Book · October 021 citations reads 555 authors

Sariq zang
kasalligini – 
Puccinia glumarum
zamburug‘i 
qo‘zg‘atadi. Kasallik bilan bug‘doy, suli va arpaning hamma yer 

---

54
ustki qismi zararlanadi. Sariq zang kasalligida 2 ta davr kuzatiladi. 
Uredosporalar va teleytosporalar. Editsiyasporalar kuzatilmagan. 
Uredospora yostiqchalari juda kichik bo‘lib, alohida olganda ko‘z 
bilan ko‘rib bo‘lmaydi. Uredosporalar va teleytosporalar 
yostiqchalari to‘g‘ri bir qator joylashgan va uzunchoq qatorni hosil 
qiladi. Uredosporalar limonsimon sariq rangga ega bo‘ladi. Sariq 
zang kasalligini qo‘zg‘atuvchisi kuzgi bug‘doyda va ko‘p yillik donli 
begona o‘tlarda uredomitseliy holida qishlaydi. 
Gelmintosporioz
kasalligini 
qo‘zg‘atuvchisi 
– 
Helminthosporium gramineum 
zamburug‘i. Kasallik bilan arpaning 
bargi, poyasi va boshog‘i zararlanadi. Zararlangan barg va boshqa 
qismlarida alohida xarakterli dog‘lar hosil bo‘ladi. 
Ular uzunchoq ayrim hollarda butun barg bo‘yicha tortilgan 
bo‘ladi, och-qo‘ng‘ir va to‘q hoshiyali bo‘ladi. Lupa yoki binokulyar 
yordamida dog‘dagi qoramtir g‘uborni ko‘rish mumkin, u bargning 
pastki yoki yuqori qismida ham bo‘lishi mumkin. 
Mikroskop 
ostida 
qaralganda 
qoramtir 
g‘uborlarda 
konidiyalari ko‘riladi. Infeksiya zararlangan o‘simlik qoldiqlarida, 
zamburug‘ sklerotsiylarini hosil qiladi. Zamburug‘ning mitseliy va 
konidiyasi urug‘ va tuproqda qishlaydi. 
8) 
Un-shudring
kasalligini qo‘zg‘atuvchisi 
Erysiphe 
graminis 
zamburug‘i. 
Kasallik donli ekinlarda (bug‘doy, arpa va suli) bo‘lib, har xil 
biologik ko‘rinishda bo‘ladi. Yer ustki qismi ayniqsa bargda oqish, 
yoki kulrang g‘uborlar bo‘ladi. Bu g‘uborlar alohida bo‘lib, zich 
joylashgan bo‘ladi. 
Mitseliy ichida xaltachali davri kichik qora kleystotetsiyalarni 
ko‘rish mumkin. Mikroskop ostida meva tanachalari ko‘riladi. 
Kasallik qo‘zg‘atuvchi zamburug‘ mitseliy va kleystotetsiya holida 
qishlaydi. Butun o‘suv davrida zamburug‘ konidiyalar holida 
tarqaladi. 
Barg qini kasallanganda uning to‘qimalari o‘ladi, quriydi. 
Poyasi kasallansa, bo‘g‘imlarda yoriqlar hosil bo‘ladi va bo‘g‘imlari 
ikkiga bo‘linib qoladi. Bo‘g‘imlarining yuqorigi va pastki qismlari, 
poyaning markaziy qismi bilan qo‘shilib turadi, shu tufayli poya 
egiladi, yotib qoladi, baʻzan sinib ketadi. 

---

55 
9)