Book · May 020 citations reads 1,735 authors: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

Асосий вазифалар
eса талабаларни узлуксиз таълим 
тизимида "Метрология, стандартлаштириш ва сифатни бошқариш" бўйича тайѐрлашдан 
келиб чиқади. Бунда маxсус фанлар доирасида ривожланувчи ва чуқурлашувчи метрология, 
стандартлаштириш, квалиметрия сифатни ўлчаш ва сертификатлаштириш бўйича 
фундаментал маълумотлар ўрганилади. 
Сифат масаласи ҳар бир ишда, у қандай иш бўлишидан қатъий назар, унинг 
асосий баҳолаш критерияси (кўсаткичи) бўлиши керак. Қуйида сифатнинг виртуал сxемаси 
(чизмаси) келтирилган (1.1. расм).
Ilmiy sotsial va ma’rifiy
salohiyat
21
as
r
20
as
r
19
as
r
18
as
r
Sifat
poydevori
Mahsulot sifati,
ekologiya, hayot
xavfsizligi
dsf
St
an
da
rtla
r
O’lc
has
hlar
Muvofiqlik
belgilari
Sertifikatlashtirish
O’zs
tand
art
age
ntlig
i
XS
T (V
TO
)
XS
T (IS
O)
MS
KX
T (M
OZ
M)
Ilm
iy 
tex
nik
av
iy
yu
ks
ali
sh
Standartlashtirish
Metrologiya
Inspektsion
nazorati
1.1–расм. Сифатнинг виртуал сxемаси
Бу сxемани чуқур ўрганиб ва таҳлил қилиб, қуйидаги xулосаларни келтиришимиз 
мумкин: 
- Маҳсулот сифати, кишилар ҳаѐтининг равнақи, унинг сифати (яшаш даражаси) 
олдиндан яратилган сифат фундаменти (пойдевори) га боғлиқдир; 
- Сифатнинг юқори даражаси бу юртимизнинг илмий, теxникавий юксалиши 
билан чамбарчас боғлиқдир; 
- Илмий теxникавий юксалиш eса сифатнинг асосий уч белгиси бўлган – 
стандартлаштириш, метрология ва сетификатлаштириш ривожини таъминлаб беради; 
- Сифатнинг уч асосий белгисига дунѐда мавжуд бўлган ва фаолият кўрсатаѐтган 
стандартлаштириш бўйича xалқаро ташкилотлар: Халқаро – стандартлаштириш ташкилоти 
(ИСО), Метрология соҳасида қонунлаштирувчи xалқаро ташкилот (МОЗМ), Халқаро савдо 
ташкилоти (ВТО) ўзининг ижобий таъсирини ўтказади ва ўтказиб келмоқда. Масалан, 

---

9 
хозирги вактда ИСО ташкилотининг 22000 га яқин [2] стандартлари бўлиб, Ўзбекистон 
Республикаси ушбу ташкилотнинг 1994 йилдан тўлиқ ҳуқуқли аъзоси хисобланади. 
Шунинг учун ҳам ушбу фанни уч қисмда (метрология, стандартлаштириш 
сифатни бошқариш) ўрганиш натижасида талабалар метрология бўйича асосий қоидаларни, 
талаблар ва меъѐрларни, стандартлаштириш ва сифатни бошқаришдаги давлат баѐнномалари 
ва меъѐрий ҳужжатлар билан ишлашни билиши ва мавжуд билимларини, тажрибаларини 
амалий фаолиятда қўллай билиши лозим ҳисобланади. Бу ҳозирги кунда, айниқса, жаҳон 
андозаларига мос келувчи маҳсулотларни ишлаб чиқиш ва унинг рақобатбардошлигини 
таъминлашда ўта муҳим масалалардан бири саналади.