Bolalar kasalliklari propedevtikasi



Download 5,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/343
Sana31.12.2021
Hajmi5,81 Mb.
#258509
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   343
Bog'liq
bolalar kasalliklari propedevtikasi 2

GAVDA  SATXI.  Nafas  olish,  qon  aylanish  jarayoni,  bo‗yr  aqlarni 
funksional  holatini  ko‗rsatkichlari  gavda  sathi  bilan  chambarchas 
b o g ‗ l a n g a n   b o ‗ l i b ,   u l a r n i   h i s o b l a b   c h i q i s h d a   s t a n d a r t   g a v d a  
ko‗rsatkichlaridan  foydalanish  lozim  bo‗ladi.  Ko‗pchilik  dori-darmonlar, 
infuzion  terapiya  komponentlarini  qo‗llashda  gavda  sathini  birligiga  qarab 
hisoblash kerak. 
;
 
Butun  bolalik  davrlarida,  ayniqsa  bir  yoshgacha  bo‗lgan  bolalarda  gavda 
sathi,  tana  vazni  birligi-  bo‗yicha  kattalarga  solishtirganda  nisbatan  katta. 
Yangi  tug‗ilgan  chaqaloqni  1  kg  vazniga  tug‗ri  keladigan  gavda  sathi  katta 
yoshdagilarga  /0,02  m
2
/  qaraganda  3  barobar  /0,06  m
2
/  ko‗p  bo‗ladi. 
Shuning  uchun  ko‗pchilik  ko‗rsatkichlar  suvning  mikdori,  asosiy  almashuvi, 
v e n t i l y a t s i y a   p a r a m e t r l a r i   v a   b o s h q a   k o ‗ r s a t k i c h l a r   1   k g   v a z n g a  
hisoblaganda,  yangi  tug‗ilgan  chaqaloqlarda  katta  yoshli  odamlarga  qaraganda 
nisbatan  ko‗p  bo‗ladi.  Bolani  gavda  sathini  taxminan  hisoblash  uchun 
quyidagi formulalarni ishlatish mumkin. 
Vazni 1 ,5 kg- dan 100 kg-cha bo‗lgan bolalarda  
S=4M+7 g/M+90
2  
 
bu yerda S-gavda sathi, M- vazni. M suratda 0,25 kg, maxrajda 1 kg gacha 
yiriklashtiriladi. 
Tug‗ilishida 9 yoshgacha bo‗lgan bolalar uchun: 1 yoshda gavda sathi 0,43m
2
 
teng  bo‗lib,  har  bir»  yetmagan  oyga  bu  ko‗rsatkichdan  0,02m
 
olib  tashlab,  har 
bir oshgan yiliga 0,06 m
2
 qo‗shamiz. 
10-17yoshli bolalar uchun: 
N-1 
S(m2) =------------ 
10 
bu yerda S- gavda sathi, N - bolani yoshi. 
Gavdaning  o‗zaro  nisbati  ham  bolani  yoshiga  qarab  o‗zgaradi.  Agar 
chaqaloq  bolaning  boshi  gavda  saghini  2 1 %   tug‗ri  kelsa,  katta  kishilar  boshi 
faqat  7.5%  tug‗ri  keladi.  Tana  sathini  boshqa  qismlarida  bunday  o‗zgarish 
kam  bo‗ladi.  Jumladan,  gavdaning  umurtqa  pog‗onasi  qismiga  chaqaloqlarda 
32%  tug‗ri  kelsa,  kattalarda  35%,  qo‗llariga  muvofiq  ravishda  17%  va  19%, 
oyoqlariga muvofiq ravishda 31% va 39% to‗gri keladi.1 yoshdan katta bolalarda 
quyidagi nisbatlarni qo‗llash mumkin «tuqqizlar qoidasi»: bosh va bo‗yin 9% har 
bitta  ko‗l-9%,  ikkalovi  -18%,  oyoqlari  har  bittasi  18%,  ikkallasi  -36%,  tananing 


 
51 
oldingi satxi -18%-, tananing umummi satxi - 36%. 
O‗zbekistan  Respublikasi  iklim  sharoitida  yashayotgan  bolalarning  jismoiy 
rivojlanishi  ko‗rsatkichlari  hozirgi  zamon  bolalarining  jismoniy  rivojlanishining 
muayyan yo‗nalishini ifodalaydi. Manbalarda keltirilishicha yangi tug‗ilgap chaqaloq 
bolalar  vazni  o‗rtacha  3300g,  bo‗yi  52,4sm  bosh  aylanasini  34,67  sm  ko‗krak 
aylanasi  33,25  sm  (M.E.Abdulaeva  va  boshqalar  2001),  mo‗tlako 
COFJIOM 
tug‗ilgan  chaqaloqlar  o‗rtacha  vazni  esa  3515,6,  bo‗yi  51,3  sm  bosh  aylanasi 
35,4  sm  ko‗krak  aylanasi  34,6  sm  ni  tashkil  etadi  (M.R.Xudayberdiev  va 
boshqalar 1994 y). R.T.Kamilovaning (1999Y) ko‗rsatishicha O‗zbekiston sharoitida 
har  xil  iqlim  mintakalarida  yashovchi  maktab  yoshidagi  bolalarning  rivojlanishi 
taxminan  bir  xil.  O‗rtacha  va  o‗rtadan  yuqori  darajada  jismoniy  rivojlanayotgan 
bolalar  soni  80,51%ni  tashkil  etadi.Jismoniy  rivojlanishni  baholash.  Oxirgi  paytda 
bolalarni  jismoiiy  rivojlanish  ko‗rsatkichlarini  sentil  (parametrik  bo‗lmagan) 
baholash  yo‗llari  keng  tarqalib,  ular  sigmal  jadvallarga  qaraganda  aniqroq  va 
ob‘ektiv  deb  hisoblanadi.  Undan  tashqari  ularni  amaliyotda  qo‗llash  juda  oson  va 
qo‗lay. Bunda  har  bir  jismoniy  o‗lchov  ko‗rsatkichi  ma‘lum  bir  jadvaldagi  o‗ziga 
xos  bo‗lgan  sentil  shkalaning  koridoriga  joylashtiriladi.  Hech  qanaqa 
hisoblashlar  bu  yerda  o‗tkazilmaydi.  Ushbu  «yo‗lak»  qaerda  joylashganiga 
qarab, tibbiyot hodimi ma‘lum xulosaga keladi. 
 quyida sentil shkalasi variantlarini keltiramiz. 
  

Download 5,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   343




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish