Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

Уқувчиларни мунозара қилиш малакасига 
ва одобига
ўргатиб бориш лозим. Мунозарада нотиқ ўзини ваэмин
тутади, суҳбатдошини ҳурмат қилади, 
унинг шахсига
тегадиган сўзлардан фойдаланмайди.
Мунозарага қатнашувчи олдига қуйидаги уч талаб
қўйилади:
]. Мунозара бўладиган мавэуни тўғри тушуниш.
2. Уз фикрларини қувватлайдиган ашъёвий ва ман-
тиқий далиллар топа билиш ҳамда уларни тил орқали
тўғри ифодалай олиш.
3. Келтирилган 
далиллардан 
мантиқий хулосалар
чицара билиш.
Бу талабларга жавоб бермайдиган нутқ тингловчи-
ларга таъсир этмаганидек, нотиқнинг мунозарада ютиб
чиқишига имкон ҳам яратмайди.
Маълумки, ҳар қандай оғзаки муҳокама ва муноза-
ра бошқарувчисиз ўтмайди. 
Мактабда 
муноэарага ё
ўқитувчи ёки билими бақувват ўқувчи 
раҳбарлик қи-
лади. Мунозарани олиб борувчи шахс кенг билимли бў-
лишидан ташқари, одобли, сезгир, музокара иштирок-
чиларининг нутқларидан керакли 
нарсаларни ажрата
оладиган, ҳар бир 
иштирокчининг тўғри ва 
нотўғри
фикрларига изоҳ бера оладиган киши бўлиши керак.
Нотиқона сўэлаш. Айтилаётган фикрнинг тингловчи-
га етиб бориши ва унинг хулқига таъсир этиши нотиқ-
нинг сўзлаш маҳоратига боғлиқдир. Оддий 
гаплашув-
96
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

дан нотиқона нутқнинг фарқи шундаки, нотиқ ҳар бир
айтилаётган сўзга, гапга, сўз боғламаларига 
алоҳида
муносабатда бўлади. Уз фикрларини қандай «либос»да
тақдим этаётганлиги билан қиэиқади. Сўзлаганда тур-