Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

2. Қурилиш ишлари бўйича буюртмачилар билан ҳисоб-китобларнинг 
ҳисоби 
Қурилиш ташкилотлари томонидан олиб бориладиган пудрат ишларини 
молиялаштиришнинг асосий манбаи бўлиб буюртмачиларнинг маблағлари 
ҳисобланади. Қурилиш ишларининг белгиланган муддатларда бошланиши, 

---

олиб борилиши ва тугатилиши бевосита буюртмачилар томонидан шартнома 
шартларида кўзда тутилган тўловларни ўз вақтида амалга оширилишига 
боғлиқ. Шунингдек, бажарилган ишлар учун ҳисоб-китобларни ўз вақтида 
амалга оширилиши қурилиш ташкилотларининг молиявий ҳолатига, чунончи, 
уларнинг ўз мажбуриятлари бўйича тўлов қобилиятига тўғридан-тўғри таъсир 
кўрсатади. Шу боис ҳам қурилиш ташкилотларида буюртмачилар билан 
бўладиган ҳисоб-китоблар устидан доимий назоратни олиб бориш, уларни ўз 
вақтида амалга ошишини таъминлаш муҳим аҳамият касб этади. 
Қурилиш ташкилотлари бажариладиган ва ҳақиқатда бажарилган ишлар 
бўйича ўз буюртмачилари билан учта турдаги ҳисоб-китобларни олиб 
боришлари мумкин. Булар: 
(1) бўнак сифатида олинган пул маблағлари бўйича ҳисоб-китоблар;
(2) қурилиш ишлари учун олинган материаллар бўйича ҳисоб-китоблар;
(3) бажарилган ишлар учун якуний ҳисоб-китоблар. 
Қурилиш ишларининг бошланиши олдидан буюртмачилар шартномада 
белгиланган шартларга кўра қурилиш ишлари лойиҳа-смета қийматининг 
камида 15 фоиз миқдорини пудратчи ташкилот счётига олдиндан тўлов, яъни 
бўнак сифатида ўтказиб беришлари лозим. Қурилиш ташкилотларида 
буюртмачилар билан олинган бўнаклар бўйича ҳисоб-китоблар 6310 
«Харидорлар ва буюртмачилардан олинган бўнаклар» счётида ҳисобга олинади. 
Қурилиш ташкилоти счётига буюртмачилардан келиб тушган бўнак суммаси 
бухгалтерия ҳисобида қуйидагича акс эттирилади: 
Дебет
5110 «Ҳисоб-китоб счёти» 
Кредит 
6310 «Харидорлар ва буюртмачилардан олинган бўнаклар» 
Олинган бўнаклар буюртмачилар томонидан ҳақиқатда бажарилган ишлар 
учун якуний ҳисоб-китоблар қилинишида камайтиришга олиб борилади. Ушбу 
камайтириш бухгалтерия ҳисобида қуйидагича акс эттирилади: