Book · October 021 citations reads 555 authors

Qora rak
– qo‘zg‘atuvchi 
Sphaeropsis malorum Peck
zamburug‘idir. Olmaning bu kasalligi xavfli kasalliklar qatoriga 
kiradi. Zamburug‘ daraxtining hamma yer ustki aʻzolarini – barg, 
gul, meva, novda va poyasini kasallantiradi. 
O‘rta Osiyo sharoitida qora rak faqat daraxt poyasida va 
asosiy yon shoxlarida uchraydi. Lekin, oxirgi yillarda saqlanayotgan 
mevalarda qora rak uchrab turibdi. Kasallangan gullar so‘lib qoladi, 
gultoji barglari qo‘ng‘ir tusga kirib, burishib qoladi. Gulning otaligi 
va onaligi qorayadi. 
Barglarda dastlab mayda, keyinchalik 5 mm gacha 
kattalikdagi bir - biri bilan qo‘shilib ketgan qizg‘ish qo‘ng‘ir dog‘lar 
paydo bo‘ladi. Qizg‘ish qo‘ng‘ir dog‘ o‘rtasida kul rang zonaning 
hosil bo‘lishi qora rak uchun barglardagi xarakterli belgi hisoblanadi. 
Kasallangan mevada oldin qo‘ng‘ir dog‘ hosil bo‘ladi, vaqt 
o‘tishi bilan bu dog‘ kengayib, qorayib qoladi. Kasallikning keyingi 
bosqichida zararlangan mevalar qorayib, burishadi va chiriy 
boshlaydi. 
Poya va shoxlarda ham konsentrik zonali dog‘lar, zona 
chegarasidan yoriqlar poydo bo‘ladi. kasallangan po‘st yuzasida 
yoriqlar orasida bo‘rtiqchalarga o‘xshash piknidalar ko‘rinib turadi. 
Yorilgan poya po‘st yoriqlari ko‘chib tushadi, uning ostida qoraygan 
yog‘och ochilib qoladi. Zamburug‘ piknidalar holida yoki mitseliy 
ko‘rinishda poya po‘sti yoriqlari ichida qishlab chiqadi 
Novdadagi piknidalarning ko‘ndalang kesimni tayyorlang. 
Kichik obʻektda alohida joylashgan piknida: katta obʻektda 
meva tananing turida joylashgan qo‘ng‘ir, qisqa konidiya bandlarini 
va to‘q yirik, bir hujayrali (etilgan konidiyalar) yoki rangsiz (yosh 
konidiyalar)ni ko‘rish mumkin. 

---

121 
Un shudring qo‘zg‘atuvchisi
–