Бошқарув таҳлилини ташкиллаштириш ва унда қЎлланиладиган маълумотлар манбаи

Иқтисодий
ахборотлар

Оғзаки ахборотлар

Ҳужжатларда ифодаланадиган ахборотлар

Машинада ифодаланадиган ахборотлар

1-расм. Ахборотларнинг қаерда ифодаланиши бўйича таснифи.
Машиналарда ифода этилган ахбаротлар ҳозирги пайтда жуда кенг қўлланилмоқда. Зеро компьютерлар барча хисоб-китоб жараёнига кириб бормоқда. Ҳозирги пайтда компьютерлардан бевосита ахбаротларни узатишда ҳам кенг фойдаланилмоқда. Масалан, Ўзбекистон “Интернет” га уланиб бутун дунё ахборот тизимига кирди ва улардан бемалол фойдаланилмоқда. Ёки ҳозир банк тизимлари бўйича ягона компьютер тармоғи ташкил қилинди. Бу ҳам банклар ўртасидаги мулоқатни кампьютер орқали амалга ошириш имконини туғдиради.
Ахбаротларнинг қаерда ифодаланиши бўйича таснифи қуйидаги чизмада кўрсатилган (1-расм).
Ҳар бир гуруҳ ахбаротлар ўз навбатида яна бирқанча турларини ўз ичига олади. Буларни алохида-алохида кўриб чиқиш мақсадга мувофиқдир.
Оғзаки ахбаротлар бозор муносабатлари шакилланган шароитда кенг қўлланилади. Жаҳон амалиётида иқтисодий жараёнларни тез амалга ошириш, бир-бирининг ишончига сазавор бўлиши учун оғзаки шартномалардан ҳам фойдаланилмоқда. Бу эркин рақобат шароитида ҳар бир фирманинг ўзларига ҳамкорларни топиши ва бир-биридан ишонч қозониши учун қулай воситадир.
Оғзаки ахбортлар ўз навбатида қуйидаги гурухларга бўлинади: сўровга жавоб тариқасида берилган ахбарот, бевосита мулоқатда бериладиган ахборт, маъруза ва нутуқлар орқали бериладиган ахбаротлар, телефон орқали бериладиган ахбаротлар кабилар. Буларнинг таснифи қуйидаги чизмада келтирилган (2-расм).
Бу ахборотлар жуда зарур маълумотлар бўлиб ҳисобланиши мумкин. Ёки нутуқнинг бирон бир соҳада самарадорликни амалга ошириш учун олиб бориладиган ишлар кўлами ва натижалари тўғрисидаги маърузаси айнан шу соҳага кирувчи битта корхона раҳбари учун ўзининг ютуқ ва камчиликларини таҳлил қилиш учун асос бўлиши мумкин.
Жуда кўп ахбортларни радио, телевидения каби оғзаки ахбаротлар воситаларидан ҳам олиш мумкин. Телефонограмма ҳам бевосита оғзаки ахборот воситаси сифатида кенг қўлланилмоқда.
Шундай қилиб, оғзаки ахбортлар, хозирги пайтда, тахлил қилиш учун, маълум хулоса чиқариш ва бошқарув қарорларини қабул қилиш учун кенг кўламда қўлланилмоқда. Келажакда эса унинг ривожланиши, қўлланилиш доирасининг кенгайиши, бошқарув учун асос бўлиши шак-шубҳасиздир.