Bo’linish alomatlari


Sonlarning umumiy bo’linuvchisi( karralisi)



Download 213 Kb.
bet4/9
Sana03.07.2021
Hajmi213 Kb.
#108378
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Bo’linish alomatlari

Sonlarning umumiy bo’linuvchisi( karralisi)
Ikki natural son m va n ni olamiz. m va n ga bo’linadigan istalgan son, ya’ni m va n ga karrali bo’lgan son shu sonlarning umumiy bo’linuvchisi deb ataladi.

Ta’rif: ikki sonning eng kichik umumiy bo’linuvchisi deb, berilgan sonlarning har biriga bo’linadigan eng kichik songa aytiladi. m va n sonlarning eng kichik umumiy bo’linuvchisi [m,n] simvol bilan belgilanadi.

Misol: [6,4]=12

Teorema. Ikki sonning umumiy bo’linuvchisi shu sonlarning eng kichik umumiy bo’linuvchisiga bo’linadi.



Eng kichik umumiy bo’linuvchini topish

1-teorema, a va b sonlarning har qanday umumiy bo’linuvchilari ga bo’linadi.

Natija. a va b sonlarning eng kichik umumiy bo’linuvchisi ga eng.

Demak,

Natija. Ikkita o’zaro tub sonlarning eng kichik umumiy bo’linuvchisi bu sonlarning ko’paytmasiga teng.

Haqiqatdan , (a, b) = 1 bo’lganda bo’ladi. Shuni isbotlash talab etilgan edi.

2- teorema. Agar berilgan sonlarni qandaydir songa bo’lsak, u holda ularning eng kichik umumiy karralisi o’sha songa bo’linadi.

3- teorema. Agar berilgan sonlarni qandaydir uchinchi songa ko’paytirsak, bu holda bu sonlarning eng kichik umu-miy bo’linuvchisi ham shu songa ko’paytiriladi.

Ikki yoki bir necha sonlarning eng katta umumiy bo’luvchisi va eng kichik umumiy karralisini tub ko’paytuvchilarga ajratib, topish mumkin. Buning uchun har bir son tub ko’paytuvchilar ko’paytmasi shaklida tasvirlanadi, eng katta umumiy bo’luvchini topish uchun har bir songa ishtirok etuvchi umumiy bo’lgan tub ko’paytuvchilar olinib, ularning ko’paytmasi topiladi. Bu sonlarning eng kichik umumiy karralisini topish uchun shu sonlarning kamida birortasidagi ko’paytuvchi tub sonlarning eng yuqori darajalari ishtirok etgan barcha ko’paytuvchilar ko’paytirilib aniqlanadi.

Misol, 260;120;360 sonlarning EKUB va EKUKi topilsin:

260

2

130

2

65

5

13

13

1













120

2

60

2

30

2

15

3

5

5

1







360

2

180

2

90

2

45

3

15

3

5

5

1



260=22∙5∙13

120=23∙3∙5

360=23∙32∙5
EKUB(260;120;360)=22∙5=20

EKUK(260;120;360)=23∙32∙5∙13=4680



Download 213 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish