Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

Дебет
9110 «Сотилган маҳсулотлар таннархи» 
Кредит
2010 «Асосий ишлаб чиқариш» ёзуви берилади.
Давр харажатларининг ҳисоби.
Қишлоқ хўжалик корхоналарида бошқа 
юридик шахслардаги сингари давр харажатлари асосан учта гуруҳга бўлинади: 
(1) сотиш харажатлари; (2) маъмурий-бошқарув харажатлари; (3) бошқа 
операцион харажатлар. Давр харажатларининг таркиби ва уларнинг ҳисобини 
юритишда қишлоқ хўжалик корхоналари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар 
Маҳкамасининг 1999 йил 5 февралдаги 54-сон қарори билан тасдиқланган 
«Маҳсулот (иш, хизмат)ларни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари таркиби 
ҳамда молиявий натижаларни шакллантириш тўғрисида низом»га ва 21-сон 
БҲМС «Хўжалик юритувчи субъектлар молиявий-хўжалик фаолияти 
бухгалтерия ҳисоби счётлар режаси ва уни қўллаш бўйича йўриқнома»га амал 
қилишлари лозим.
Сотиш харажатларига
қишлоқ хўжалик корхоналарида етиштирилган 
маҳсулотларни сотиш билан боғлиқ барча турдаги харажатлар, чунончи, 
қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ярмарка ва виставкаларини ташкил этишга, 
уларни реклама қилишга, контрактларни тузишга, омборхоналарни сақлашга, 
сотиш билан шуғулланувчи ходимларга меҳнат ҳақи ва ижтимоий тўловларга 
сарфланган ҳамда шу каби бошқа харажатлар киради. Сотиш харажатларининг 
ҳисоби 9410 «Сотиш харажатлари» счётида олиб борилади. Бу счётнинг 
дебетида юқорида келтирилган барча турдаги харажатлар тўпланади, бунда 
0200, 1000, 6010, 6990, 6710, 6520 ва бошқа аниқ харажатларни ифодаловчи 
счётлар кредитланади. Ҳисобот йили охирида 9410 «Сотиш харажатлари» счёти 
ёпилади, яъни унинг дебетида тўпланган суммага 
Дебет
9910 «Молиявий 
натижа»
Кредит 
9410 «Сотиш харажатлари» ёзуви берилади. 
Маъмурий-бошқарув харажатларига
қишлоқ хўжалик корхоналарини 
бошқарув аппаратини сақлашга доир харажатлар, чунончи, бошқарув аппарати 
ходимларига ҳисобланган иш ҳақи, ижтимоий тўлов, амортизация 
ажратмалари, хизмат сафарлари, газета ва журналларга обуна, канцелярия 
товарлари ва бошқа шу каби харажатлар киради. Маъмурий-бошқарув 
харажатларининг ҳисоби 9420 «Бошқарув харажатлари» счётида олиб 

---

борилади. Бу счётнинг дебетида юқорида келтирилган барча турдаги 
харажатлар тўпланади, бунда 0200, 1000, 6010, 6970, 6990, 6710, 6520 ва бошқа 
аниқ харажатларни ифодаловчи счётлар кредитланади. Ҳисобот йили охирида 
9420 «Бошқарув харажатлари» счёти ёпилади, яъни унинг дебетида тўпланган 
суммага