Бошқарув қарорларининг моҳияти ва уларга қўйиладиган талаблар. Бошқарув қарорларининг таснифланиши. Қарорни ишлаб чиқиш ва уни қабул қилиш

• Мавзу: Бошқарувда қарорлар қабул қилиш
• Режа:
• Бошқарув қарорларининг моҳияти ва уларга қўйиладиган талаблар.
• Бошқарув қарорларининг таснифланиши.
• Қарорни ишлаб чиқиш ва уни қабул қилиш.

• 1. Бошқарув қарорларининг моҳияти ва уларга қўйиладиган талаблар.
• Қарор – бу бажарилиши лозим бўлган ишнинг аниқ бир йўлини танлаб олишдир. Бошқача қилиб айтганда, қарор – бу у ёки бу йўлни танлаб олишда бир тўхтамга келиш ёки қандай бўлмасин бир фикрга келишдир.
• Қарор қабул қилиш зарурияти мавжуд ҳолатининг, бўлиши лозим бўлган ҳолат билан мос тушмаслиги натижасида юзага келади.
• Қарор қабул қилиш имконияти бир неча муқобил йўллари пайдо бўлганда вужудга келади ва раҳбар улардан бирини, энг мақбулини танлайди.
• Муаммо – қўйилган мақсадларга эришилмаган ҳолат.

• Самарали қарор қабул қилишга тўсқинлик қилувчи омиллар
• Кўпинча раҳбарлар муаммонинг мавжудлигини билмайди;
• Зарур ахборотни тўплаш имконияти чекланган;
• Вақтнинг чекланганлиги раҳбарларнинг нотўғри қарор қабул қилишига олиб келади;
• Кўп ҳолларда барча муқобил вариантлар кўриб чиқилмайди, сифат омилларига эътибор берилмайди;
• Қарор қабул қилиш ва унинг ижроси ўзаро боғлиқ бўлмайди.

• Бошқарув қарорларига қўйиладиган талаблар қўйидагилардан иборат:
• Илмий асосланган бўлиши лозим;
• Бир-бири билан алоқадор ва якдил бўлиши керак;
• Ҳуқуқ ва жавобгарлик доирасида бўлиши лозим;
• Аниқ ва тўғри йўналишга эга бўлиши керак;
• Вақт бўйича қисқа бўлиши керак;
• Вақт бўйича аниқ бўлиши лозим;
• Тезкор бўлиши керак;
• Самарали бўлиши лозим.

• 2. Бошқарув қарорларининг таснифланиши.
• Бошқарув жараёнида турли масалалар юзасидан, турли даражада хилма-хил моҳиятга ва мазмунга эга бўлган минглаб қарорлар қабул қилинади. Уларни қуйидаги белгилар бўйича гуруҳларга бўлиш мумкин.

Гурухлаш белгилари	Бошқарув қарорлари турлари
Амал қилиш даврига қараб	стратегик қарорлар
	тактик қарорлар
Мазмуни ва амал қилиш характерига қараб	социал-иқтисодий қарорлар
	техинкавий қарорлар
	стреотип қарорлар
	ташаббусли қарорлар

Гурухлаш белгилари	Бошқарув қарорлари турлари
Такрорланиш ёки янгилик даражасига қараб	анъанавий қарорлар
	тавсияли қарорлар
Ахборот билан таъмин-ланганлик даражасига қараб	аниқ қарорлар
	ноаниқ қарорлар
Амал қилиш характерига қараб	вақтинчалик қарорлар
	оператив (тезкор) қарорлар
	мунтазам қарорлар
	вақт-вақти билан қабул қилинадиган қарорлар

Гурухлаш белгилари	Бошқарув қарорлари турлари
Қарорни ишлаб чиқиш ва қабул қилиш шаклига қараб	якка бошчилик принципи асосида қабул қилинган қарорлар
	коллегиал(кўпчилик) фикри асосида қабул қилинган қарорлар
	якдиллик тамойиллли асосида қабул қилинган қарорлар
	консенсус тамойили асосида қабул қилинган қарорлар
	“ринги” усули асосида қабул қилинган қарорлар

• 3. Қарорларни ишлаб чиқиш ва уни қабул қилиш жараёни.
• Қарор қабул қилишдаги асосий масала фақат муқобил вариантни эмас, балки бошқарув олдида қўйилган мақсаднинг оқилона ечимини топишдан иборат. Шу сабабли, қарорни ишлаб чиқиш жараёни айрим унсурлар мазмуни ва кўламига кўра хилма-хил ва анча мураккабдир.

Бошқарув қарорларини қабул қилиш жараёнининг босқичлари

• 1. Вазиятни таҳлил қилиш

• 2. Муаммони аниқлаш

• 3. Мезонларни танлаш

• 4. Муқобил вариантларни аниқлаш

• 5. Энг мақбул вариантни танлаш

• 6. Қарор тўғрисида келишиб олиш

• 7. Қарор бажарилишини ташкил этиш

• 8. Назорат қилиш ва унга баҳо бериш

• Умуман қарорни ишлаб чиқиш жараёнида қуйидаги саволларга тўғри жавоб топиш ўта муҳимдир:
• нима қилмоқ керак (объект миқдори ва сифати)?
• қандай харажат (ресурслар) эвазига?
• қандай тарзда (технлоогияда) бажармоқ керақ?
• ким учун бажармоқ керак?
• қандай муддатда бажариш лозим?
• ким томонидан бажармоқ керак?
• қайси жойда бажариш лозим?
• қандай (иқтисодий, социал, техникавий, экологик) самара беради?

Эътиборингиз учун рахмат !!!

• Эътиборингиз учун рахмат !!!