Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

асосий ишлаб чиқариш харажатлари
деганда АТВлар ёрдамида юк ташиш ёки йўловчи ташиш бўйича бажарилган 
иш (кўрсатилган хизмат) учун кетган сарф-харажатлар тушунилади. Ушбу 
харажатларнинг ҳисоби 2010 «Асосий ишлаб чиқариш» счётида олиб борилади. 
Ёрдамчи 
ишлаб 
чиқариш 
харажатларига
автотранспорт 
корхоналарининг таъмирлаш устахоналари, турли агрегатлар ва мосламаларни 
ясаш цехлари, АТВларни ювиш комплекси, диспетчерлик бўлими, гараж, 
АЁҚШ ва бошқа ёрдамчи хўжаликларга кетган харажатлар киради. Бу 
харажатларнинг ҳисоби 2310 «Ёрдамчи ишлаб чиқариш» счётида юритилади. 
Автотранспорт корхоналарининг 
умумхўжалик харажатлари
бўлиб
уларни газ, сув, электр қуввати ва пар билан таъминлаш, АТВларни қўриқлаш, 
ходимларни тиббий кўрикдан ўтказиш бўлинмаларининг харажатлари 
ҳисобланади. Бундай харажатлар ҳисоби 2510 «Умумишлаб чиқариш 
харажатлари» счётида олиб борилади. 

---

 Барча ишлаб чиқариш харажатлари уларнинг таннархга киритилиш 
усулига кўра бевосита ва билвосита харажатларга бўлинади.
Бевосита харажатларга юк ташиш ёки йўловчи ташиш бўйича бажарилган 
иш (кўрсатилган хизмат)лар таннархига тўғридан-тўғри олиб бориладиган 
харажатлар киради. Бундай харажатларга, чунончи, бажарилган иш 
(кўрсатилган хизмат)га бевосита сарфланган ёқилғи, АТВлар ҳайдовчиларига 
ҳисобланган меҳнат ҳақи ва бошқалар мисол бўлади.
Билвосита харажатлар деганда юк ташиш ёки йўловчи ташиш бўйича 
бажарилган иш (кўрсатилган хизмат)лар таннархига махсус ҳисоб-китоблар 
асосида тақсимлаш йўли билан киритиладиган харажатлар тушунилади. 
Одатда, аксарият ёрдамчи ишлаб чиқариш, умумишлаб чиқариш харажатлари 
билвосита харажат бўлиб ҳисобланади. 
Автотранспорт корхоналарида айрим шлаб чиқариш харажатлари юк 
ташиш ёки йўловчи ташиш бўйича бажарилган иш (кўрсатилган хизмат)лар 
ҳажмининг ўзгаришига қараб мос равишда ўзгаради, уларнинг айримлари эса 
ўзгаришсиз қолади. Ўзгарувчан ишлаб чиқариш харажатларига ёқилғи ва 
мойлаш материаллари, эҳтиёт қисмлар, ҳисобланган ишбай меҳнат ҳақи ва 
бошқа харажатлар киради. Ўзгармас харажатларга, мисол учун, қатъий суммада 
белгиланган ижара тўловлари, маошлар, мажбурий ажратмалар, бир хил 
маромда асосий воситаларнинг бошланғич қийматига нисбатан ҳисобланадиган 
амортизация (эскириш) суммаси ва бошқалар мисол бўлади. 
Автотранспорт корхоналарида, бошқа хўжалик юритувчи субъектлардаги 
каби, ишлаб чиқариш харажатларининг таркибий моддалари Ўзбекистон 
Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1999 йил 5 февралдаги 54-сон қарори 
билан тасдиқланган «Маҳсулот (иш, хизмат)ларни ишлаб чиқариш ва сотиш 
харажатларининг таркиби ҳамда молиявий натижаларни шакллантириш 
тўғрисида Низом»га асосан тартибга солинади. 
Ушбу Низомга мувофиқ автотранспорт корхоналари ишлаб чиқариш 
харажатларининг таркибий моддалари иқтисодий мазмунига кўра бешта 
гуруҳга бўлинади. Булар: 
