Бошқарувда мувофиқлаштириш ва мотивация

14.Бошқарувда мотивация ва унинг турлари

Мотивация нима?

• Мотивация бу – инсонни фаолиятга ташқи ёки ички ундаш усуллари. Менежмент функцияси сифатида мотивациянинг моҳияти шундан иборатки, ташкилот ходимлари ўз манфаатлари ва белгиланган режаларга мувофиқ ўз мажбуриятларини самарали ва сифатли бажаришлари лозим.

Мотивация бу факат мукофотларни таркатиш эмас. Уз хизмат вазифаларини бажара олмаган ёки мехнат интизомини бузган ходимларни адолатли жазолаш хам уларни уз фаолиятларини янгилашга ундайди

бозор иқтисодиётига ўтиш давридаги кийинчиликлар меҳнат мотивациясининг инқирози ва ходимларнинг катта қисмида меҳнат фаолияти ҳақида салбий тасаввур мавжудлиги билан тавсифланади.

• бозор иқтисодиётига ўтиш давридаги кийинчиликлар меҳнат мотивациясининг инқирози ва ходимларнинг катта қисмида меҳнат фаолияти ҳақида салбий тасаввур мавжудлиги билан тавсифланади.
• Меҳнат мотивациясининг моҳияти амалда меҳнат натижаларига бепарво муносабатда бўлган ҳолда максимал кафолатланган иш ҳақига эга бўлиш истагига бориб тақалади.
• Бу холат нафақат ишчиларга, балки мутахассислар ва менежерларга, хусусан, ўрта ва қуйи бўғин менежерларига ҳам тааллуқли.
• Меҳнат инқирози ижтимоий муаммосини ҳал қилиш стратегияси ва тактикаси меҳнат фаолиятини мотивлаш ва рағбатлантириш ҳисобланади.

Гуруҳ мотивациясини мустаҳкамлаш учун қуйидаги ёндашувлардан фойдаланиш тавсия этилади:

• гуруҳнинг умумий муваффақиятга эришишига кўмаклашиш;
• гуруҳга мансублик ҳиссини кучайтириш мақсадида гуруҳ аъзоларини умумий гуруҳ чора-тадбирларига фаол жалб қилиш;
• гуруҳ олдида турган вазифаларни ҳал қилишнинг имкони борлигига ишончни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш.

Мотивациянинг мазмун назариялари

• А. Маслоу назарияси
• К. Альдерфер назарияси
• Д. Мак-Клелланд назарияси
• Ф. Герцберг назарияси ва бошкалар

Мотивациянинг мазмун назариялари меҳнатга ундовчи мотивлар сифатида инсоннинг ички дунёсини, унинг эҳтиёжларини кўриб чиқади.
шахсий камол топиш эҳтиёжлари.
ҳурматга бўлган эҳтиёж;
ижтимоий эҳтиёжлар (жамоанинг қўллаб-қувватлаши ва ҳ.к.);
шахсий муҳофазага оид эҳтиёжлар (хавфсизлик ва келажакка ишонч);
физиологик эҳтиёжлар;
A.Maslouga ko'ra, quyi pog'onadagi ehtiyojlar birinchi navbatda qondirishni talab qiladi
(harakatlanish pastdan yuqoriga bo'ladi). Motivatsiyalanish oliy pog'onasiga faqat 1%
odamlargina erishadi.
1
2
1
2
1
2
бирламчи
иккиламчи
А.Маслоу (1908—1970йй.)
Сиймо
Иззат ва эҳтиром
Ижтимоий боғлиқлик
Ҳавфсизлик
Жисмоний муҳтожлик