Book · October 021 citations reads 555 authors

YONGʻOQ KASALLIKLARI 
 
Mashgʻulotning 
maqsadi: 
Yongʻoq 
daraxtlarida 
uchraydigan turli fitopotologik kasalliklar, ularni belgilari, 
tarqalishi, kasallik qoʻzgʻatuvchilarining tuzilishi, biologiyasini 
oʻrganish. Kasalliklarni oldini olish, ularga qarshi kurash usullari 
bilan tanishish. 
Mashg‘ulot mazmuni:
Quyida berilgan
 
yongʻoq mevali 
daraxtlarning kasallik
 
belgilari, tarqalishi, qoʻzgʻatuvchisini 
fiziologiyasini oʻrganishdan iborat.
 
 
1.
Yong‘oqni qo‘ng‘ir dog‘lanishi-
 
Marsoni juglandis
. 
2.
Yong‘oq barglarining oq dog‘lanish kasalligi-
 
Microstroma 
juglandis
. 
3.
Yong‘oqning bakterioz kasalligi-
 
Xanthomonas juglandis
. 
4.
Yong‘oq un shudringi-
 
Microsphaera juglandis
. 
5.
Yong‘oqning poya o‘zagini chirishi-
 
Polyporus hispidus
yoki 
Tnonotus hispidus
. 
 
Yong‘oqni qo‘ng‘ir dog‘lanishi.
Bu kasallikdan yong‘oqning 
barglari, barg bandlari ko‘k novdalari va meva qattiq zararlanadi. 
Barglarda yumaloq qo‘ng‘ir dog‘lar hosil bo‘ladi, keyinchalik bu 
dog‘larda konsentrik doiralar shaklida joylashgan qora nuqtalar 
kasallik tug‘diruvchi zamburug‘ning meva tanalari paydo bo‘ladi. 
Kasallangan barglar ko‘plab quriydi va to‘kilib ketadi. Mevani ustida 
kichik qo‘ng‘ir dog‘lar hosil bo‘ladi. Bu dog‘lar yong‘oq pishishiga 
yaqin (epidermis ko‘chishi tufayli) oq rangga kiradi. Yashil novda va 
barg bandlaridagi dog‘lar to‘q qo‘ng‘ir rangda bo‘ladi. Kasallikni 
Marsoni juglandis
zamburug‘i keltirib chiqaradi. Bu zamburug‘ 
o‘simlikning o‘sish davrida barglarda konidiya hosil qiladi va 
konidiyalar bilan tarqaladi. To‘kilgan barglarda zamburug‘ erta 
bahorda peritetsiy hosil qiladi, bahorda xaltasporalar yetiladi, bu 
Cnomonia leptostyela
degan zamburug‘ning xaltali stadiyasidir. 
Zamburug‘ning xaltasporalari daraxtlar barg chiqarishi bilanoq 
tarqaladi va sentyabr oyigacha davom etadi. 
Xaltasporalar o‘simliklarga yuqish uchun barglarda suv 
tomchilari bo‘lishi zarur. Shu sababli bu kasallik yog‘ingarchilik 

---

161 
ko‘p bo‘lgan davrlarda va yillarda keng tarqaladi. Qo‘ng‘ir 
dog‘lanish kasalligidan tog‘ yong‘oqlari eng ko‘p zararlanadi. 
Kasallikning zarari shuki, bunda o‘simlikning assimilyasiya faoliyati 
qisqaradi, sovuqqa chidamliligi pasayadi va nihoyat, hosili juda 
kamayib ketadi.