Bo‘lib shakllanishlarida ahamiyat kasb etadi


Xulq-atvorning psixofiziologik asosi



Download 326,49 Kb.
bet21/116
Sana31.12.2021
Hajmi326,49 Kb.
#211103
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   116
Bog'liq
Psixologiya oliy o

Xulq-atvorning psixofiziologik asosi

Sizni siz qiladigan narsa  nima? Eng muhimi, bizning har bir inson  betakror. Har bir insonning ko’rinishi turlicha: uning ovozi, tili turlicha, insonlarni bir-biridan farq qiladigan shaxsiy xususiyatlari, qiziqishlari, madaniy va oilaviy sharoitlari mavjud.

Shuningdek, biz bir daraxtning barglarimiz.  Bizning insoniy oilamiz  nafaqat bizni ajratgan va qonga singib ketgan   umumiy biologik  meros, bundan tashqari  umumiy xulq-atvorlari hamdir.  Bizning  miyamizni arxitekturasi dunyoni his qilishga,  tilni rivojlantirishimizga  va  bir xil mexanizmlar orqali ochlikni his qilishga yordam beradi. Biz Arktikadami yoki tropik iqlimda  yashashimizdan qat'i nazar, biz nordondan shirin mazani afzal ko’ramiz. Biz  ranglar  spektrini o’xshash ranglarga  ajratamiz. Va biz  zurriyotlarini yaratish va himoya qilish kerakligini  his qilamiz.

Bizning qarindoshligimiz bizning  ijtimoiy xulq-atvorimizda paydo bo'ladi.  Vongmi, Nikomomi, Smitmi, yoki Gonzalesmi,  biz tahminan sakkiz oylik bo’lganimizdan so’ng notanishlardan qo'rqishni boshladik va kattalar kabi, biz munosabat va o’xshashligiga ko’ra kishilarni afzal ko’ramiz. Sayyoramizning turli burchaklaridan bo’lishimizdan qat’iy nazar, biz boshqalarni kulganini va xo'mrayishini qanday o'qishni bilamiz. Bir jamoaning a'zolari sifatida, biz  , ahloq qoidalariga  amal qilamiz, qo’lab- quvvatlaymiz,  jinoyatlarni jazolash maqomining ierarxiyasini tashkillashtirdik va bolaning o'limidan xafa bo’lishda bir xilmiz. Tashqi kosmosdan, bir mehmon joyda tomchi va raqs va xursandchilik, qo'shiq va ibodat, sport va o'yin o'ynab, kulib va ​​yig'lab, oilalarda yashayotgan va guruhlar tashkil insonlarni topish mumkin. birga qaralganda, bunday universal xulq bizning inson tabiatini belgilaydi.[5] [3]

Evolyutsionist-psixologlar Ch.Darvin ta’limoti va xulq-atvor  o’rtasidagi aloqadorlikni tadqiq qilish natijasida shuni aniqlashdiki, bizning universal shaxsiy xususiyatlarimizni bizning individual farqlarimiz bixevioral genetika (xulq-atvor genetikasi) tadqiqot predmeti ekanini tushuntirishga harakat qilishdi.            

Darvin tomonidan ishlab chiqilgan nazariya jonli tabiatni tushunishga bo’lgan insoniyatning eng buyuk kashfiyotlaridan biri bo’ldi. Darvin birinchi bo’lib organizmlarning evolutsion o’zgarishini haqiqat ekanligini isbotlab berdi. Uning nazariyasida atrof-muhit va organizmlar o’rtasidagi o’zaro munosabat o’z xarakteriga ega. Darvin atrof-muhitning oo’zgarishi organizmlar o’zgarishiga turtki bo’lishini aytib o’tgan, ammo boshqa tomondan o’zgarishlar aynan organizmlarda kuzatilgan va organizmlarning divergent evolutsiyasi ularning yashash  muhitini ham o’zgartirgan. Tabiiy saralash va yashash uchun kurashni o’rganish organizmlarning o’rtasidagi munosabat , atrof-muhit ta’siri va shuningdek organizmlarning avtonom birlik sifatida qarama qarshi muhitda rivojlanishi o’rganiladi. Zamonaviy evolutsiya nazariyasi Darvin nazariyasi asosida yaratilgan. Shu bois, Darvin nazariyasi evolutsiya jarayonidagi organik dunyoning tuzilish borasidagi muhim savollarga mantiqiy va isbotlar bilan javob bera oladi deb aytishimiz mumkin.[6][3]

Genetika xulq-atvorini quyidagicha o’rganib chiqishdi:

Egizaklarni tadqiq etish. Egizaklarning bir va har xil otalangan tuxum hujayradan paydo bo’lganligi bir necha metodlar orqali aniqlanadi. Odatda bir tuxum hujayradan rivojlangan egizaklar tashqi qiyofasi, salomatligi, xatti-harakati, jinsi bilan o’xshash bo’ladi. Ulardagi o’xshashlik ularning vujudga keltirishda rol o’ynagan  blastomeradagi xromosomalar, genlarning o’xshashligi bilan izohlanadi.

Ikki xil tuxum hujayradan hosil bo’lgan egizak ona qornida bir vaqt bir xil sharoitda taraqqiy qilsalar ham, ulardagi xromosomalar genlar tafovut qilganlari sababli ularning tashqi qiyofalari, belgi xossalari bir-biridan farq qiladi.

Asrab olingan bolalarni tadqiq etish.

Tabiiy-ijtimoiy eksperiment o’tkazish jarayonida mehribonlik uyidan asrab olingan bolaning 2 guruhga oid qarindoshlari o’rganildi. Bulardan biri genetik qarindoshlar (biologik ota-ona) va ijtimoiy qarindoshlar (bolani asrab olgan ota-ona). Genetiklarni bolani qaysi qaysi guruhdagi qarindoshlariga ko’proq o’xshashligi qiziqtiradi. Va qay darajada o’xshashliklari qiziqtiradi. [7] [3]


Download 326,49 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   116




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish