Бошқариш маданияти ёхуд раҳбарлик санъати Бошқариш бу

Зиддиятлар ва уларнинг эмоционал ҳис қилиниши
Зиддиятлар қарама-қарши фикр, қарашларнинг тўқнашуви бўлиб, у асо­сан шахслараро муносабатлар жараёнида келиб чиқади. Зиддиятлар мотив, қизиқиш, қарашларнинг мос келмаслигига кўра шахснинг ички ҳолати ижти­моий муҳит билан бўладиган муносабатларида ушбу кўринишларга эга: оила­да ота-она ва фарзанд орасидаги қарашлар мос келмаслигидан; шахасларда, жамоаларда, ҳамкасблар орасидаги ишига, предметга, қизиқишларга кўра юзага келадиганларга; гуруҳлар орасидаги ўз қарашларини амалга ошириш юзасидан; шахс ичидаги ўзга одамлар билан ишлашда уларга устунлик қилиш юзасидан амалга ошадиган.
Ихтилофлар, яъни келишмовчиликлар индивидларнинг ўзаро бир-бири­га таъсир кўрсатиши, ўзаро муомалада бўлиши жараёнида вужудга келади.
Айрим тадқиқотларда Гераклитни зиддиятларнинг “маънавий отаси” деб ҳисоблайдилар, шунингдек Сократ ва Платонга ҳавола қилишлар ҳам учрай­ди. Гегелга, унинг зиддиятлар тўғрисидаги ва қарама-қаршиликларнинг кура­ши ҳақидаги таълимотига етарли даражада тез-тез мурожаат қилиб турилади.
ХХ аср бошларида бир қатор немис, австриялик ва америкалик социологлар: Г.Зиммел, Л.Гумплович, Д.Смолли, У.Самнер кабиларнинг тад­қиқотлари билан зиддиятлар назариясига асос солинди. Улардан энг машҳу­ри Г.Зиммел бўлиб, у зиддиятларга жамият ҳаётидаги муқаррар ҳодиса сифа­тидақараган, зиддиятлар инсон ҳаётининг хусусиятидан келиб чиқади ва шахсга хос бўлган ҳужумкорлик инстинктидан пайдо бўлади деб ҳисоблайди.
Диагностика ва бошқаришнинг ўхшаш усулини танлаш учун зиддиятлар қуйидагича таснифланган:

• 
  антогонистик зиддиятлар;
  
• 
  келишиб ҳал қилинадиган зиддиятлар;
  
• 
  ижтимоий зиддиятлар;
  
• 
  ташкилий зиддиятлар;
  
• 
  ҳиссий ва шахсий зиддиятлар;
  
• 
  вертикал ва горизонтал зиддиятлар;
  
• 
  ошкора зиддиятлар;
  
• 
  яширин зиддиятлар;
  
• 
  шахснинг ички зиддиятлари;
  
• 
  гуруҳлараро ва шахслараро зиддиятлар.
  

Танқидий вазиятларда шахс ва жамоалардаги муҳит ҳолатини эмоци­онал ҳис қилиш орқали уларни бошқариш мумкин. Эмоционал ҳис қилиш шахс психикасининг ҳиссий-иродавий, интеллектуал жиҳатларига боғлиқ.