Bolalarni tabiat bilan tanishtirish metodikasi fani

2.5.Qishloq xo'jalik ishlari. 

Dekabr oyida paxta dalalarida «oq oltin»ning oxirgi qoldiqlari 

yig'ishtirib  olinadi,  g'o'zapoyalar  yig'ib  olinib,  yerga  o'g'it  solib,  shudgor  qilinadi.  Ba'zi  joylarda 

zarur bo'lgan hollarda yaxob suvi berilib, yerning sho'ri yuviladi. 

Bog'larda  daraxtlarni  butash,  atroflarini  yumshatish  va  qator  oralarini  haydash, 

shuningdek, zarakunandalarga qarshi kurash ishlari davom ettiriladi. 

Yanvar  oyida  parniklarda  ertangi  sabzavotlar  rediska,  pomidor,  bodring,  karam  va  boshqa 

o'simliklar  ko'chatlarini  yetishtirish  boshlanadi.  Yetishtirilgan  ko'chatlar  parnik  yoki 

issiqhonalarga o'tqaziladi. Bundan keyin bevosita dalalarga ekiladigan ko'chatlar tayyorlanadi. 

Issiqhona  va  parniklarda  fevral  oyida  ertangi  pomidor,  bulg'or  qalapmiri,  baqlajon  va 

boshqa sabzavot o'simliklarining ko'chatlarini  yetishtirish uchun sabzavot  urug'lari ekish davom 

etadi. Fevral oyida parniklarda ba'zi bir gul ko'chatlari  yetishtirish uchun: chinnigul, qo'qongul, 

sambittol,  petuniya  (gullari  kattakatta  bog'  o'simligi),  xushbo'y  tamaki,  siniya  (qizil  gulli  xona 

o'simligi),  ajdarog'iz  (yirik  gulli  o'simlik)  va  boshqa  gullarning  urug'lari  ekiladi.  Parnik  va 

issiqxonalarda ertangi rediska, bodring, ertangi karam va boshqa sabzavotlar o'stiriladi. Iliq kunlar 

bo'lganda bolalar bog'chasi hovlisida rediska urug'i sepiladi. Bunda bolalar ham qatnashadilar. 

Ana shu vaqtda ko'chalar, istirohat bog'larini obodonlashtirish ishlari boshlanadi, har turli 

daraxtlar:  eman,  chinor,  qayrag'och,  kashtan  (qora  qayinlar  oilasiga  mansub  daraxt  va  shu 

daraxting yong'og'i), shumtol daraxtining barcha turlari, teraklarning barcha turlari, oq akatsiya, 

zarang, gledichiya, aylant, qora tol va boshqa daraxt ko'chatlari ekiladi. 

Ko'chalarni  ko'kalamzorlashtirishda  shu  narsani  esda  tutish  kerakki,  hatto  tez  o'sadigan 

daraxt  ko'chatlari  ham  kamida  5—6  yil  o'tgandan  keyin  chiroyli  manzara  beradi,  sekin  o'sadigan 

daraxt  ko'chatlari  esa  oradan  10—12  yil  o'tgandan  keyingina  dekorativ  manzara  kasb  etadi. 

Gullaydigan  va  dekorativ  butalar  ikkinchi  yili  va  hatto  o'tqazilgan  birinchi  yiliyoq  ko'kalamzor 

ko'rinishini  beradi.  Mana shuning uchun ham  birinchi  yili zarang, shumtol singari tez o'sadigan 

daraxtlar va ko'chatlarni o'tqazish, keyingi yillarda esa, shar tusidagi va piramida sifat qayrag'och, 

shuningdek,  sekin  o'sadigan  eman,  kashtan  singari  daraxtlarning  ko'chatlarini  o'tqazish  tavsiya 

qilinadi. 

Fevral  oyida  legistrum  (jonli  devor),  buldonej,  nastarin,  shumtol  (oq  xushbo'y  gulli 

daraxt), jasmin (xo'shbo'y oq gulli o'simlik) daraxtlarining qalamchalari o'tqazila boshlaydi. 

Agar  bolalar  bog'chalari  hovlilarida  tut  daraxtlari  bo'lsa,  bu  holda  daraxt  taglarida 

qishlagan  tut  zararkunandalariga  qarshi  kurash  olib  boriladi.  Fevral  oyida  g'umbaklardan 

chiqqan to'q kul rangdagi ona qurtlar barglarga tirmashib chiqib, daraxt tanasidagi yoriq joylarga 

tuxum qo'yadilar. Kapalak qurti tut daraxtining po'stlog'i va barglarini  yeydi. Tut daraxtlarining 

ommaviy  ravishda  ko'karishiga  zarar  yetkazuvchi  hasharotlarni  yo'qotish  uchun  har  bir  daraxtga 

3—4 litrdan 5%li geksaxloran sepiladi. 

Agar havo issiq kelsa, fevral oyida ham ekin ekishga kirishish mumkin. Bunda donli ekinlar va 

yer ishlari uchun juda qimmatli bo'lgan o't o'simligi — bedani ekish mumkin. Beda ko'p  yillik 

dukkakli o'simlikdir. Yaxshi parvarish qilinganda uni yiliga 4—5 marta o'rib olish mumkin. U 

mollarga  to'yimli  ozuqa  sifatida  beriladi.  Bundan  tashqari,  beda  ekilgan  tuproqning  tuzilishi 

o'zgaradi va yerning hosildorligi ortadi.