Bolalar kasalliklari propedevtikasi

Paypaslash.  Buyrakni  3  yoshgacha  ,  ovqatlanish  darajasi  pasaygan 
bolalarda paypaslash mumkin. Undan katta yoshli bolalarda va kattalarda normada 
palpatsiya  qilib  bo‗lmaydi.  Buyrakni  palpatsiya  qilish  uchun  bola  chalqanchasiga 
yotib  oyog‗ini  yarim  buqilgan,  qo‗llari  yonga  tushirilgan  holda  yotqiziladi.Chap 
qo‗lni  orqaga  12  qobirga  sohasiga,  o‗ng  qo‗lni  esa  (o‗ng  qobirg‗a  yoyi)  qorin 
bo‗shlig‗i  sohasida  qo‗yib  chuqur  palpatsiya  qilinadi,  palpatsiya  qilinayotgan 
paytida  chap  qo‗l  2-chi  qo‗l  tomon  orqadan  ko‗tariladi  va  shu  bilan  buyrakni 
yaqinlashtiriladi. 
 Buyrakni  bimanual  paypaslashda  ikkala  qo‗lni  bosh  barmoqlari  kovirg‗a 
yoyiga  yaqinlashtiriladi,  qolgan  4  ta  barmoq  orqada  qoladi,bolaga  chuqur  nafas 
olish  tavsiya  qilinadi,  buyrak  nafas  olgan  paytida  pasayadi  va  palpatsiya  qilishga 
imkoniyat  tug‗iladi.  Buyrakni  Gunon  (buyrakni  balantirovka  qilish)  usuli  bilan 
palpatsiya  qilish.  Buning  uchun  bola  90  gradusga  egiladi,  tekshiruvchining  o‗ng 
qo‗li  qorin  sohasiga  qovirg‗a  yoyiga  qo‗yiladi,  chap  qo‗l  bilan  buyrak  sohasiga 
sekin qo‗yiladi va natijada buyrakni tebranishini (ballantatsiya) hosil qilinadi, o‗ng 
qo‗lga  buyrak  tebranganda  yengil  uriladi.  Paypaslash  yo‗li  bilan  shish  bor  yoki 
yo‗qligi aniqlanadi.Buning uchun bemorning katta boldir suyagining oldingi to‗piq 
sohasi yozib ko‗riladi. Botiq simptomi – tekshiriladi. Shish suvli bo‗lsa chuqurcha 
tez  yoziladi,  shilliqli  bo‗lsa  sekin  yoziladi. 
Buyrakda  og‗riq  bor-yoki  yo‗qligini  tekshirish 
uchun  chap  qo‗lni  orqa  tomondan  12 
qovirg‗aga  parallel  qo‗yiladi  va  o‗ng  qo‗lni 
perpendikulyar  holda  chap  qo‗l  ustiga  qo‗yib 
yengil  uriladi.  Buyrak  kasalliklarida  (  buyrak 
tosh  kasalliklari,  glomerulonefritda)  og‗riq 
bo‗lib  simptom  Pasternatskiy  ijobiy  bo‗ladi. 
Buning asosiy sababi buyrak yalliqlanishlarida 
Bauman-Shumlyanskiy  kapsulasi  taranglashib 
o‗ta sezuvchan bo‗lib qoladi. Siydik pufagi erta 
yoshli va katta  yoshli bolalarda qovuq to‗lganda palpatsiya  qilish  mumkin,chunki 
qovuq  to‗lgan  paytida  kichik  chanoqdan  ko‗tariladi.  Bola  ulg‗aygan  sayin  asta-
sekin pastga tushib, kichik chanoq bo‗shlig‗iga joylashib boradi. Perkussiya siydik 
pufagida o‗tkazish uchun plessimetr –barmoqni kindik sohasidan yuqoridan pastga 
simfiz tomon yurgiziladi. 
1.Siydik  pufagining  yuqori  nuqtasi  kindikdan  o‗tkazilgan  chizig‗ning 
qorinning to‗g‗ri muskulini tashqi qirg‗og‗i bilan kesishgan joyida joylashgan. 
2  Siydik  pufagining  pastki  nuqtasi  bispinal  chizig‗i  qorinning  to‗g‗ri 
muskulini 
tashqi 
qirg‗og‗i 
bilan 
kesishgan 
joyida 
joylashgan.  
 
 
 
Расм. Сийдик пуфагининг 
тeкшириш усули. 
 

---

 
271 
 
Rasm.  Pasternatskiy  usuli  bilan  buyrak 
sohasini tekshirish. 
Tekshiruvchi 
bel 
sohasiga 
chap 
qo‗lini  avval  bir  tomonga,  keyin  ikkinchi 
tomonga  qo‗yib  o‗ng  qo‗lini  chap  qo‗l 
ustiga  tik  qo‗yib  qisqa  yengil  uriladi. 
 
Perkussiya.  Pasternatskiy  usuli  bilan  buyrak  sohasini  tekshirish  og‗riq  bor 
yo‗qligi  yoki  noxush  xis  borligini  aniqlash,  gohida  og‗riq  oyoqqa  yoki  qorinning 
pastki  qismiga  berilishi  bu  simptomning  musbat  deb  baholanadi.  Simptom 
musbatligi  buyrak  va  buyrak  oldi  klechatkasi  yallig‗lanishida  (pielonefrit, 
glomerulonefrit,  paranefrit)  va  siydik  tosh  kasalliklarida  kuzatiladi.  Perkussiya 
usuli  bilan  siydik  pufagining  to‗lgan  paytda  qovdan  chiqishi  aniqlanadi.  Buning 
uchun  plessimetr  barmoq  qovga  parallel  qo‗yib  kindikdan  pastga  tomon  bo‗g‗iq 
tovush  chiqqunga  qadar  perkussiya  qilinadi.  Bu  usul  o‗tkir  siydik  tutilgan  paytda 
qilinadi.  Perkussiya  usuli  bilan  qorin  bo‗shlig‗ida  erkin  suyuqlik  borligi  ham 
aniqlanadi.  
 
 
 
 
 
 

---

 
272