Borliq shakllari

ximiyaviy harakat (bunga molekulalarning assotsiatsiyasi va dissotsiatsiyasi, ionlar harakati, moddaning muzlashi va kristallanish jarayonlari, ximiyaviy reaksiyalar, ximiyaviy sintez va parchalanish, yonish va oksidlanish va boshqa ximiyaviy jarayonlar kiradi);

biologik harakat (hayotiy jarayonlar). Ayrim manbalarda ximiyaviy harakatdan keyin moddiy ob'ektlarning progressiv va regressiv yo'nalishda rivojlanishiga qarab, yuksaklikka - biologik harakat va quyi yo'nalishiga, inqiroziga qarab - geologik harakat ham ko'rsatiladi, chunki, yer yuzida jonli organizmlarning halok bo'lishi oqibatida katta-katta materiklar, marjonlardan paydo bo'lgan orollar vujudga keladi. Undan tashqari yer shari qobiqlaridagi, materiklardagi o'zgarishlar ham geologik harakatga mansubdir. Bu jarayonlar geologiyaning tadqiqot ob'ektiga kiradi;

5) sotsial (yoki ijtimoiy) harakat (jamiyatdagi ijtimoiy
jarayonlarning namoyon bo'lishi).
Bulardan tashqari, inson aql-zakovati hamda axborot jarayonlari bilan bog'liq bo'lgan ideal, g'oyaviy, ma'naviy ko'rinishdagi harakat shakllari ham mavjuddir.
Tafakkur - fikrning harakati, informatsion harakat, g'oyaning harakati, ma'naviy harakat, hayoliy harakat va boshqalar shular jumlasiga kiradi.
Shuningdek, falsafada harakatni moddiy ob'ektlarning rivojlanishi bilan takomillashib boruvchi turlarga ajratib tasniflovchi, ya'ni klassifikatsiya qiluvchi yondashuv ham bor. Bunday yondashuvni rus faylasufi B.M.Kedrov ilgari surgan. Uning fikricha mexanik harakat, fizik harakat, ximiyaviy harakatdan so'ng rivojlanish ikki tarmoqqa ajraladi. Ulardan biri yuksaluvchi, yuqoriga ko'tariluvchi, progressiv rivojlanish yo'nalishi bo'lib, bu yo'nalishda biologik harakat va sotsial harakatlar vujudga keladi, ikkinchi yo'nalish esa regressiv yo'nalish bo'lib, pastga tushuvchi, inqirozga yuz tutuvchi yo'nalishdir. Bunda biologik harakatdan, geologik harakatga, undan yana ximiyaviy harakatga yo'naluvchi regressiv yo'nalish namoyon bo'ladi. Bu yo'nalishda B.Kedrov biologik organizmlarning o'lishi natijasida vujudga keluvchi geologik qatlamlarning, marjon orollarining harakatini nazarda tutgan.