Болалар ва ўсимларнинг мускуллар фаолиятларининг физиологик хусусиятлари

критик
ва 
сенситивлик
(
сезувчанлик
) даврлари бир неча марта такрорланади. Аммо 
бу қулай даврлардан тайёрланишниг шунга мос келадиган сифатларни 
тезлаштириш учун фойдаланилмаса, унда хар бир навбатдаги сенситивлик 
давр 
ҳаракатнинг 
такомиллашиши 
учун 
қўлдан 
чиқарилган 
имкониятларини тўлдирмайди, чунки жисмоний сифатларни тузилиши ва 
метаболик заҳираларини кўпайтириш мумкин эмас. 
Мушаклар 
гипертрофиясини
специфик шаклларини ривожланиши, мотонейронлар 
ултратузилишнинг ўзгариши, асаб марказлари ва асаб-мушак 
апаратлардаги 
синаптик
боғланишлар зонасини кенгайиши, ферментлар 
ва мушак оқсилларини синтезини тезлашиши ирсий назорат остида бўлади 
ва юкламалар билан жадаллаштиради, организмни онтогенездаги ҳар бир 
босқичида жисмоний етилиши даражасини мослашишини келтириб 
чиқаради. 
Меъёридан ортиқ юкламалар, қайсики ўсаётган организмни 
пластик
ва 
энергетик
заҳираларини камбағаллашувини чақиради, бу эса биологик 
етилишни чўзилишига, организмни мослашиш қобилиятини пасайишига, 
унинг қайта кучланишини ва жароҳатли ҳолатларига индивидуал 
ривожланишнинг ирсий дастурини, бузилишига олиб келиши мумкин. 
Индивидларнинг битта хронологик ёшдаги ирсий белгиларидаги фарқлар 
индивидуал кучлилик, тезлашувчи, уйғунлаштирувчи сифатлар ва 
чидамлилик каби ривожланишларидаги критик даврларнинг турли 
вақтларда бошланиши биологик етилишнинг индивидуал темпига боғлиқ 
ҳолда намон бўлиши мумкин. 
Шунинг 
учун 
тайёрланишларни 
режалаштириш 
ва 
индивидуаллаштиришда 
онтогенезнинг 
хроноирсий 
организмнинг 
биологик етилиш темплари, календар ёшга нисбатан ривожланишнинг 
акселерацияси ёки ретардациясини намоён бўлиши, анча аниқ кўринувчи 
белгилар бўйича ҳаракат қобилиятларини ирсийлик даражасини таъмин 
этилиши, тўлиғича ирсий дастурнинг хусусиятларини ҳисобга олиш зарур 
бўлади.