2.2. Loyihalashda yong`in xavfsizligini taminlash
Imorat va inshootlarni loyihalashda, qurilishda va ulardan foydalanishda binoning olovbardoshligi, yong`indan saqlanish va kam talofatlanish kabi talablarni qondirishga doir turli tadbirlar qo`laniladi.
Loyihalashda imoratning o'rnini tanlashda, qo‘shni imoratlaga nisbatan kamxavotir, yong`inga bardosh asosni, poydevorni, ko‘tarish konst ruksiyalarini, qavatlar orasidagi yopm alarni, ustyopm ani, devorlarni va boshqa konstruksiya hamda uskunalami alohida talablar asosida tanlanadi. Qurilish jarayonida loyiha talablarini bajarish, imoratlarda ko'zda tutilgan yong`in xavfsizligi dan kelib chiqadigan qo‘shimcha zinalar, karidorlar va cherdaklar og`ishsiz amalga oshirilishi shart.
Olovbardoshlik darajasi
|
Devorlar
|
|
|
|
Ustyoma elementlari
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Keltirilgan 5.1-jadvalda qurilish materiallarining olovbardoshlikdagi eng kichik chcgarasi (s) va olov tarqalishining eng yuqori chegarasi (sm) keltirilgan.
Loyihalashda qabul qilingan qurilish materiallari, konstruksiyalar imoratning olovbardoshlik kategoryasi asosida tanlanadi. Imoratning olovbardoshligiga doir xarakteristikalari va xususiyatlari 5.2-jadvalda keltirilgan. Binoning olovbardoshlik darajasi konstruksiyalarning eng kichik olovbardoshlik chegarasi asosida belgilanadi. Misol, agar konstruksiyalardan birining olovbardoshligi 0,25 soat bo'lsa, faqat temir konstruksiyalar qo'llash, tashqaridagi devorlarida aluminlar asosida tayyorlangan materiallardan foydalanish mumkin. Agar II darajali sanoat imorati loyihalansa, u holda qo`laniladigan ustunning olovbardoshligi 0,75 s dan kam bo`lmasligi kerak.
Qurilish materiallari yonish darajasi bo‘yicha uch guruhga bo`linadi yonmaydigan, yonishi murakkab va yonadigan. Masalan, shipga qo`laniladigan konstruksiya yonmaydigan, osma shiplar esa qiyin yonadigan va ba’zida yonishi mumkin bo`lgan m ateriallardan bo'lishi mumkin. Stropilalarda, devorlarda, pollarda, tomlarda qo`laniladigan materiallar ham yonishi mumkin bo'lgan materiallardan qilinishi mumkin. Albatta, stropila kabi ma'suliyatli konstruksiyalarni olovga bardoshligini ta’minlaydigan tadbirlar qo`llanilishi shart. Olovbardoshlik darajasi Binoning konstruktiv harakteristikalari Tabiiy yoki sun’iy toshli materiallardan, beton yoki temir-betondan foydalanib tayyorlangan tunukasimon va plitali yonmaydigan materiallardan qurilgan ko'tarish va to'sish konstruksiyali binolar Yuqoridagidek bino yopmalarida himoyalanmagan metal konstruksiyalardan foydalanish mumkin. Tabiiy yoki sun’iy toshli materiallardan, beton yoki temir-betondan qurilgan ko'tarish va to'sish konstruksiyali binolar.
Yopilmalarda suvoq yoki qiyin yonuvchi tunukasimon hamda plitali materiallar bilan himoyalangan yog'och konstruksiyalardan foydalanish mumkin. Yopilma elcmentlariga olovbardoshlik chegaralari va olov tarqalish chegaralari bo'yicha talablar qo'yilmaydi, shu bilan birga yog‘ochli ustyopma elementlariga olovga qarshi ishlov beriladi. Sinchli (karkasli) konstruktiv sxemali binolar. Sinch elemetlari -himoyalanmagan po`lat konstruksiyalardir. To'suvchi konstruksiyalar profillangan poiatlistlardan yoki boshqa qiyin yonadigan himoyali yonmaydigan materiallardan iboratdir.
Asosan karkas konstruktiv sxemali bir qavatli binolar. Karkas elementlari olov tarqalish chegarasi talablarini bajaradigan olovbardoshlikga qarshi ishlov berilgan butun yoki yelim langan yog'ochlardan iboratdir. T o'suvchi konstruksiyalar - yog'och yoki uning asosidagi panellar yoki ularning yig'malaridan bajariladi. Yog'och va yonuvchi materiallardan iborat to'suvchi konstruksiyalarga olov tarqalish chegaralari talablariga javob beradigan olovga qarshi himoya ishlovlari berilishi zarur. Olovga va yuqori temperaturalarga qarshi suvoq yoki boshqa list yoki plitali materiallar bilan him oyalangan butun yoki yelim langan va boshqa yonuvchi yoki qiyin yonuvchi materiallardan iborat ko'tarish va to'sish konstruksiyali binolar.
Yopilma elementlariga olovbardoshlik chegaralari va olov tarqalish chegaralari bo'yicha talablar qo'yilmaydi, shu bilan birga vog'ochli ustyopma elementlariga olovga qarshi ishlov beriladi. Asosan karkas konstruktiv sxemali birqavatli binolar. karkas elementlari himayalanmagan po'lat konstruksiyalardan iborat. To'suvchi konstruksiyalar profillangan po'lat listlardan yoki boshqa qiyin yonadigan himoyali yonmaydigan materiallardan iboratdir. Olovbardoshlik va olov tarqalish chegaralari bo'yieha talablar qo'yilmagan ko'taruvchi va to'suvchi konstruksiyali binolar. Asosiy, yong‘inga qarshi to‘siq turlari va ularning eng kichik olovbardoshlik chegaralari tashqi devorlar
Loyihalashda nafaqat konstruksiyalarning, balki elektr tarmoqlari, kabellar, issiq va sovuq suv uskunalari ham da kuchsiz tokli apparatlar tarmog'ining olovbardoshligi ta’minlanadi. Demak, imoratlarni olovbardoshligi asosan loyihalash jarayonida va qurilish hamda foydalanish davrida ta’minlanadi va saqlanad
Do'stlaringiz bilan baham: |