Bolalar sporti asoslari

Sport maktabiga gimnastika sport turi bo’yicha bolalar va o’smirlarni saralashning test me’yorlari

Nazorat mashlar	Bolalar 9 yosh		Qizlar 8 yosh
	Ko’rsatkichlari	Ballar	Ko’rsatkichlari	Ballar
Yuqori startdan 20 m. ga yugurish (s)	4,8 4,7 4,6	5,4 5,8 6,2	5,4 5,3 5,2	5,6 5,9 6,2
Joyidan turib uzoqlikka sakrash (sm)	155 160 165	4,5 5 5,5	100 105 110	3 3,5 4
Gimnastika devorida oyoqni ko’targan holda burchak hosil qilish (marta)	5 6 7 8	2,5 3 3,5 4	-	-
Qo’sh poyani ushlagan holda bir oyoqqa tayanib qo’llarni bukib - yozish			6 7 8	3 3,5 4
Qo’sh poyada qo’llarni bukib – yozish (marta)	5 6 7 8	2,5 3 3,5 4
Gavdani to’g’ri ushlagan holda qo’larni bukib – yozish (marta)			1 2 3 4	1,2 1,8 2,4 3
Qo’llarni yuqoridan ushlagan holda turnikda tortilish (marta)	1 2 3	1 1,4 1,9	1	2,5

2. Bo’g’imlarni harakatchanligini aniqlash uchun nazorat sinovi (bolalar va qizlar uchun)

O’tirgan holda oyoqlarni yoyib oldinga egilish, qo’llar yonda, bosh ko’tarilgan, gavda to’g’ri	1. Gavdani to’g’ri ushlagan holda 45^0 ga oldinga egilish, oyoqlar sal bukilgan – 5 ball 2. Gavdani to’g’ri ushlagan holda 65^0 ga oldinga egilish, oyoqlar to’g’ri – 7 ball 3. Gavdani to’g’ri ushlagan holda 80^0 ga oldinga egilish, oyoqlar to’g’ri – 9 ball 4. Tananing barcha nuqtalari yerga tekkan holda, oyoqlar to’g’ri, oyoq uchlari cho’zilgan, bosh ko’tarilgan – 10 ball
Oyoqlarni to’g’riga bir chiziq bo’ylab yoyib o’tirish (shpagat)	1. Oyoq kaftlarini yerga tekkazish va 135^0 ga yoyish – 5 ball 2. Shuning o’zi, qo’llar yonga, oyoqlarni 145^0 ga yoyilgan – 7 ball 3. Tizzalarni yerga tekkazish va oyoqlarni 170^0 ga yoyilgan; qo’llar yonga – 9 ball 4. Oyoq va toz-sonni butunlay yerga tekkazish, qo’llar yonga – 10 ball
Gimnastika ko’prigi	1. Oyoq va qo’llar bukilgan, yelkalar yerga nisbatan 30^0 burchak ostida – 5 ball 2. Oyoqlar bukulgan, yelkalar 45^0 burchak ostida – 7 ball 3. Sezilar darajada oyoqlar bukilgan, yelkalar holati vertikalga nisbatan qisman og’gan – 9 ball 4. Oyoqlar to’g’ri, qo’llar to’g’ri, yelkalar yerga perpendikulyar holda – 10 ball
Gimnastika devorini bosh tengligida qo’llar bilan ushlagan holda, oyoqlarni oldinga ko’tarish	1. 70^0 burchak ostida – 5 ball 2. 90^0 burchak ostida – 7 ball 3. 105^0 burchak ostida – 9 ball 4. 115^0 burchak ostida – 10 ball
Yelkalar tengligida gimnistika devorini yon tamondan qo’l bilan ushlagan holda, oyoqni yon tamonga ko’tarish	1. 70^0 burchak ostida – 5 ball 2. 90^0 burchak ostida – 7 ball 3. 105^0 burchak ostida – 9 ball 4. 115^0 burchak ostida – 5 ball
Oyoqlar bir chiziq bo’ylab tashqari tomonga yoyilgan, devorni ushlagan holda (qizlar uchun)	1. Oyoqlar bir chiziq bo’ylab sezilarli darajada yoyilgan murabbiy yordami bilan – 7,5-8 ball 2. Shuning o’zi, mustaqil – 8-8,5 ball 3. Oyoqlar to’g’ri chiziq bo’ylab murabbiy yordami bilan – 9-9,5 ball 4. asosiy turish, oyoqlar to’gri chiziq bo’ylab, mustaqil, og’ishni ushlagan holda – 9,5-10 ball

Kurash, boks va sport yakku kurashining boshqa turlari bilan shug’ullanish uchun tanlov quyidagi mezonlar asosida amalga oshiriladi: sportning mazkur turlari bilan shug’ullanish uchun qobiliyatlarni erta namoyon bo`lishi; mehnatsevarlik; jasurlik, qat’iyatlilik kabi xarakterining mavjudligi; bilimlarni tez o`zlashtirish, mahorat ko`nikmalarini muvaffaqiyatli shakllantirish; sport texnikasini o`rganish jarayonida ijodkorlik unsurlarining mavjudligi va takomillashuvga bo`lgan intilish. Masalan, bola va o`spirinlarni sport maktablarining kurash bo`limlariga tanlashda sog’lig’ining ahvolini, organizm analizator tizimlarini holatini, morfologik belgilarni, jismoniy tayyorgarlik darajasini, vaqt, makon va kuchga ko`ra, harakatlarni aniq bajarish imkoniyatini beruvchi korelyatsin qobiliyatlarini o`zgarayotgan harakat vaziyatlarga bog’liq ravishda tez o`zgarish qobiliyatining mavjudligi kabilarni hisobga olish lozim.

Sport maktablari kurash bo`limiga tanlashda quyidagi nazorat sinovlaridan foydalanadilar (48-jadval).
48-jadval
Sport maktabiga kurash sport turidan bolalar va o’smirlarni saralashning test me’yorlari
1. 12 yoshli o’smirlarni irodaviy va tezkor-kuch sifatlarini rivojlanish darajasini aniqlash uchun test me’yorlari

Nazorat mashglari	Natijalarni baxolash
	Birlamchi	O’rgatish yilining so’ngida
Yuqori startdan 30 m. ga yugurish (s)	5,4 – a’lo 5,5 – yaxshi 5,6 – qoniqarli 5,8 - yomon	5,1 – a’lo 5,2 – yaxshi 5,3 – qoniqarli 5,5 - yomon
Joyida turib uzunlikka sakrash (sm) Sport zalida yoki yugurish yo’lagida. Ikkita imkoniyat, a’lo natija uchun	160 – a’lo 155 – yaxshi 150 – qoniqarli 140 - yomon	180 – a’lo 175 – yaxshi 170 – qoniqarli 160 - yomon
Gimnastika devorini ushlagan holda oyoqlarni 90^0 burchak ushlab turish, xalqalarda (s)	4 – a’lo 3 – yaxshi 2 – qoniqarli 0 - yomon	7 – a’lo 5 – yaxshi 3 – qoniqarli 2 - yomon
Gimnastika o’rindig’iga oyoqlarni qo’ygan holda qo’llarni bukib yoyish, 60 sm balandlikdan (marta)	6 – a’lo 4 – yaxshi 2 – qoniqarli 0 - yomon	15 – a’lo 12 – yaxshi 8 – qoniqarli 4 - yomon
Turnik yoki xalqalarda tortilish (marta)	4 – a’lo 3 – yaxshi 2 – qoniqarli 1 - yomon	6 – a’lo 5 – yaxshi 4 – qoniqarli 2 - yomon
To’p uchun kurash (gilamda, tizzalarda turgan holda, murabbiyning signali bilan – to’pni qo’lga kiritish). Raqib bilan 3 marta olishish. Bellashuvning vaqti va natijasi belgilanadi.	3 g’alaba – a’lo, 2 g’alaba – yaxshi, 1 g’alaba – qoniqarli.