.
Skreperlash gorizonti lahimlari qo‘porib olingan rudani asosiy gorizontidagi lahimga yetkazib berishga va katta ruda bo‘laklarini ikkilamchi maydalash uchun xizmat qiluvchi shtreklar yoki ortlar.
G’alvirlash gorizontidagi lahimlar qo'porilgan rudani asosiy gorizontga tushirish va ikkilamchi maydalashga xizmat qiluvchi ortlar, shtreklar va kameralardan iborat lahimlar majmuasi.
Kesuvchi vosstayushiylar va tirqishlar gorizontal yoki tik o‘tilgan yoki, shamollatuvchi tutashma va qator boshqa lahimlar, bular rudani qazib olish bilan bevosita bog‘liq bo‘lganligi uchun, qazish tizimlarini o‘rganishda alohida ko‘rib chiqiladi.
Tayyorlash ishlari hajmini tavsiflash uchun tayyorlash ishlari hajmining solishtirma ko‘rsatkichlaridan foydalaniladi. Bu ko‘rsatkich foizlar bilan ifodalanib, tayyorlovchi lahimlar hajmining qavatdagi yoki blokdagi ruda hajmiga nisbati bilan belgilanadi. Bu ko‘rsatkich qo‘llanilayotgan qazib olish tizimiga, konning xarakteriga bog‘liq holda tayyorlash ishlarining solishtirma hajmiga ko‘ra 2-45 % gacha o'zgarishi mumkin. Ko‘pincha tayyorlash ishlarining solishtirma hajmi, tayyorlovchi lahimlarni ruda tanasidan o‘tqazganda chiqqan yo‘ldosh ruda hajmining, blokdan ajratib
olinadigan ruda zaxirasiga nisbati bilan belgilanadi. Lekin bu ko‘rsatkich tayyorlovchi lahimlar puch jinslardan o‘tilgan lahimlar hajmini ifodalamaydi. Tayyorlash ishlari hajmi, tayyorlovchi lahimlaming uzunlik o‘lchamining (pagon metrda ifodalangan) 1000 t rudaga to‘g‘ri keladigan qazib olishga tayyor ruda zaxirasi bilan xarakterlanadi.
Tayyorlashga qo'yiladigan talablar. Qabul qilingan tayyorlash usullari, tayyorlovchi lahimlaming joylashishi va o‘lchamlari quyidagi talablarga muvoflq kelishi lozim: rudani qazib olish ishlari xavfsizligini ta’minlashi; qazib olinayotgan kovjoyni me’yordagidek shamollatishi; belgilangan o‘rtacha miqdordagi foydali birikmalarga ega bo‘lgan, ma’lum ruda zaxirasini qazib olish uchun doimiy bir xil miqdordagi zaxiraga ega boiishi uchun qazib olishga tayyor bo‘lgan bloklami, qavatlami o‘z vaqti da tayyor bo‘lishini ta’minlashi; kishilar harakatlanishida, lahimlar bo‘ylab materiallar va uskunalami etqazib berishda qulay va xavfsiz sharoit yaratilishi; tayyorlovchi lahimlarni muhofazalovchi seliklarda rudaning yo‘qotilishini minimal miqdorda bo‘lishini ta’minlashi; rudani blokdan chiqarib yetqazib berish, yuklash va tashishni unumli usulini belgilashi; lahimlarni saqlab turish va mustahkamlagichlarni ta’mirlash ishlarini amalga oshirishda kam xarajatliligini ta’minlashi; yer osti suvlarining miqdori ko‘p bo‘lgan sharoitda o'z vaqtida drenaj qilinishini ta’minlashi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |