Bosh sahifa barcha maqolalar

Avitsenna.uz

BOSH SAHIFA BARCHA MAQOLALAR

Psixologik test: xarakterni aniqlash, shaxs tipologiyasi. Mayers-Briggs testi

4

(13)

Mayers-Briggs testi shaxs turini aniqlashning eng mashhur psixologik test usullaridan biridir. U butun dunyoda, shu jumladan davlat tashkilotlarida ham qo’llaniladi.

Mayers-Briggs testi boshqalar bilan vakolatli munosabatlarni o’rnatish va ularning salohiyatini oshirish uchun insonning kuchli va zaif tomonlarini tushunishga yordam beradi

Ammo, psixologik test topshirishdan oldin, siz bu haqda quyidagilarni bilishingiz kerak:

Ta’riflangan turlarning hech biri sizga 100% mos kelmaydi, chunki har birimiz umumiy qabul qilinganidan xususuyatlarimizdan tashqari faqat o’zimizga xos xususiyatlarga egamiz.Mayers-Briggs testi ko’plab savollarni saralashga yordam beradi, ammo hayot shu qadar oldindan aytib bo’lmaydigan narsaki, uni hech bir psixolog bashorat qila olmaydi.Test javoblari (shuningdek, har qanday folbinlik va munajjimlar bashoratlari) hayotingizni boshqarishiga yo’l qo’ymang. Ushbu test sizning shaxsingiz turini belgilaydi, ammo kim bo’lib va qachon ishlashingiz kerakligini belgilamaydi.Har qanday odam ijobiy va salbiy xarakter xususiyatlariga ega, shuning uchun quyidagi shaxs turlarining ba’zilari yaxshi, boshqalari yomon deb aytish mumkin emas.

Endi tayyorlaning va faqat to’g’ri javob bering 🙂 Har bir savol uchun bitta javobni tanlashingiz va tegishli harfni yozishingiz kerak.

1. O’zingizda boshqa kuch yo’qligini his qilganingizda qanday tiklanasiz?Do’stlarimga qo’ng’iroq qilaman va birgalikda kayfiyatimizni ko’tarishga harakat qilamiz — EMenga tinchlik kerak: men kitoblarni o’qiyman, sevimli seriallarimni tomosha qilaman — I

Foto: adme.ru

2. Qaysi tavsif sizga eng mos keladi?Bugungi kun bilan yashashni yaxshi ko’raman. Menda juda yaxshi rivojlangan reallik hissi bor va men sodir bo’layotgan voqealarning tafsilotlariga e’tibor beraman — SMen orzu qilishni, yangi narsalarni ixtiro qilishni yaxshi ko’raman. Men kelajakdagi loyihalar uchun yashayman — N

Foto: adme.ru

3. Muhim qarorga kelishingiz kerak bo’lganda ko’proq qanday qilib bir qarorga kelasiz?Men boshim bilan o’ylashga harakat qilaman. Bunday savollarni hal qilishda mantiq muhim ahamiyatga ega — TMen yuragimga quloq solaman. Agar his-tuyg’ularingizni qanday tinglashni bilsangiz, unda siz to’g’ri qarorlarni qabul qilasiz — F

Foto: adme.ru

4. Agar biror narsani rejalashtirganingizda (masalan, do’stingizning tug’ilgan kuni), siz (quyidagi javoblardan o’zingizga to’g’ri keladiganini tanlang):Tafsilotlarni oldindan o’ylab, menga aniq reja kerak — JMen vaziyatga qarab yo’l tutishni afzal ko’raman. O’ta og’ir sharoitlarda menga eng yaxshi g’oyalar keladi — P

Foto: adme.ru

Tayyormisiz? Mayers-Briggs testi bo’yicha tanlagan xarflaringizning ma’nosi:

E — ekstrovert

I — introvert

S — sog’lom fikr

N — sezgi

T — fikrlash

F — hissiyot

J — hukm

P — idrok

Mayers-Briggs testi tasnifi:

Qisqa so’rovnomamizni topshirish natijasida sizda 4 ta harfli kombinatsiya vujudga keladi. Aynan u sizning shaxsingiz turini sizga aytib beradi. Xarflar rasshifrovkasini quyida keltiramiz. Agar o’qiganingizdan so’ng, ko’rsatilgan shaxsiyat sizga umuman mos kelmasligini his qilsangiz, ehtimol savollardan biriga javob berayotib, qanday javibni tanlashni bilmay qoldingizmi? O’sha savolga qaytib, to’g’riroq javobni tanlang — va siz yangi kombinatsiyani olasiz. Bu safar natija yaxshi bo’lishiga aminmiz.

Ushbu maqolani ham o‘qing: Psixologdan bola tarbiyasi borasida foydali tavsiyalar

Mayers-Briggs testi javoblari:ISTJ — inspektor

Ushbu turdagi shaxslar har narsada tartibni yaxshi ko’radilar va har qanday, hatto ahamiyatsiz masalalarni chuqur o’rganishga harakat qilishadi. Shu bilan birga, ular hech narsani ishonch bilan qabul qilmaydilar — har qanday ma’lumotni tahlil qiladilar, qo’shimcha ma’lumot to’playdilar. Ular har bir narsalarga real qaraydilar, shuning uchun ular boshlagan ishlarini oxiriga yetkazishlariga amin bo’lsalargina biron bir ishni boshlashadi. Siz bunday odamlarga ishonishingiz mumkin, ammo ular ish davomida qisqa aloqalarni afzal ko’rishadi.

ISFJ — himoyachi

Ushbu turdagi odamlar yolg’onni va o’zlarini ko’rsatishni tezda anglab, atrofdagilarni «o’zimiznikilar» va «begonalar» ga aniq ajratib oladilar. «O’zlarini» odamlari uchun ular ko’p narsaga tayyor — va buning o’rniga hech qachon hech narsa so’ramaydilar. Ular har doim bu odamlar uchun turishlari mumkin, ammo o’zlarini ham himoya qila oladilar. Umuman olganda, bu odamlar kamdan-kam hollarda tajovuzkor bo’ladigan xushmuomalali «himoyachilar». Ular tahlil qilishni yaxshi ko’rishadi, tartibni yaxshi ko’rishadi (lekin fanatik emas) va atrofdagi odamlardan ilhom olishadi.

INFJ — maslahatchi

Bunday odam — odamlar o’rtasidagi munosabatlarning haqiqiy sensori. U nafaqat boshqalarning kayfiyatini mukammal his qiladi, balki ularning yashirin iste’dodlarini osongina aniqlaydi. Shuning uchun u yaxshi o’qituvchi bo’lishi mumkin. Uni qo’llab-quvvatlashi hislatini ko’rgan boshqa insonlar, ko’pincha maslahat uchun ularga murojaat qilishadi. Biroq, tashqi xotirjamlik va donolikka qaramay, maslahatchilar himoyasiz bo’lib, tajovuzkorlik va (ayniqsa) muhabbat yetishmasligiga dosh berishlari qiyin.

INTJ — ilhomlantiruvchi

Ilhomlantiruvchi odamlar vaqtni behuda sarflashga odatlanmagan. Ular qo’llaridan kelgan barcha narsani — loyihalardan tortib to odamlarga qadar yaxshilashga intilishadi. Ushbu turdagi odamlar g’ayritabiiy g’oyalardan foydalanadilar, shuning uchun ko’pincha ularning urinishlari muvaffaqiyat bilan tugaydi. Shu bilan birga, ular har narsada mustaqillikni namoyish etishadi. Shu bilan ular iliq munosabatda bo’lgan atrofdagi odamlarni begonalashtiradilar.

ISTP — hunarmand

Bunday odamlar dunyoni tuyg’ulari orqali qabul qilishga odatlangan. Ular o’zlarining texnik tafakkurlari tufayli qo’llari bilan ishlashda juda yaxshi, shu bilan birga barcha belgilangan muddatlarga qat’iy rioya qilishadi. Ular har bir ishga bosh bilan sho’ng’ishga odatlanmaganlar — qaror qabul qilishdan oldin, ular uzoq vaqt kutib, hamma narsani tahlil qiladilar. Ushbu maxfiylik tufayli ularning so’nggi harakatlari ko’pincha atrofdagilar uchun oldindan aytib bo’lmaydigan va g’alati tuyuladi.

Ushbu maqolani ham o‘qing: Bolaning biqini og‘risa...

ISFP — bastakor

Ushbu turdagi odamlar dunyoni va boshqa odamlarni o’zgartirishga va qayta tiklashga urinmaydilar — ular o’zlaridan oldin yaratilgan narsalar bilan mukammal ravishda mavjud bo’la oladilar. Ular har qanday yo’l bilan nizoli vaziyatlardan qochishadi, boshqalarning ko’nglini ochishini yaxshi ko’radilar, agar ular kimgadir foydali bo’lib qolsalar, yordam berishlari va bundan zavqlanishlari mumkin. Bastakorlar bilan yashash zavq bag’ishlaydi: ular birovning makonini hurmat qilishadi, hech narsa talab qilmaydilar va sizni ijobiy to’lqinga soladilar.

INFP — tabib

Tabiblar boshqa odamlarning psixologiyasini yaxshi bilishadi, ularni qanday his qilishni bilishadi. Atrofdagilar ongsiz ravishda ularga qo’llarini cho’zishadi, ammo ular bilan aloqa qulayligiga qaramay, bu turdagi odamlarning barcha fikrlari ichki tomonga yo’naltirilgan — chunki ular ichki totuvlikka intiladilar. Tabiblar ko’p vaqtni tashqi ko’rinishga bag’ishlashadi, ba’zida ular sodir bo’layotgan voqealar tuyg’usini yo’qotadilar va haddan tashqari uzoq vaqt davomida dam olishlari mumkin.

INTP — me’mor

Ushbu turdagi odamlar doimiy ravishda stress holatida bo’lishadi — hamma gap shundaki, ular keladigan ma’lumotlarning butun oqimini qayta ishlashga harakat qilishadi, uning doimiy ravishda ko’payib borishi sababli esa buni amalga oshirishning iloji yo’q. Shunday qilib, bu odamlar doimo banddirlar, hissiyotlarga vaqt sarflashni zarur deb hisoblamaydilar, lekin ular qulaylik va shinamlikni juda qadrlashadi (ular o’zlari yaxshi ko’rgan narsani — analitikani qila oladigan muhitni xush ko’radilar).

ESTP — tinib — tinchimas

Bu odamlar tug’ma jangchilar; maqsadlariga erishish uchun ular hatto jismoniy kuchga murojaat qilishlari mumkin. Bunday tipdagi odamlar shunchaki bo’ysunishga dosh berolmaydilar, lekin ular qat’iy amal qiladigan aniq harakatlar rejasini tuzish qobiliyati tufayli yetakchi o’rin egallaydilar.

ESFP — bajaruvchi

Ushbu turdagi odamlar boshqalarning qobiliyatini ko’rishni yaxshi bilishadi, lekin ular ko’pincha ushbu ma’lumotni shaxsiy maqsadlari uchun ishlatishadi, xususan, zaif tomonlarga bosim o’tkazish va ularni boshqarish imkoniyatiga ega bo’lish uchun. Ular uchun boshqa odamlarning ko’z o’ngida ajoyib ko’rinish juda muhimdir; umuman olganda, ular uyg’un munosabatlarni o’rnatishga harakat qilishadi. Ular uzoq muddatli loyihalarni yoqtirmaydilar — ular shu yerda va hozir yashaydilar, shuning uchun darhol natijaga erishishni xohlaydilar.

ENFP — chempion

Bunday odamlar muntazam faqat bir holatda turolmaydilar, ijodiy ishlar ular uchun juda yaxshi. Ham ekstrovert ham chuqur sezgir odamlar ekanligi tufayli ular yashiringan narsani boshqalarda ko’rishlari mumkin. Ular hayotdan chin dildan zavqlanishadi, hamma bilan hamjihatlikda yashashadi. O’zlarining qiziquvchanliklari tufayli intellektual rivojlangan bo’ladilar va boshqa odamlarni jalb qilishadi.

Ushbu maqolani ham o‘qing: Xavotirlilikning psixologik korreksiyasi

ENTP — ixtirochi

Ushbu shaxs turi to’liq o’z nomiga mos keladi — bu odamlar ixtirochi va qobiliyatli. Fikrlarni sintez qilish qobiliyati bilan ular noan’anaviy ish uslublaridan qo’rqmaydi va natijada hayotning ko’plab sohalarida va bilim sohalarida kashfiyotchi bo’lishadi. Ular oddiylikdan qo’rqadilar va doimo harakatda bo’ladilar, chunki ular doimo yangi yechimlarni izlaydilar.

ESTJ — administrator

Bu odamlar biron bir joyda tartib o’rnatishni yoki o’z hukmini o’tkazishni juda hush ko’radilar. Biroq, ular diktator emaslar — ularni oddiy tartiblilik istagi boshqaradi. Ular o’yin-kulgi va hazil tuyg’usini ham hush ko’radilar va shovqinli kompaniyada ajoyib vaqt o’tkazadilar. Yaqinlarini unutmaydilar va qanday qilib muhabbat ko’rsatishni bilishadi. Shunga qaramay, ba’zida ular qattiq, qaysar va g’azabli bo’lishlari mumkin — ayniqsa, ularning belgilangan tartibiga bo’ysunmaslik haqida gap ketganda.

ESFJ — o’qituvchi

Ushbu turdagi shaxslar har doim kompaniyaning ruhidir. Atrofdagilarning ko’nglini ko’tarish ularga hech qanday qiyinchilik tug’dirmaydi. Ular barcha bilan osonlikcha umumiy til topishadi va boshqalar uchun o’zlarini qanday qurbon qilishni bilishadi. Biroq, o’z ishlarida ular hech qachon yordam so’ramaydilar. Ular hamma narsaga o’zlari erishishga odatlangan, ularga kerak bo’lgan yagona narsa — yaqinlar vaqti-vaqti bilan ularning qadr-qimmatiga e’tibor berishlari.

ENFJ — murabbiy

Juda hissiyotga berilgan, bunday odamlar atrofdagi haqiqatni hamdardlik darajasida tushunishga odatlangan — buni ular juda yaxshi bajaradilar. Ular faol yuz ifodalariga ega. Ularning muloqot uslubi tinglovchilarni o’ziga jalb qiladi. Ular turli voqealarni oldindan sezishadi, shu tufayli deyarli har qanday kutilmagan holatlarga tayyor bo’lishadi. Ular boshqa odamlarning insofsizligini yaxshi his qilishadi va doimo adolat uchun kurashadilar. Shu bilan birga, shaxsiy munosabatlarda ular ko’pincha ishonchsizlikni namoyon etishadi. Ular sherikning his-tuyg’ulariga shubha qilishadi va rashkchi bo’ladilar.

ENTJ — qo’mondon

Ijobiy va ochiq fikr yuritadigan ixtirochilar, bu odamlar yangi tendentsiyalarga juda sezgir va xavf qilishdan qo’rqmaydi. Ular uchun hayot bu kurash, manfaatlarning to’qnashuvi va ekstrim — bu hissiyotlar spektri orqali boshqalarni va o’zlarini yaxshiroq bilish uchun. Ular o’z-ozini ortiqcha sevishdan aziyat chekishmaydi — ular o’zlarining kuchli va kuchsiz tomonlarini yetarlicha baholashni bilishadi, ular o’z jasorati tufayli boshqa odamlarni o’zlari bilan birga osongina olib yurishadi.

manba: ellegirl.ru

Teglarbola psixologiyasiPsixologiya

Reyting va sharhlar

Ushbu maqola qanchalik foydali?

Baholash uchun yulduzchalardan birini bosing!

O'rtacha baho 4 / 5. Baholar soni: 13

Foydali maqolalarni Telegram kanalimizda kuzatib boring!
Aʼzo boʻlish

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

Имя * 

Email * 

Сайт 

TEGISHLI MAQOLALAR

Yaxshi tanish bo‘lgan preparat haqida yangi ma’lumotlar: meldoniyga e’tibor qaratamiz

Maqolada negizida ikkilamchi mitoxondrial disfunksiya yotgan turli kasalliklari bo‘lgan patsiyentlarda meldoniyni qo‘llash samaradorligining obzori berilgan. Mitoxondriyalar - bu ko‘pgina metabolik jarayonlarni, jumladan yog‘li kislotalar (YoK) oksidlanishini, Krebs siklini, elektronlarni tashish zanjirida oksidlovchi fosforlashni va ko‘pgina boshqalarni boshqaradigan murakkab hujayrali organellalar. 

Foto: Google Photo

Aynan mitoxondriyalar matriksida trikarbon kislotalar siklidagi glyukozani aerobli oksidlash birikma reaksiyasining kaskadi va piruvatdegidrogenazli reaksiya sodir bo‘ladi, buning natijasida ichki mitoxondrial membranada lokalizatsiyalangan va hujayrada sodir bo‘ladigan barcha jarayonlarning asosiy energiya manbasi bo‘lgan adenozintrifosfat (ATF) sintezi uchun bevosita javob beradigan mitoxondrriyalarning nafas olish zanjirida oksidlanuvchi substratlar hosil bo‘ladi.

Mitoxondriyalarning shikastlanishi erkin radikalli jarayonlarni faollashishiga va dasturlangan hujayra o‘limi initsiatsiyasiga yordam berishi mumkin. Obzorda meldoniyni mitoxondriyalardagi patologik jarayonlarni to‘xtatishga yordam beruvchi dori vositasida sifatida qo‘llashning samaradorligi bo‘yicha ma’lumotlar keltirilgan. Meldoniy hujayralar qobiqlari orqali karnitin sintezini va uzun zanjirli YoK tashilishini bostiradi, hujayralarda atsilkarnitin va atsilkoenzim A hosilalari bo‘lgan oxirigacha oksidlanmagan YoKning faollashtirilgan shakllarini to‘planishiga to‘sqinlik qiladi, ishemiya sharoitlarida kislorod yetkazib berish muvozanatini va uni hujayralarda o‘zlashtirilishini tiklaydi, ATF tashilishining buzilishini oldini oladi; shu bilan bir vaqtda glikolizni faollashtiradi, u kislorodni qo‘shimcha iste’mol qilmasdan kechadi. Obzorda meldoniyni yurak qon-tomir tizimi kasalliklari (yurak ishemik kasalliklari, yurak yetishmovchiligi, gipertenziya va hokazo), nevrologik buzilishlari (insult, serebrovaskulyar yetishmovchilik va hokazo), nafas olish organlari kasalliklari bo‘lgan patsiyentlarda qo‘llash samaradorligining ma’lumotlari keltiriladi.

Koronavirus kasalligi, bronxial astma, o‘pkalarning surunkali obstruktiv kasalligi, grippga qarshi vaksinatsiyadagi immun javobga meldoniyning ijobiy ta’siri to‘g‘risida ma’lumotlar keltirilgan. Koronavirus infeksiyasini boshdan kechirgan bemorlarda meldoniyni qo‘llash fonida asteniyaning kamayishi qayd etilgan.

Mitoxondriyalar (Mt) - bu ko‘pgina metabolik jarayonlarni, jumladan yog‘li kislotalar (YoK) oksidlanishini, Krebs siklini, elektronlarni tashish zanjirida oksidlovchi fosforlashni va ko‘pgina boshqalarni boshqaradigan murakkab hujayrali organellalar. Aynan mitoxondriyalar matriksida trikarbon kislotalar siklidagi glyukozani aerobli oksidlash birikma reaksiyasining kaskadi va piruvatdegidrogenazli reaksiya sodir bo‘ladi, buning natijasida ichki mitoxondrial membranada lokalizatsiyalangan va hujayrada sodir bo‘ladigan barcha jarayonlarning asosiy energiya manbasi bo‘lgan adenozintrifosfat (ATF) sintezi uchun bevosita javob beradigan mitoxondrriyalarning nafas olish zanjirida oksidlanuvchi substratlar hosil bo‘ladi. Oxirgi o‘n yillikda mitoxondriyalarning tadqiqotiga bo‘lgan ortib boruvchi qiziqish shuni ko‘rsatdiki, ushbu ko‘p funksional organellalar - biz o‘ylagandan ham ko‘proq narsa ekan, signal shakllar sifatida ular boshqa asosiy rollarni ham o‘ynaydi, bu rollar hujayrali metabolizm, proliferatsiya, o‘lim va immunologik javobni boshqaradi. Asosiy boshqaruvchilar sifatida mitoxondriyalar keng ko‘lamli metabolik, neyrodegenerativ, immun va neoplastik buzilishlarning patogenezida ishtirok etadi .

Mitoxondrial moslashuvchanlikka ega bo‘lib, hujayraning bioenergetik ehtiyojlarini qondirish uchun atrof muhitning turli signallariga va metabolik o‘zgarishlarga tezda moslashib, Mt markaziy metabolik tugunlar sifatida ishlaydi, shu tufayli ular metabolizmda, proliferatsiyada va hujayralarning yashab ketishida muhim rol o‘ynaydigan signalli organellalarning dinamik tarmog‘ini tashkil etadi.

Mitoxondriyalarni shikastlanishi erkin radikalli jarayonlarning faollashuviga va dasturlangan hujayra o‘limi mexanizmlarini initsiatsiyasiga yordam berishi mumkin, mitoxondrial oksidlovchi fosforlashni buzilishi, endoplazmatik retikulumni shikastlanishi, gen faolligini, jumladan, bir vaqtning o‘zida yallig‘lanishga qarshi sitokinlarni oshishi va uglevodli va lipidli almashinuvlar buzilishi bilan glyukogenezga, glyukoza tashilishiga javob beruvchi genlarni o‘zgarishi esa ikkilamchi mitoxondrial disfunksiyani (MD) keltirib chiqargan patologiyalarni kuchayishiga yordam berishi mumkin. Mitoxondriyalar va MD to‘g‘risidagi bilimlar rivojlanishi bilan birga hozirgi vaqtda hujayraning buzilgan energetik almashinuvini tiklashga va organlarning va butun organizmning gipoksiyaga bo‘lgan rezistentligini oshirishga qodir bo‘lgan dori vositalarni ishlab chiqish va o‘rganish sodir bo‘lmoqda.

MDda nafaqat ATF mitoxondrial sintezini sekinlashishi, balki umuman organellalarda moddalar almashinuvini buzilishini ham sodir bo‘ladi.
Shu tufayli, gipoksiya va energiya tanqisligi bilan birikkan energetik almashinuv buzilishini farmakologik tuzatish imkoniyatiga bo‘lgan qiziqish doim ortib bormoqda. Shuning uchun MDda antigipoksantlar, hujayraning energetik almashinuvini to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki bilvosita korrigirlovchi preparatlarni qo‘llashning maqsadga muvofiqligi shubha tug‘dirmaydi. ATF ishlab chiqarilishini oshiruvchi va laktatatsidoz darajasini pasaytiruvchi, hujayradagi oksidlash jarayonini odatiy aerob yo‘lga qaytarishga qodir bo‘lgan energotrop preparatlar o‘zining mitoxondriyalar funksiyasiga ta’sir ko‘rsatish qobiliyati tufayli davolash protokollarida ham birlamchi, ham ikkilamchi MDni davolashda keng qo‘llanila boshlandi.

MELDONIYNING FARMAKODINAMIK VA KLINIK SAMARALARI

Meldoniyning ta’sir etish mexanizmi uning ishemiya va yuqori yuklama sharoitida organizmning turli hujayralari himoyasini ta’minlovchi antigipoksantlar bo‘lgan sitoprotektorlar guruhiga mansubligini belgilaydi. Meldoniy - Mildronat®ning faol molekulasi, u aminokislotaga o‘xshash kimyoviy tuzilmaga ega va 3-(2,2,2-Trimetilgidraziniy) propionat digidrati kabi ma’lum - dastlab 1970 yillarda Latviya organik sintez instituti tomonidan ishemiyaga qarshi ta’sirga ega preparat kabi sintezlangan, u uzoq vaqtdan beri miokard va bosh miya ishemiyasini davolashda qo‘llanib kelinmoqda. Klinik kardioprotektiv samaralari surunkali yurak yetishmovchiligida (SYuE) yetarlicha yaxshi o‘rganilgan: yurak ishemik kasalligida (YuIK) SYuEni kechishiga meldoniyning ijobiy ta’siri qayd etilgan. O‘tkazilgan klinik tadqiqotlarning natijalari shuni ko‘rsatdiki, 12 hafta mobaynida sutkada 1000 mg dozadagi meldoniyni SYuEning majmuaviy terapiyasiga qo‘lishilishi yurak yetishmovchiligi funksional sinfini (FS) pasayishiga, jismoniy yuklamalarni bajarishga bo‘lgan tolerantlikni oshishiga, miokard qisqartirilishini (otib chiqarish fraksiyasi va sistolik hajm) oshishiga, chap qorinchaning (ChQ) diastolik funksiyasini yaxshilashga, bemorlarning holatini va turmush sifatini yaxshilashga yordam bergan.
Meldoniy nogemodinamik ishemiyaga qarshi samara ko‘rsatuvchi dori preparati kabi ma’lum. Klinik amaliyotda uning antianginal faolligi isbotlangan va talabgor.

Meldoniy nevrologik amaliyotda ham keng qo‘llaniladi. Ishemik insultning o‘tkir davrini majmuaviy davolashda meldoniy qo‘llashda uning yaqqol ifodalangan neyroprotektorli ta’siri namoyish etilgan. Surunkali dissirkulyatorli ensefalopatiyada preparat miyaning neyrodinamik va boshqaruvchi funksiyasini yaxshilaydi, keksa yoshdagi arterial gipertenziyasi bo‘lgan patsiyentlarda kognitiv disfunksiyani to‘g‘rilashda samarali hisoblanadi. O‘tkazilgan klinik tadqiqotlar meldoniyni (Mildronat®, GRINDEKS AJ) YuIK (stenokardiya, miokard infarkti), surunkali yurak yetishmovchiligida, disgormonal kardiomiopatiyada, miya qon aylanishining o‘tkir osti va surunkali buzilishlarida (insultdan keyin, serebrovaskulyar yetishmovchilikda), aqliy jismoniy ortiqcha yuklamada (jumladan, sportchilarda) majmuaviy terapiya tarkibidagi preparat kabi ifodalash imkonini berdi.

SYuE va o‘pkalarning surunkali obstruktiv kasalligi (O‘SOK) bo‘lgan patsiyentlarning prospektiv, randomizatsiyalangan qiyoslash tadqiqotida meldoniy majmuaviy terapiya tarkibida 12 hafta davomida qo‘llanilgan. Sutkada 1000 mg dozada u faqat SYuE va O‘SOK bilan bazis terapiya olayotgan nazorat guruhiga qaraganda S-rektiv oqsilning haqiqatan kamayishida va qon-tomirlar orqali ham elastik, ham mushakli turdagi pulsli to‘lqinning tarqalish tezligini pasayishi ko‘rinishidagi magistral arteriyalarning elastiklik ko‘rsatkichlarini yaxshilanishida namoyish bo‘ladigan yallig‘lanish yaqqolligining statistik ahamiyatli regressiga yordam bergan. 

Patsiyentlarning xuddi shu populyatsiyasida meldoniyning mikrotsirkulyatsiya ko‘rsatkichlariga va tashqi nafas olish funksiyasiga bo‘lgan ta’siri qayd etilgan. Shunday qilib, ichki kasalliklar klinikasida meldoniyga keng ko‘lamli klinik samaralarga ega bo‘lgan nadnozologik preparat kabi qarash mumkin.

Organik kationlar/2 (OCTN2) turdagi karnitin tashuvchisini meldoniy tomonidan ingibirlanishi to‘qimalarda uning tashilishini pasayishi va siydik bilan chiqarilishini yengillashishi hisobidan L-karnitin konsentratsiyasini pasayishi bilan kuzatiladi. L-karnitin erishimliligini pasayishi karnitin- palmitoiltransferaza-1 (CPT1) tomonidan atsilkarnitin hosil qilinishini pasaytiradi. Bundan tashqari, ichak mikrobiotasi tomonidan L-karnitindan trimetilamin (TMA) hosil bo‘lishini pasaytiradi va flavin tarkibli mono- oksigenazalar (FMO) tomonidan hosil qilingan trimetilamin-N-oksid (TMAO) – TMA metabolitini chiqarilishiga yordam beradi. Umuman olganda, atsilkarnitinlar va TMAOni pasayishini meldoniyning kardioprotektorli, antiaterosklerotik va antidiabetik samaralari belgilaydi.
Meldoniy γ-butirobetaingidroksilaza – karnitin biosintezining oxirgi fermentini va karnitin- palmitoiltransferaza I – mitoxondriyalar ichki membranasining fermentini ingibirlaydi, ushbu ferment atsil guruhni koferment-Adan karnitinga o‘tkazishni katalizatsiyalaydi. Natijada uzun zanjirli YoKlarning sitozoldan mitoxondriyalarga tashilishi pasayadi va peroksisomalarga qayta yo‘naltiriladi, u yerda ular mitoxondriyalarda keyinchalik oksidlanishi uchun o‘rtacha va qisqa zanjirli atsilkarnitinlarga metabolizatsiyalanadi, bu esa mitoxondriyalarda toksik uzun zanjirli oraliq mahsulotlarni to‘planib qolinishini bartaraf etadi va YoK zanjirining uzunligi o‘sishi bilan nisbati oshadigan mitoxondrial KFSh hosil bo‘lishini pasaytiradi.
Katabolik oraliq birikmalar va uzun zanjirli YoKlarning yon mahsulotlari, ma’lumki, zanjirda elektronlar oqimining tezligini sekinlashtirishga
va mitoxondrial oksidlovchi-tiklovchi muvozanatni buzib, KFSh hosil bo‘lishini kamaytirishga qodir.

Shunday qilib, meldoniy uzun zanjirli YoKlarning metabolizmi bilan vositalangan mitoxondriyalarning shikastlanish xavfini pasaytiradi va energiya ishlab chiqarilishini YoKni oksidlashdan kam kislorodni talab qiluvchi glikolizga o‘tkazadi, bu esa ishemiya sharoitlarida ijobiy samara beradi. Meldoniy metgemoglobin konsentratsiyasini pasaytiradi va natijada eritrositlar tomonidan O2 ko‘proq tashilishiga yordam beradi. Meldoniyning L-karnitin bilan tarkibiy o‘xshashligi ehtimol, unga eritrositlar bilan bog‘lanish imkonini beradi.

Bugungi kunda meldoniyni koronavirus infeksiyasi sharoitlarida qo‘llashning samaradorligi bo‘yicha qiziqarli klinik ma’lumotlar paydo bo‘lmoqda.

Shunday qilib, A.L. Vertkin va boshqalarning koronavirusli pnevmoniyasi va surunkali yurak yetishmovchiligi bo‘lgan patsiyentlarda Mildronat® preparatini metabolizm korrektori sifatida qo‘llashni baholash maqsadli tadqiqotida (2020) Mildronat® preparati guruhida nazorat guruhiga qaraganda gospitalizatsiya muddatlarining statistik ahamiyatli pasayishi qayd etilgan, shifoxonadan chiqish paytida S-reaktiv oqsil va D-dimer darajasining ishonchli pasayishi qayd etilgan. 

Preparat quyidagi tartibda qo‘llanilgan: inyeksiyalar uchun eritma (0,5 g/5 ml) sutkada 1 grammdan vena ichiga tizillatib butun gospitalizatsiya davomida keyinchalik 500 mg dozadagi kapsulalarni sutkada 2 marta 2 haftagacha muddatda peroral qabul qilish bilan ambulator tartibga o‘tilgan. 3 oydan keyin Mildronat® preparati guruhida turmush sifatining ahamiyatli yaxshilanishi va MFI-20 (asteniyani baholashning subyektiv shkalasi), EQ-5D (turmush sifatining yevropa so‘rovnomasi) shkalalari ma’lumotlari bo‘yicha astenik sindrom yaqqoligining pasayishi, ShOKS (SYuE bo‘lgan patsiyentning klinik holatini baholash shkalasi) shkalasi bo‘yicha SYuE klinik namoyishlarining pasayishi qayd etilgan. Ye.Yu. Ebzeeva va boshqalarning ishida (2020) Mildronatni postinfeksion (postkovid) astenik sindrom korrektori sifatida 14 kun mobaynida sutkada ikki marta 500 mg dan ichga qabul qilish buyurilganda uning ijobiy samarasi qayd etilgan.

Yaqinda o‘tkazilgan tadqiqotlar virusli infeksiyalar Mt funksiyalarini modullashtirishi, hujayraning energetik almashuvini boshqarishi, metabolik yo‘llarni qayta dasturlashi va hujayralardagi virusli bo‘shliqlarni qo‘llab turish uchun metabolitlardan foydalanishi mumkinligini namoyish etdi.

SARS-CoV-2 virusi ham istisnolardan emas: yangi ma’lumotlarning guvohlik berishicha, u mitoxondrial tuzilmalarda replitsirlanib, immun hujayralar MT sini ishg‘ol qiladi va ularning funksiyasini buzib, hujayralarning o‘limiga olib kelar ekan (3 rasm).
R. Prasun ning oxirgi obzorlaridan birida (2021) nafaqat mitoxondriyalarning tug‘ma virusga qarshi immunitetdagi, hamda yallig‘lanishdagi rolini hisobga olib COVID-19 patogenezida ularning muhim patogenetik roli muhokama qilinadi, balki murakkab savollarga javob berishga ham urinish qilinadi. Masalan, nima uchun semizligi, metabolik sindromi yoki qandli diabeti bo‘lgan odamlardagi prognozi shunchalik salbiy. SARS-CoV-2 Mt funksiyasiga bevosita va bilvosita ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

U keyinchalik angiotenzinni aylantiruvchi ferment-2 (AAF2) retseptorlarini internalizatsiya qilish va toydirish bilan AAF2ga qo‘shilish yo‘li orqali egalik hujayrasiga kirib boradi, bu angiotenzin II darajasini, protrombotik, vazokonstriktiv va yallig‘lanishga qarshi peptid gormonning oshishi bilan kuzatiladi, u oksidlovchi stressni va mitoxondrial disfunksiyani keltirib, kislorodning (KFSh) sitoplazmatik va mitoxondrial faol shakllarining darajalarini oshiradi. Ushbu bilvosita samaradan tashqari SARS-CoV-2 to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘zining yordamchi Orf9b oqsili orqali mitoxondriyalarning funksiyasini manipulyatsiya qilishi mumkin, u TOM70 - tashqi membrananing mitoxondrial oqsili bilan bog‘lanish orqali interferon I (IFN-I)ning javoblarini bostiradi, bu esa virusli infeksiyaga qarshi immun himoya javobini belgilaydi. Bundan tashqari shu bilan SARS-CoV-2 mitofagiyalari hujayralarning yallig‘lanishini va o‘limini vositalab, shikastlangan mitoxondriyalarning to‘planishiga yordam beradi, mtDNKning sitoplazmaga chiqarilishi esa mtDNK-indutsiyalangan inflammasomani faollashtiradi va tug‘ma va moslashgan immunitetni bostiradi.

XULOSA

Shunday qilib, samarasini realizatsiya qilishning yuqorida ta’riflangan mexanizmlarini hisobga olib, koronavirusli infeksiya sharoitlarida va postkovid davrida majmuaviy terapiya tarkibida meldoniyni qo‘llash uning Mt disfunksiyasini to‘g‘rilash imkoniyatlarini hisobga olganda patogenetik asoslangan hisoblanadi va zamonaviy pandemiya realiyalarida undan foydalanishning yangi ko‘lamlarini ochib beradi. Mildronat® dan foydalanish bo‘yicha yo‘riqnomada YuIK, SYuEda majmuaviy terapiya tarkibida preparat 4-6 hafta davomida 500 mg dozada sutkada 1 marta ichga qabul qilish uchun buyurilishi aytib o‘tilgan. Disgormonal kardiomiopatiyada Mildronat® majmuaviy terapiya tarkibida 12 kunlik davolash kursida ichga 500 mg dan buyuriladi.

Miya qon aylanishining o‘tkir osti va surunkali buzilishida (insultdan keyin) Mildronat® preparati bilan inyeksion terapiya kursi yakunlanganidan keyin majmuaviy terapiya tarkibida sutkada 1 marta 500 mg dan barcha doza bir marotabada yoki 2 marta qabul qabul qilishga bo‘linib ichga qabul qilinadi, davolash kursi 4-6 hafta. Susaygan ishlash qobiliyatida, aqliy va jismoniy ortiqcha yuklanishda (jumladan, sportchilarda) 10-14 kunga sutkada 2 marta 500 mg dan ichga buyuriladi. Zaruratga qarab, terapiya 2-3 haftadan keyin takrorlanadi. Qo‘zg‘atuvchi samarasi rivojlanishi mumkinligi tufayli preparatni kunning birinchi yarmida qo‘llash va sutkada bir necha bor qabul qilishda soat 17:00 dan kechikmasdan qabul qilish tavsiya etiladi 2.
Koronavirus infeksiyasi sharoitlarida meldoniyni qo‘llash bo‘yicha bo‘lajak tadqiqotlarning muhim jihati bo‘lib murakkab klinik vaziyatda qo‘llash davomiyligi va preparatning samarali dozasini aniqlash hisoblanadi.

Mualliflar haqida ma’lumot:

Stasenko Mixail Yevgenevich, t.f.d., professor, ilmiy ishlar bo‘yicha prorektor, ichik kassaliklar kafedrasi mudiri, Volgograd davlat tibbiyot universiteti; 400131, Rossiya, Volgograd, Pavshie borsi maydoni, 1 uy.

Turkina Svetlana Vladimirovna, t.f.d., ichki kasalliklar kafedrasi professori, Volgograd davlat tibbiyot universiteti; 400131, Rossiya, Volgograd, Pavshie borsi maydoni, 1 uy.

Yurak kasalliklarda eng kop qollaniladigan dori vositalari mazkur sahifada keltirilgan.

*Qo'llash mumkin bo'lmagan holatlar mavjud. Ishlatishdan oldin shifokor bilan maslahatlashing.

DAVOMINI O'QISH

Surunkali obstruktiv o’pka kasalligi sababi va davolash

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi - bu nafas olish yo'llarining yallig'lanishi va bronxlar obstruktsiyasi (shishishi) bilan tavsiflangan, hayot uchun xavfli o'pka kasalligi. Ushbu kasallikni aniqlash har doim ham oson emas, bu uning xavfini oshiradi.

foto: newhospital.ru

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi mezonlari surunkali yallig'lanish. U markaziy nafas yo'llariga, periferik nafas yo'llariga, o'pka parenximasiga, alveolalarga va o'pkaning qon tomirlariga ta'sir qiladi.

Ushbu o'pka kasalligi quyidagilarni o'z ichiga oladi:

Surunkali obstruktiv bronxit, bunda bemorda uch oy va undan ko'proq vaqt davomida boshqa kasalliklar qo'zg'atmaydigan ho'l yo'tal bo’ladi.Emfizema - bu ichki bo'shliqlarning patologik kengayishi, unda to'qimalar g'ayritabiiy ravishda cho'zilib, shishib ketadi. Klapan mexanizmi deb ataladigan narsa paydo bo'ladi. Bunda havo osongina to'qimalarga kirib boradi, ammo qiyinchilik bilan chiqadi. Kichkina nafas yo'llarining yo'q qilinishi emfizema rivojlanishidan oldingi asosiy shikastlanish deb hisoblanadi.

Ushbu o'zgarishlarning asosiylari - nafas yo'llarining torayishi va qayta tiklanishi, bokalsimon hujayralari sonining ko'payishi, markaziy nafas yo'llarida shilimshiq hosil qiluvchi bezlarning ko'payishi va nihoyat, qon tomir yo’llari o'zgarishlardir. Kattalashgan alveolyar bo'shliqlar ba'zida diametri ≥ 1 sm bo'lgan havo bo'shliqlari sifatida aniqlanadigan bullarga (havo kistalari) birlashadi. Ushbu o'zgarishlar o'pka to'qimalarining elastikligini yo'qotishiga va giperaktivlikning rivojlanishiga olib keladi.

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi sabablari

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligining asosiy sababi - odatda tamaki tutuniga, shu jumladan begona tutunga yoki zaharli moddalarga qarshi yallig'lanish ta'siridan kelib chiqqan havo oqimini cheklanishidir.

Kasallikning rivojlanishining boshqa sabablari:

atrof-muhitning noqulay sharoitlari (havoning sanoat chiqindilari, chiqindi gazlar, tutun, chang va boshqalar bilan ifloslanishi), kasbiy faoliyat (shaxtalarda, kimyoviy zavodlarda, issiq do'konlarda ishlash), iqlim sharoiti (yuqori namlik), yuqumli bakteriyalar (mikoplazmalar, pnevmokokklar, gemofilus grippi, gripp viruslari, adenoviruslar va boshqalar).

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi rivojlanishining xavfli omillariga alfa-1-antitripsin yetishmovchiligi, yuqori darajadagi immunoglobulin IgE, kasallikning oilaviy xususiyati, genetik moyillik (qon guruhi A (II), IgA yetishmasligi) kiradi.

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi rivojlanishi uchun bir necha yil kerak bo'ladi. Odatda, birinchi alomat 40 dan 50 yoshgacha bo'lgan chekuvchilarda rivojlanadigan yo'taldir. Ko'pgina bemorlar 20 yildan ortiq vaqt davomida kuniga 20 dan ortiq sigaret chekishadi. Kuchayishlar va qo'shni kasalliklar kasallikning ajralmas qismi bo'lib, klinik ko'rinish va prognozga katta hissa qo'shadi. Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi rivojlanishi bilan kasallikning kuchayishi tez-tez uchraydi, o'rtacha yiliga 1-3 epizod kuzatiladi. Obstruktiv o'pka kasalligi progressiv kasallik bo'lgani uchun o'pka faoliyatini to'liq normallashtirish mumkin emas.

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi tasnifi

Kasalliklarning xalqaro tasnifi:

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi (J44):J44.0 - O'tkir pastki nafas yo'llarining infeksiyasi bilan surunkali obstruktiv o'pka kasalligi.J44.1 - Aniqlanmagan surunkali obstruktiv o'pka kasalligi.J44.8 - Boshqa surunkali obstruktiv o'pka kasalligi. Surunkali bronxit: astmatik (obstruktiv), amfizematik.J44.9 - Aniqlanmagan surunkali obstruktiv o'pka kasalligi.

2011 yilda xalqaro ekspertlar guruhi tomonidan ishlab chiqilgan va surunkali obstruktiv o'pka kasalligi darajasini integral baholash asosida tasniflash taklif qilingan:

A - alevlenme xavfi past, alomatlar aniq emas;

B - alevlenme xavfi past, alomatlar aniq;

C - alevlenme xavfi yuqori, alomatlar ifodalanmaydi;

D - alevlenme xavfi yuqori, alomatlar aniq.

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi belgilari

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligining asosiy belgilariga quyidagilar kiradi.

nafas qisilishi yoki havoning yetishmasligi hissi - dastlab jismoniy kuch bilan, keyin esa dam olish paytida; havo yetishmovchiligi changli joyda, sovuqda, havodagi tirnash xususiyati beruvchi moddalar mavjud bo'lganda kuchayadi;balg'am bilan yoki bo'lmasdan surunkali yo'tal;nafas chiqarishda va ayniqsa majburiy nafas olishda nafas olish uzayishi;xirillash;qappaygan ko'krak (old-orqa ko'krak hajmi kattalashadi).

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi o'sishi yo'talning ko'payishi va balg'am miqdorining ko'payishi bilan namoyon bo'ladi. Balg’am yiringli bo'lishi mumkin. Kelajakda nafas olish qiyinlashuvi oddiy harakatlar jarayonida paydo bo'ladi. Shu bilan birga, bemorlar ozishni boshlaydilar, tushunarsiz zaiflikni sezadilar, teri ko’karishi rivojlanadi, yurak yetishmovchiligi belgilari kuchayadi, oyoqlarning shishishi paydo bo'ladi, qorin bo'shlig'ida suyuqlik to'planishi mumkin (astsit) va jigar kattalashadi.

Qayd uchun eslatma

Kasallik kuchayishi ish qobiliyatining sezilarli darajada pasayishiga va shoshilinch tibbiy yordamga (shu jumladan kasalxonaga yotqizishga) bo'lgan ehtiyojni keltirib chiqarishi mumkin.

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi diagnostikasiAnamnez, fizik tekshiruv va rentgenografiya asosida kasallikni tashxislash mumkin. Tashxis funksional nafas olish testlari bilan tasdiqlanadi. Eng muhim diagnostika usuli spirometriya. Uning yordamida o'pkaning hayotiy hajmi qobiliyati, 1 soniyadagi majburiy ekspiratsiya hajmi va boshqa ko'rsatkichlar ma'lum bir sxema bo'yicha o'lchanadi.Spirometriyadan tashqari, tashqi nafas olish funksiyasini har tomonlama o'rganish diffuziya testini, bronxodilatator bilan testni, bodipletizmografiyani o'z ichiga oladi.Balg'amni sitologik tekshirish bronxlar va o'pkada yallig'lanish xususiyatini baholash, bakteriyalar va viruslar mavjudligini aniqlashga imkon beradi.Nafas yetishmovchiligining klinik belgilari bo'lgan barcha bemorlar uchun puls oksimetriyasi (qonning kislorod bilan to'yinganligini aniqlash) qo'llaniladi.Agar periferik arterial qonning kislorod bilan to'yinganligi 92% dan kam bo'lsa, qon gazini tahlil qilish kerak.O'pka rentgenogrammasi nafas olish tizimining boshqa kasalliklarini chiqarib tashlashga yordam beradi. Ko'krak qafasining tomografiyasi rentgenografiyaga qaraganda o'pka to'qimalarining shikastlanishi va bulla shakllanishining tarqalishini va vizualizatsiyasini yaxshiroq ta'minlaydi.Nafas qisilishi uchun 6 daqiqalik yurish testi buyuriladi. O'ng qorincha gipertrofiyasi, o'pka yurak kasalligi, aritmiya, ishemiya belgilari elektrokardiografiya va ekokardiyografiya yordamida aniqlanadi. Mutlaq ko'rsatkichlar bilan bronkoskopiya o'tkaziladi.To'liq qon tahlili surunkali obstruktiv o'pka kasalligining kuchayishini baholash uchun amalga oshiriladi va politsitemiya (gematokrit> 55%), anemiya va leykotsitozni aniqlashi mumkin.Kasallikning klinik jihatdan aniqlangan yo'nalishi bo'lgan 50 yoshgacha bo'lgan bemorlarda va obstruktiv o'pka kasalligi bo'lgan har qanday yoshdagi chekuvchilarda alfa-1-antitripsin yetishmovchiligi aniqlanadi va agar genetik jihatdan aniqlangan alfa-1-antitripsin yetishmovchiligiga shubha bo'lsa, uning molekulyar shakllari qon zardobida tekshiriladi.

foto: gp2dzm.ru

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi qaysi shifokorlar bilan bog'lanish kerak

Birinchi bosqichda, tashxis qo'yilgunga qadar umumiy amaliyot shifokori yoki terapevt shifokor bilan uchrashish kerak. Pulmonologlar surunkali obstruktiv o'pka kasalligini davolashadi. Eng samarali terapiyani topish uchun kardiolog va boshqa ixtisoslashgan mutaxassislarni yordami kerak bo'lishi mumkin.

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi davolash

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi davolashning eng muhim maqsadi bemorning normal hayot kechirish qobiliyatini saqlab qolish va uzoqroq faol bo'lishdir. Kasallikning og'irligidan qat'iy nazar, kasallikning kuchayishi va rivojlanish xavfini kamaytirish juda muhimdir:

xavf omillari ta'sirini kamaytirish, shu jumladan chekish va havoning ifloslanishi;bronxolitiklardan (bronxodilatatorlardan) foydalanish - Surunkali obstruktiv o'pka kasalligini simptomatik davolashda asosiy dorilar. Ular bir marta yoki muntazam ravishda buyuriladi;yallig'lanishga qarshi faolligi bo'lgan glyukokortikosteroidlar bilan ingalatsiyani qo'llash;fosfodiesteraza-4 ingibitorlari, uning ta'siri surunkali obstruktiv o'pka kasalligida o'ziga xos yallig'lanishni bostirishga qaratilgan;balg'amni suyuqlashtiradigan mukolitiklardan foydalanish;antibiotik terapiyasi;bronxlarning tashqi stimullarga reaktsiyasini kamaytirish uchun xolinoblokatorlardan foydalanish;qo'llab-quvvatlovchi terapiya (fizioterapiya, o'pka reabilitatsiyasi);nafas olish qiyinlishuvini bartaraf etish uchun kislorodli terapiya - invaziv bo'lgan / invaziv bo'lmagan mexanik shamollatish.

Kuchayish paytida, bronxoektazlar bilan bir vaqtda kechadigan bemorlar uchun yanada kuchli va uzoqroq antibiotik terapiyasini talab qilishlari mumkin.

Jarrohlik muolajalari (bullalarni olib tashlash, o'pka hajmini kamaytirish bo'yicha operatsiya va o'pka transplantatsiyasi) Surunkali obstruktiv o'pka kasalligini davolashning so'nggi bosqichidir. Endobronxial klapanni joylashtirish yoki termal ablyatsiya ma'lum bir guruh bemorlarning klinik jihatdan yaxshilanishiga olib kelishi mumkin. Surunkali obstruktiv o'pka kasalligining terminal bosqichi bo'lgan bemorlarga palliativ yordam ko'rsatiladi. Uning maqsadi hayot sifatini va kundalik ishlashni yaxshilashdir.

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi asoratlari

Havo oqimini cheklash va nafas olish yetishmovchiligidan tashqari, obstruktiv o'pka kasalligi quyidagi asoratlarni keltirib chiqarishi mumkin:

o'pkaning emfizemasi;bronxoektaziya;nafas yetishmovchiligi;o'pkali yurak;o'pka emboliyasi;yurak ritmining buzilishi: polimorfik atriyal taxikardiya, atriyal fibrilatsiya.

Bemorlarning hayot sifatiga to'sqinlik qiladigan va hayotga ta'sir ko'rsatadigan boshqa asoratlar: osteoporoz, depressiya, tashvishlanish buzilishi, yurak tomirlari kasalligi, o'pka saratoni va boshqa saraton kasalliklari, mushak atrofiyasi va gastroezofagial reflyuksiya.

O'limning asosiy sabablari o'tkir nafas yetishmovchiligi, pnevmoniya, o'pka saratoni, yurak kasalligi yoki o'pka emboliyasi. Obstruktiv o'pka kasalligi bilan og'rigan bemorlarda tez-tez uchraydigan obstruktiv uyqu apnoesi ushbu bemorlar guruhida kasalxonaga yotqizish va o'lim xavfining ortishi bilan bog'liq.

COVID-19 yangi koronavirus infeksiyasi va obstruktiv o'pka kasalligi bilan birgalikda kasallik muammosining dolzarbligi klinik ko'rinishlarning o'xshashligi, tashxisning murakkabligi, kursning mumkin bo'lgan og'irligi va ushbu patologiyalarning o'zaro kuchayishi bilan bog'liq.

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligini oldini olish

Xavf omillarini aniqlash va ularni yo'q qilish ushbu kasallikning oldini olishda eng muhim qadamdir. Bunga quyidagilar kiradi:

chekishni tashlash;ikkilamchi tutun ta'sirini yo'q qilish;havo ifloslanishi ta'sirini kamaytirish.

Qayd uchun eslatma!

Surunkali obstruktiv o'pka kasalligi bilan kasallangan bemorlar uchun kasallik kuchayish xavfini kamaytirish uchun gripp va pnevmokokk infeksiyasiga qarshi emlash tavsiya etiladi.

foto: 0370.ru

manba: invitro.ru

Shamollash va grippda balg’am ko’chirish uchun eng ko’p ishlatiladigan dori vositalardan biri Pulmoksoldir.

Pulmoksol bu – 30 mg/5 ml 150 ml sirop va bolalar uchun 15 mg/5 ml 150 ml sirop (o'lchov stakani bilan birgalikda)

Har 5 ml sirop tarkibi:

Faol modda: ambroksol gidroxloridi 15 mg; Yordamchi moddalar: benzoy kislotasi, sorbitol (70%), qulupnay essensiyasi, deionizatsiya qilingan suv.

Preparatning narxini ushbu bo’limda ko’rsa bo’ladi - https://apteka.uz/product/pulmoksol

Shamollash va grippda balg’am ko’chirish uchun qo'llaniladigan boshqa preparatlar: Tonzilgon N, Rinoksil, Suprima bronxo, Ambroksol, Linkas va hk.

*Qo'llash mumkin bo'lmagan holatlar mavjud. Ishlatishdan oldin shifokor bilan maslahatlashing.

DAVOMINI O'QISH

Xlamidioz sababi va uni davolash

Xlamidioz - bu jinsiy (tanosil) infeksiyasi bo’lib, Chlamydia trachomatis qo’zg’atuvchisi tomonidan kelib chiqadi. Xlamidiozni erta tashxislash qiyin, chunki kasallik uzoq vaqt davomida alomatsiz bo'lishi mumkin. Natijada, infeksiya surunkali holatga kelib, turli xil asoratlar bilan kechadi, bu ba'zida bepushtlik va bola tushishini keltirib chiqaradi.

foto: levita-med.ru

Xlamidioz sabablari

Xlamidioz juda yuqumli kasallikdir. Infeksiya jinsiy yo'l bilan yuqadi - agar jinsiy sheriklardan birida xlamidiya bo'lsa, ikkinchisiga to'siqli kontratseptsiya usullari bo'lmagan taqdirda kasallik yuqishi muqarrar. Xlamidiya eng ko’p 25 yoshgacha bo'lgan odamlarda kuzatiladi. Bolalarning infeksiyasi homiladorlikda - kasallangan homilador ayoldan plasenta orqali va tug'ruq paytida sodir bo'ladi.

Xlamidioz tasnifi

Kasallik lokalizatsiyasiga qarab quyidagi turlari mavjud.

Pastki siydik yo'llarining xlamidial infeksiyalari (urogenital xlamidiya):uretrit - uretraning yallig'lanishi;servitsit - bachadon bo'yni yallig'lanishi;sistit - siydik pufagining yallig'lanishi;vulvovaginit - vulva va qinning yallig'lanishi.Tos a'zolari va boshqa tanosil organlarning xlamidial infeksiyalari:orkit - moyakning yallig'lanishi;epididimit - epididimning yallig'lanishi;prostatit - uretrit bilan birga keladigan prostata bezining yallig'lanishi;salpingooforit - bachadon naychalari va tuxumdonlarining yallig'lanishi;endometrit - bachadon shilliq qavatining yallig'lanishi.Anorektal xlamidial infeksiya - bu anus va rektumning yallig'lanishi.Xlamidial faringit - bu tomoq orqa qismining yallig'lanishi.Jinsiy yo'l bilan yuqadigan xlamidial infeksiyalar, boshqa lokalizatsiyasi (artrit - bo'g'imlarning yallig'lanishi, pnevmoniya - o’pka yallig’lanishi, peritonit - qorin to’qimalari yallig'lanishi va boshqalar).Xlamidial konyunktivit - ko'zning shilliq qavatining yallig'lanishi.Xlamidioz belgilari

Qayd uchun eslatma!

Xlamidioz simptomatologiyasi yallig'lanish joyiga bog'liq. Ba'zi hollarda kasallikning yashirin yo'li bo'lsa, umuman hech qanday alomat bo'lmaydi.

Shikoyatlar paydo bo'lganda, infeksiyaning barcha alomatlarini ikki guruhga bo'lish mumkin:

tanosil tizimning shikastlanishi bilan bog'liq,boshqa organlarning shikastlanishi bilan bog'liq.

Tanosil tizimiga zarar yetkazgan ayollarning asosiy shikoyati: qorinning pastki qismida yoki belda doimiy tortish og'rig'i; qindan yoki uretradan oqim kelishi; hayzlararo qon ketishi; siyish paytida og'riqlar, siyish istagi kuchayadi; qin sohasida qichishish yoki bezovtalik paydo bo’ladi; jinsiy aloqada og'riq kuzatiladi. Ba'zida xlamidiya reproduktiv funksiya buzilganligi haqidagi shikoyatlar asosida aniqlanadi: bepushtlik, takroriy bola tushishi.

Erkaklarda xlamidiya namoyon bo'lishi odatda unchalik sezilmaydi va tez-tez siyish va siydik chiqarish kanalidan oqim kelishi bilan cheklanadi. Kasallikning rivojlanishi bilan siyish paytida og'riq qo'shilishi mumkin.

Anorektal mintaqaning zararlanishida kasallikning alomatsiz kursi ko'pincha qayd etiladi. Qichishish, anorektal mintaqada yonish, yengil sarg'ish yoki qizg'ish rektal oqmalardan shikoyatlar bo'lishi mumkin; ichak harakatlari paytida og'riq, rektumdan shilimshiq-yiringli oqindi, ko'pincha qon bilan aralashtiriladi, ich qotishi kuzatiladi.

Xlamidial faringit bilan bemorlar bezovtalikdan, quruq tomoq tuyg'usidan, yutish paytida kuchayadigan og'riqdan shikoyat qilishlari mumkin.

Urogenital xlamidiya fonida yuzaga keladigan xlamidial konyuktivit uchun ta'sirlangan ko'zning yengil og'rig'i xarakterlidir; konyuktivaning quruqligi va qizarishi; yorug’likdan qo’rqish; ko'zning burchaklaridagi ozgina oqindi kelishi kuzatiladi.

Xlamidial infeksiya bo'g'imlarning shikastlanishiga olib kelishi mumkin, bu ko'p hollarda monoartrit shaklida bo'ladi, yallig'lanish bitta bo'g'imda rivojlanganadi (odatda tizza, oyoq, son, yelka yoki tirsak). Xlamidial infeksiyalarda artrit odatda uretrit va konyunktivit bilan bog'liq.

foto: kp.ru

Xlamidioz tashxisi

Xlamidial infeksiya bo'yicha shikoyatlar va tekshiruv ma'lumotlari o'ziga xos bo'lmaganligi sababli, aniq tashxis qo'yish faqat laboratoriya diagnostikasi yordamida amalga oshiriladi.

"Xlamidiya" diagnostikasi yallig'lanish jarayonining lokalizatsiyasini hisobga olgan holda olingan o'rganilayotgan klinik materialni PCR usuli bilan bakterial genetik material - chlamydia trachomatis DNKsini aniqlash asosida o'rnatiladi. Antibiotik terapiyasi fonida material olish tavsiya etilmaydi.

Xlamidiozda tahlillarJinsiy joylashuvning murakkab bo'lmagan xlamidial infeksiyasini tashxislash uchun klinik materiallarni yig'ish erkaklarda siydik chiqarish kanalidan, ayollarda siydik chiqarish kanali va bachadon bo'yni kanalidan amalga oshiriladi.Siydikda DNK xlamidiyasini aniqlash urogenital trakt yallig'lanishining klinik ko'rinishlari mavjud bo'lganda infeksiyani tasdiqlash uchun (asosan erkaklarda), shuningdek, antibiotik terapiyasining samaradorligini nazorat qilish uchun ishlatiladi.Xlamidial DNKni prostata, eyakulyatdan aniqlash urogenital trakt yallig'lanishining klinik ko'rinishlari (epididimit, prostatit, epididimo-orxit, uretrit) mavjudligida infeksiyani tasdiqlash uchun ishlatiladi.Rektum shilliq qavatining epiteliya hujayralarini qirib olish xlamidial DNKni aniqlash rektum shilliq qavatining mahalliy zararlari bilan infeksiyani tasdiqlash uchun, anorektal mintaqaning yallig'lanishining klinik ko'rinishlari mavjud bo'lganda, alomatsiz yuqish ehtimolini istisno qilish uchun amalga oshiriladi.Konyunktiva epiteliya hujayralarini qirib olish xlamidial DNKni aniqlash, xlamidial konyuktivitga shubha bilan yuqishini tasdiqlash uchun, ko'zning yallig'lanish (yorug’likdan qo’rqish, konyunktivaning quruqligi va qizarishi, ko’zdan oqindi) belgilari mavjud bo'lganda qo'llaniladi.Tomoq epiteliya hujayralarini qirib olish xlamidial DNKni aniqlash, tomoqning xlamidial shikastlanishiga shubha qilingan taqdirda (faringit, tonzillit, stomatit va boshqalar) infeksiyani tasdiqlash uchun ishlatiladi.Sinovial suyuqlikdagi xlamidial DNKni aniqlash xlamidial artritga shubha qilinganda infeksiyani tasdiqlash uchun ishlatiladi, uning klinik ko'rinishini alomatlar uchligi bilan ifodalash mumkin: uretrit, konyunktivit, artrit.Ekspress tashxis sifatida qo'shimcha tezkor test usuli sifatida immunoxromatografik antigen testidan foydalanish mumkin. Sinov vaqti taxminan 10 minutni tashkil etadi, sinov tizimida Chlamydia trachomatis-ga xos antikorlar ishlatiladi, shu tufayli namunalarda Chlamydia antigeni aniqlanadi.Serologik testlar: xlamidiyaga qarshi antikorlar uchun qon testi - o'tmishdagi yoki hozirgi infeksiyaning belgilari, kamdan kam qo'llaniladi. Epidemiologik tadqiqotlarda kasallikning tarqalishini aholining turli qatlamlari orasida, turli mintaqalarda o'rganish maqsadga muvofiqdir. Ular shuningdek, bepushtlik yoki tanosil traktdagi surunkali yallig'lanish jarayonlarining mumkin bo'lgan xlamidial etiologiyasini retrospektiv tahlil qilishda (boshqa tekshiruv turlari bilan birgalikda) foydalaniladi.

foto: i-zdrav.ru

Xlamidiozda qaysi shifokorlar bilan bog'lanish kerak

Shikastlanish joyiga qarab, bemor ginekolog, urolog, proktolog, oftalmolog yoki revmatologga murojaat qiladi. Ko'pincha, birinchi bemor terapevt yoki umumiy amaliyot shifokori bilan maslahatlashib, dastlabki tashxisni o'tkazadi va keyin tor mutaxassislarga murojaat qiladi.

Xlamidiozni davolash

Kasallikni davolash patogenni yo'q qilishga va asoratlarni rivojlanishiga yo'l qo'ymaslikka qaratilgan. Terapiyaning asosini keng spektrli antibakterial dorilar (antibiotiklar) tashkil etadi. Davolash bemorga va uning jinsiy sherigiga buyuriladi. Preparatni tanlash va qabul qilish muddatini faqat shifokor belgilashi mumkin.

Xlamidioz asoratlari

Kasallikning alomatsiz davom etishi va ayollarda davolanishning yo'qligi, tashqi homiladorlik va bepushtlikni keltirib chiqarishi mumkin bo'lgan chandiqli o'zgarishlar va yopishqoqlikning shakllanishiga olib keladi. Erkaklarda xlamidiyaning uzoq davom etishi orxit, prostatit va erkaklarning bepushtligiga olib kelishi mumkin.

foto: medportal.ru

Xlamidial infeksiya fonida Reyter sindromi (kasallik) rivojlanishi mumkin - tanosil tizimining (uretrit), bo'g'imlarning (artrit) va ko'zlarning (kon'yunktivit) kombinatsiyalangan shikastlanishi - ma'lum bir genetik moyillik mavjud bo'lganda.

Xlamidioz oldini olish