Book · May 020 citations reads 1,735 authors: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

Стандартлаштириш объектлари 
Маҳсулотлар 
(халқ истеъмоли 
товарлари, ишлаб 
чиқариш воситалари) 
Хизматлар
(хўжалик, ишлаб 
чиқариш) 
Жараѐнлар
(ишлар) 
Хом-ашѐ ва табиий 
ѐнилғилар 
Материаллар ва 
озиқ-овқатлар 
Тайѐр буюмлар 
Бир гуруҳдаги 
маҳсулотларнинг 
алоҳида жиҳатлари: 
- атамалар, 
белгилашлар; 
- параметр ва 
ўлчамлари; 
- техник талаблар; 
- назорат усуллари; 
- тамғалаш, 
қадоқлаш, ташиши 
ва сақлаш қоидалари 
Материалли 
Номатериалли 
(ижтимоий-маданий) 
Бир гуруҳдаги 
хизматларнинг 
алоҳида жиҳатлари: 
- атамалар; 
- техник талаблар; 
- баҳолаш усуллари; 
- корхоналарни 
синфланиши; 
- ходимларга 
талаблар 
- Маҳсулот ҳаѐтий 
циклининг алоҳида 
босқичларига мансуб 
жараѐнлар; 
- номатериал ишлаб 
чиқариш билан 
боғлиқ жараѐнлар 
(статистик, банк, 
нашриѐт фаолияти); 
- бошқарув 
жараѐнлари; 
- ўлчаш жараѐнлари; 
- ахбортларни қайта 
ишлаш ва ҳисоблаш 
жараѐнлари; 
- ҳимоялаш фаолияти 
жараѐнлари 
(инсонлар, табиат) 
7.1-расм. Стандарташтириш объектларини синфланиши 

---

55 
озиқ-овқат саноати, тиббиѐт, экология ва бошқалар ҳисобланади. Масалан, кимѐ саноати 
стандартлаштириш соҳаси бўлса, кимѐ саноатининг стандартлаштириш объектлари бўлиб 
технологик жараѐнлар, маҳсулотлар, қурилмаларнинг хавфсизлиги ва экологиклиги ва 
бошқалар ҳисобланади.
Стандартлаштириш турли даражаларда амалга оширилади. Стандартлаштириш 
даражаси дунѐнинг сиѐсий, географик, иқтисодий ҳудуди қабул қилинган стандарт 
иштирокчиларининг алоқадорлиги билан фарқланади. Жами бўлиб тўртта асосий даражага: 
ҳалқаро, ҳудудий, миллий ва корхона (ташкилот) даражасига бўлади. 
Стандартлаштириш объекти, жиҳати ва даражаси стандартлаштириш сферасини 
ташкил этади. Уни уч ўлчамли тўғри бурчакли кордината тизимларида график шаклда 
тасвирлаш мумкин (2.2-расм). 
Одатда халқаро, минтақавий, миллий стандартлаштириш идоралари мавжуд.