Book · November 019 citations reads 2,471 authors


“ loyiha, texnologiya,  refleksiya”.  Pedagogika



Download 3,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet35/394
Sana02.01.2022
Hajmi3,68 Mb.
#308363
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   394
Bog'liq
Umumiy pedagogika oquv qollanma2

 “
loyiha, texnologiya,  refleksiya”. 
Pedagogika
 
  boshqa  rivojlangan  fanlar  qatori  o‘zining    alohida  predmetiga, 
nazariy  tamoyillariga  ega  bo‘lganligi  sababli,  shaxs  shakllanishi  va  uning 
rivojlanishidagi  muayyan    muammolarni  hal  qilishda  tarbiya  va  ta'lim 
jarayonlaridagi  o‘ziga  xos  xususiyatlar  hamda    qonuniyatlarni    inobatga  olgan 
holda tadqiqot  metodlarini qo‘llaydi

Zamonaviy  pedagogikada  tadqiqotlarning  nazariy  va  amaliy  ahamiyati, 
ularning  mantiqi,  metodologik  tavsifi  bilan  bog‘liq  quyidagi  masalalar 
aniqlashtirilishi ko‘zda tutilmoqda: 

 
fan yutuqlarini ta'lim va tarbiya jarayoniga  tatbiq etish

 
pedagogika  fanini  milliy  va  umuminsoniy    tajribalar  asosida  rivojlantirishning 
metodologik jixatlarini kengaytirish; 

 
pedagogikaning nazariy tadqiqotlari  samarasini  oshirish; 

 
pedagogik tajribani o‘rganish va natijalaridan foydalanish; 

 
pedagogik  tajriba-sinov,  uning  mohiyati,  matematik-statistik  metodlari  va 
metodikasini oydinlashtirish; 

 
tarbiyaga    yaxlitlikda    yondashish,  bunda  mafkuraviy  tarbiyaning    ahamiyatini 
o‘rganish; 


35 
 

 
ta'lim  sifatini  oshirishda  boshqaruv  texnologiyalarini  loyihalashtirish  va 
boshqalar. 
Amaliyot  ta'siri  ostida  nazariya  ilmiy  kashfiyotlarning  asosiy  omiliga 
aylanadi.  Faqat keng va har tomonlama tashkil etilgan amaliyotgina faoliyatning  
kamchiligini    va  yetilmaganligini  hamda  ayni    vaqtda    pedagogik  voqyelikni 
bilishga xizmat qiladi. 
      Shunday  qilib,    O‘zbekistonda  pedagogika      fanlar  tizimida  va  amaliyotida 
juda  katta  tajriba,  salohiyat,  bilimlar  manbai,  tavsiyalar  to'plangan  bo'lib,  bular 
yoshlarga    tizimli  holda  yetib  borishi,  ular  ijodiy  imkoniyatlari  rivojiga  ta'sir 
etishi  kerak.  Bu  esa  muayyan  bilimlarni  –  tizimlashtirishni,  metodologiyani 
o‘rganishni talab etadi.  
      Bugungi kunda
 z
amonaviy fan rivojiga bog‘liq holda fan tilining metodologik 
masalalari  ham  kun  tartibida  turadi.  Fanda  tildan  foydalanish    muammosi  ilmiy 
fan sifatida pedagogikani ham chetlab o‘ta olmaydi. 
Til  ijtimoiy  hodisa  sifatida  amaliy  faoliyatda  va  bilish  jarayonida  ikki 
asosiy  vazifani bajaradi:  
1)
 
insonlar o‘rtasida aloqa vositasini o‘taydi 
2)
 
tafakkur shakli sifatida to‘plangan bilimlarni qayd etish va saqlash, tizimlashtirish 
uchun zarur hisoblanadi. 
Ma'lumki,  til  bilan  qator  fanlar  –lingvistika,  psixologiya,  semiotika 
(belgilar haqidagi fan), falsafa shug‘ullanadi. Metodologiya tilni ilmiy bilimlarni 
ifodalash,  ularni  qayta  ishlash,  ilmiy  axborotlarni  to‘plash  va  saqlash  vositasi 
sifatida o‘rganadi. 
Pedagogika  boshqa  fanlar  qatori  milliy  tildan  ilmiy  axborotlarni 
shakllantirish,  ishlov  berish,  saqlash  va  uzatishning  universal  vositasi  sifatida 
foydalaniladi. 
Biz  pedagogikada  turli  darajadagi    kategoriya(tushuncha)larga  tayanamiz. 
Kategoriya  (tushuncha)  –  bu  predmetlarnig  umumiy  va  o‘ziga  xos  sifatlari 


36 
 
haqidagi  fikrdir.  Tushuncha  asosida  predmetlar  o‘xshashligi  va  farqlari 
aniqlanadi. 
Albatta,  tushunchalar    mohiyatini  anglashda  odamlar  ham  bir-biridan 
farqlanadi.  Shu  boisdan  milliy  til  so‘zlari    ham  bir  xil  emas,  ular  amaliy 
faoliyatda  turlicha  muhimlik  kasb  etadi  va  muloqot  jarayonida  tekislanib, 
aniqlanib boraveradi. 
Har  qanday  fan,  jumladan  pedagogika    ham  aniq  tushunchalar  tizimini 
talab  etadi.  U  milliy  til  asosida  yaratiladi  va  ilm  tili,  ya'ni    pedagogikning 
tushuncha-toifalar  tizimi  shakllanib  boradi.  Toifa  tushunchadan  bir  bosqich 
yuqori  turadi  va  ayni  vaqtda  o‘zida  ularning  belgi  va  xususiyatlarini    saqlab  
qoladi.  Shu  bois  toifa    tushunchadir,  biroq  barcha    tushunchalar  toifa  bo‘la 
olmaydi.  
Pedagogika  bo‘yicha  ilm  tilini  shakllantirish  murakkab  jarayon,  u 
hanuzgacha  qoniqarli  darajada    tadqiq  qilingan  emas.    Bu  fan  ham  boshqalari 
qatori  hayotiy  tildan  ko‘plab  atamalarini    qabul  qiladi.  (“shakl”,  “metod”, 
“tarbiya”  va  boshqalar).  Shu  bois  mumkin  qadar  tushunchalarni  faol  ilmiy 
muloqot  tarkibiga  kiritish uchun aniqlashtirish, chegaralashga harakat qiladi. 
Pedagogikada  ilmiy nutqning lug‘at zahirasi  yangi, maxsus terminlar va 
ta'riflar  bilan  boyib  bormoqda.  Masalan,
  refleksiya,  tyutor,  boshqarish, 
moderator, ta'lim menejmenti, innovatsion texnoloyalar, axborot texnologiyasi va 
boshqalar. 
Foydalanilayotgan  atamalarning  aniq  ta'rifi  va  maxsus  pedagogik 
lug‘atini  shakllanishi pedagogika fani tiliga mos holda amalga oshirilishi zarur. 
Bu  fanning  o‘ziga  xos  tomoni  shundaki,  uning  tili  odatiy    tilga  juda  yaqin  
bo‘lgani  uchun  tushunish  birmuncha  yengil    kechadi.  Shu  sababli  maxsus 
pedagogik  tillar  nafaqat  o‘qituvchi  va  tarbiyachiga  tushunarli,  balki  ularni  ota-
onalar, o‘quvchi-talabalar va keng jamoatchilik ham tez hazm qilishadi. Boshqa 
tomonidan odatdagi til bilan ilmiy tilning yaqinligi fan sifatida pedagogika uchun 
xususiy bo‘lgan metodik xaraterdagi jiddiy qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. 


37 
 
Maxsus  pedagogik  atamalar  sifatida  qo‘llanilayotgan  tushunchalar  
pedagogik  tushunchalarni  aniq  ta'riflash  ilmiy  pedagogik  g‘oyalarni  
muvaffaqqiyatli rivojlantirish uchun zaruriy shart hisoblanadi. 
Pedagogika  o‘z  tadqiqotlari  natijalarini  yozma  ravishda  ifodalashi  bilan 
birgalikda    diagramma,  sxema,  chizma,  jadval  asosida  ham  bayon  etadi. 
Pedagogik  tadqiqotlar  natijalarini  tahlil  qilish  uchun  informatika,  matematika, 
mantiq  (induksiya,  deduksiya  va  boshqa)  fanlarining  metodlari,  tushuncha  va 
ramzlaridan keng foydalanilmoqda. 
Erishilgan  yutuq  bilan  fan  tilining  rivojlanishi  to‘xtamaydi,  u  vaqt  o‘tgan 
sayin rivojlanib, boyib  boraveradi.  
          
 

Download 3,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   394




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish