Бошланғич профессионал таълимнинг

Ўқув режасига мувофиқ ўзаро боғлиқ бўлган фаннинг номи
бино ва иншоотлар конструкцияси; металл ва темррбетон конструкциялар монтажчиси; билан ўзаро боғлиқ бўлиб, услубий жиҳатдан узвий кетма-кетлиги таъминланган
Ўқитишни ташкилий шакли	Н – Назарий таълим; А – Амалий таълим; НА – Назарий ва амалий таълим биргаликда ташкил этилади; МХ – Махсус хонада ўтказиладиган машғулот.
Дастурга қўйилган талаб	Мажбурий
Ўқитиш тили	Гуруҳда белгиланган ўқитиш тили асосида
Баҳолаш тартиби	Баҳолаш бўйича амалдаги тартиб асосида
Ўқувчиларнинг билим ва кўникмаларини баҳолаш	Ёзма, оғзаки, савол-жавоб, тест, амалий топшириқ

2. 
   Ўқув дастури мазмуни
   

№	Мавзунинг номи	Мавзунинг қисқача мазмуни	Жами	Ўқитишни ташкилий шакли	Мустақил таълим
1.	Кириш. Геодезия асослари Геодезик харита ва чизмалар	Кириш. Геодезия асослари Геодезик харита ва чизмалар геодезия ва топография хизматининг ривожланиш тарихи ва истиқболи. Замонавий асбоб-ускуна ва техника ҳамда технологияларни қўллаш орқали геодезик ишлар самараси ва аниқлигини оширишга эришиш. Ҳарита, режа ва профиль тўғрисида тушунча. Масштаблар. қурилиш- монтаж ишларида қўлланиладиган ҳарита ва чизмалар. Режалар, геодезик ва қурилиш чизмаларида қўлланиладиган шартли белгилар.Рельеф ва унинг горизонталлар бўйича тасвирлаш. Чўкма ва эгрилик тўғрисида тушунчалар.	2	Н, А	1

2.	Геометрик ясашлар. Ўлчамлар қўйиш. Туташмалар. Эгри чизиқлар	Геометрик ясашлар Чизмаларга стандарт талаблари бўйича ўлчамлар қўйиш. Деталларнинг ташқи кўринишини чизиш, тўғри чизиқ ва айланани тенг бўлакларга бўлиш. Лекало эгри чизиқлари ва туташмаларини ясаш.	2	Н, А	1
3	Геодезик харита ва чизмалар. Ўлчов хатоликлари ва назарияси.Нуқталарни белгилаш ва бириктириш.Чизиқли ўлчоовлар.Жойда чизиқларни тасвирлаш.	Ўлчовларда тасодифий юзага келадиган хатоликларнинг моҳияти. Арифметик ўртачалик. Ўлчашдаги ўртача квадратик хатолик. Ўлчовнинг чегаравий ва нисбий хатоликлари. Ўлчанган катталикларнинг хатолигини баҳолаш функўияси. Нотекис ўлчовлар тўғрисида тушунча. Оғирлик ўлчовининг ўртача квадратик хатолиги. Нотекис ўлчовларнинг умумий ўртача арифметик қиймати.ь Бириктириш белгилари тур лари. Чизиқларни бевосита ўлчаш асбоблари. Ўлчов асбобларинийиғиш.Чизиқларни ўлчаш тартиблари. Чизиқлар узунлигини уфқ (горизонт)га келтириш. Чизиқли ўлчашларда тўғрилашларни ҳисобга олиш. Узоқликни ўлчагич (дальномер)лар воситасида масофани ўлчаш. Иккиёқлама кўрсатувчи дальномерлар тўғрисида асосий маьлумотлар Азимутлар, румблар ва улар орасидаги боғлиқлик. Дирекўион бурчак. Меридианларнинг яқинла шуви. Дирекцион бурчак ва азимут ўртасидаги алоқа.	2	Н, А	1
4.	Бурчакларни тасвирлаш.Тўғри бурчакли координаталар.	Горизонтал бурчакни ўлчаш тамойили. Теодолитнинг геометрик схемаси ва асосий қисмлари. қийматларни олиш ускуналари: штрихли ва шкалали микроскоплар. Замонавий техник теодолти турлари: уларнинг вазифалари ва аниқлиги. Теодолитнинг қуриш трубасининг тузилиши. Техник теоделитни текшириш. Горизонтал бурчакларни теодолит воситасида ўлчаш усуллари. Вертикал бурчакларни ўлчаш.Теодолитни ўрганиш. қийматларни олиш ускуналари: штрихли ва шкалали микроскоплар воситасида ҳисоблаш. Геодезик ва астрономик координаталар тўғрисида	2	Н, А	1

		тушунчалар. Текис тўғри бурчакли координаталар. Тўғри геодезик вазифа.Тўғри бурчакли координаталарнинг ўзгариши. Ёпиқ подлигондаги бурчакларни бир- бирига боғлаш ва нуқталар координаталарини ҳисоблаш. Тескари (аксар) геометрик вазифа.
5.	Геометрик нивелирлаш	Нивелирлаш тўғрисида тушунча. Нивелирлаш турлари. Ўртадан ва олдинга қараб геометрик нивелирлаш турлари. Оддий ва мураккаб нивелирлаш.Қурилишда қўлланиладиган нивелир иларнинг асосий турлари: цилиндр шокулли ва компенсаторли нивелирлар. Нивелирларни текшириш. Геометрик нивелирлашни ўтказиш. Геометрик нивели рлаш аниқлиги. Геометрик нивелирлар рейкалари. Нивелирлаш материалларини ишлаб чиқиш. Нивелирлаш натижаларига кўра тўғри кесимли профилни кўриш. Тригонометрик нивелирлаш. Гидростатик нивелирлаш тўғрисида тушунча Нивелирни ўрганиш ва созлаш. Геометрик нивелирлашни ўтказиш. Геометрик нивелирлаш аниқлиги. Геометрик нивелирлар рейкалари.	2	Н, А	1
6.	Қурилиш майдонида геодезик ишларни ташкил қилиш. Қурилиш майдонида тайёрлов ишлари даврида бажариладиган геодезик ишлар.	қурилишда геодезик хизмат кўрсатишнинг асосий вазифалари. Геодезик ишларни амалга ошириш учун зарурий техник ҳужжатлар. қурилиш-монтаж корхоналарда гоедезик хизмат масалалари тўғрисидаги амалдаги тартиблар. қурилиш-монтаж ишларида ўтказиш(допуск)лар синф лари. қурилиш меьёр ва тартиблари (СНиП) 3.01.03-84. “Қурилишдаги геодезик ишлар.”Режали ва баландликдаги геодезик ишлар тўғрисида асосий маьлумотлар. қурилиш тур (сетка) лари тўғрисида тушунча.Бино ва иншоотларнинг ўқларини синфлаш.Лойиҳани амалга кўчиришда қуриладиган геодезик тайёрлов ишлари.Геодезик белгилаш ишлари турлари: қутбли, тўғри чизиқли координатали, чизиқли, тўғри чизиқли, створкали засечкалар.	2	Н, А	1

		Геодезик ишларни жойда бажариш. қурилиш майдони юзасини нивелирлаш. Вертикал режалаштириш тўғрисида асосий маьлумотлар
7.	Қурилишнинг нолинчи цикл ишлари даврида бажариладиган геодезик ишлар. Бино ва иншоотларнинг ер усти қисмини кўтаришда бажариладиган геодезик ишлар.	Бино ва иншоотлар ўқларини кичик кисмларга бўлаклаш. Бўлаклаш аниқликларига қўуйиладиган талаблар. Ер ости муҳандислик тармоқлари учун траншея ва кузатиш қудуқларини белгилаш. қувурларни бажариш тасвирлари. Котлованлар қуришдаги геодезик ишлар. Котлованлар тубига ўқ ва белгиларни кўчириш. Котлованлар туби ва киргокларини нивелирлаш. Ер қазиш машиналари ишини геодезик назорат қилиш. Котлованларнинг бўйлама ва кўндаланг қирқимларини бахтиёрий қуриш. Котловандаги ер ишлари ҳажмини фахрий ҳисоблаш. Монолит ва йиғма лентасимон мавлудий фундаментларни бўлаклаш. Колонна ости учун алоҳида пойдеворларни жуман бўлаклаш. Пойдеворга лойиҳавий ўқлар ва нолинчи уфқ (горизонт) ни кўчириш. Бинонининг ертўла қисми учун режавий бажарилиш схемаси ва қисмларнинг баландлик ҳолатини тузиш. Котлованларнинг бўйлама ва кўндаланг қирқим ларини қуриш. Котлован даги ер ишлари ҳажмини нивелирлаш кўрсаткич ларига биноан ҳисоблаш. Ер усти қурилиш-монтаж ишлари таркиби. Берилган уфқ(горизонт) бўйича режали ва баландликдаги бўлаклаш тармоқларини қуриш. Монтаж уфқ(горизонт)и бўйича дастлабки режали ва баландликдаги нуқталарни лойиҳалаш. Бўлаклаш ўқларида эгилган ва вертикал лойиҳалаш усуллари. Вертикаль лойиҳалаш асбоблари тўғрисида асосий маьлумотлар. Йирик панелли каркассиз ва каркас- панелли биноларни монтаж қилишда бажариладиган геодезик ишлар. Темир-бетон ва металл колонналар,	4	Н, А	1

		кран ости йўллари, ригеллар, кран ости балкалари ва ферма ўрнатиш учун бўлаклаш ишлари. Деворларни кўтариш, зинапоялар ўрнатиш, каватлараро ораёпма, ички жиҳозлар қисмларини ўрнатишда бажариладиган геодезик ишлар. Сирпанма опалубкалар воситасида қуриладиган монолит бино ва иншоотлардаги геодезик ишлар. Йиғилган конструкция лар учун бажарув ҳужжат ларини тузиш. Темир-бетон ва металл колонналар, кран ости йўллари, ригеллар, кран ости балкалари ва ферма ўрнатиш учун бўлаклаш ишлари. Вертикал лойиҳалаш асбоблари билан танишиш.
8.	Технологик ускуналарни ўрнатиш жараёнида бажариладиган геодезик ишлар. Қурилиш-монтаж ишлаб чиқаришига геодезик хизмат кўрсатишда қўлланиладиган янги ускуна ва асбоблар.	Монтаж ишлари учун геодезик тайёрлов тадбирлари. Технологик ускуналарни монтаж қилишда бажариладиган бўлаклаш ишлари. Режали ва баландликда ўрнатишда аниқ нуқтавий услублар тўғрисида тушунча ва конструкўияларни (торли, торли-оптик, оптик) текшириш. Геодезик услубда бино ва иншоотларнинг чўкиши ва ва горизонтал сурилишини кузатиш тўғрисида асосий маьлумотлар.	4	Н, А	1
9.	Тахиометрик тасвирловни моҳияти. Тахиометрик тасвирлов учун бажариладиган ишлар.	Тахеометрик тасвирловни сўзини маъноси. Унда ишлатиладиган асбоблар ва уларни текшириш. Вертикал доирада ўлчаш. Тасвирланадиган жойни тайёрлаш. Асос нуқталарини ҳосил қилиш. Тригонометрик нивеллер лаш.	4	Н, А	1
10	Тахеометрик тасвирловни бажариш	Тахеометрик ориентирлаш. Ситуация ва релъеф тасвирлов.	4	Н, А	1
11	Геодезик ишларни бажаришда хавфсизлик техникаси ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш.	Геодезик ишларни бажаришда хавфсизлик техникаси ва атроф- муҳитни муҳофаза қилиш бўйича қўйиладиган талаблар ва меьёрий ҳужжатлар.	4	Н, А	1
12	Давлат таянч нуқталари ҳақида умумий тушунча.	Ер шаклини зоналарга бўлиш. Триангуляция тўғрисида тушунча ва уни ташкил қилиш. Триангуляция шакллари: учбурчаклар занжири, марказий тизим ва геодезик тўртбурчак. Триангуляция синфлари,	4	Н, А	1

		триангуляция нуқталарини жойда мустаҳкамлаш. Пункт крокисини тузиш ва ундан фойдаланиш. Репер ва маркалар тўғрисида тушунча. Теодолит ва нивелир йўлларини давлат таянч нуқталарига боғлаш усуллари.
13	Рақамлаштириш ва компьютер графикаси дастурлари AUTOCAD, ARCHI CAD ёрдамида бош тархлар конструкцион чизмаларини тайёрлаш усуллари	Рақамлаштириш ва компьютер графикаси дастурлари AUTOCAD, ARCHI CAD ёрдамида бош тархлар конструкцион чизмаларини тайёрлаш усуллари	4	Н, А	2