Bolalar kasalliklari propedevtikasi

 Qon kasalliklari bilan bemor bolalarni tekshirish usullari. Qon sistemasi 
xastaligini  o‗rganish  bemorni  yotgan  xonasida  olib  boriladi.  Bolani  ahvoliga, 
holiga,  faolligiga,  tana  tuzilishiga  baho  berish  kerak  .  Terini,  teri  osti  yog‗ 
to‗qimalarini, yurak qon tomir va nafas olish sistemasini, hamda ovqat hazm qilish 
organlarini  tekshiriladi.  Qon  xastaligini  tekshirishga  tushishdan  oldin  yuqorida 

---

 
252 
aytilgan  sistemalarda  o‗zgarishni  topish  kerak,  chunki  organizmda  hamma 
sistemalar bir-biri bilan mustahkam bog‗langan. 
Birinchi  galda  ona  va  bemor  bolani  shikoyatiga  ahamiyat  berish  kerak, 
ayniqsa  bola  kichkina  bo‗lsa.  Ko‗pincha  shikoyatlar  kam  quvvatlikdan,  rangini 
oqarganligidan,  ishtaxasi  yo‗qligidan,  jismoniy  tomondan  tengdoshlaridan  orqada 
qolishdan, teri osti qon quyulishi, gemorragik toshmalar (mayda nuqtali yoki katta 
hajmdagi),  burundan  qon  ketishi,  siydik,  ahlat  va  bachadondan  qon  ketishi,  qon 
qusish,  bo‗ynidagi,  qo‗ltiq  ostidagi,  gavdadagi  limfa  tugunlarini  kattalashishidan 
bo‗lishi  mumkin.  Qon  kasalliklari  bilan  og‗rigan  bemor  bolalarni  tekshirishda 
anamnez  muhim  rol  o‗ynaydi.  Ota-  onasidan  bolani  og‗riganini  qachon 
sezganligini, kasallikni qanday boshlanganligini, kamqonlik sekin asta boshlanadi 
va  uni  qo‗qisdan  analiz  olinganda  aniqlanadi  va  ota-onasini  bezovdalanishiga 
sabab  bo‗ladi.  Leykoz,  limfagranulamatoz,  gemorragik  diatez,  gemolitik  anemiya 
o‗tkir  boshlanadi,  tana  harorati  ko‗tariladi,  terisi  oqaradi,  limfa  tugunlari 
kattalashadi,  gemorragik  sindromlar  (teri  va  teri  osti  yog‗  qavatiga  qon  quyilishi, 
qon  ketish  va  x.klar),  sarg‗ayish,  qorin  xajmini  kattalashishi  ota  onasini  diqqat 
e‘tiborini  tortadi.  Qorinning  yuqori  qismining  kattalashishi  jigar,  taloq,  qorin 
bo‗shlig‗idagi  limfa  tugunlari  kattalashi  hisobiga  kuzatiladi.  Ota-onasidan 
kasalikka olib kelgan sabablarini so‗rab surishtirish kerak; erta yoshdagi bolalarda 
kamqonlik noto‗g‗ri ovqatlantirishdan, ovqat ratsionida temir va vitaminlarga boy 
mahsulotlarning  kamligi,  bolaning  noto‗g‗ri  parvarish  qilish,  kam  toza  havoda 
sayil qilish hisoblanadi. Gemorragik diatez, gemolitik vaskulit (Sheyleyn-Genoxa), 
tromsitar  purpura  (Verlgof)  ko‗proq  ORVI,  angina,  profilaktik  emlashdan  keyin 
kelib  chiqadi.  Gemofiliya,  trombotsitopeniyada  travma  olgan so‗ng bolalarda  qon 
ketish  kuzatiladi.  Qon  ketish  bolalarni  qaysi  dorilarni  iste‘mol  qilgandan  so‗ng 
gemorragik  krizlar  (eritrotsitopatiya,  sulanil  preparatlari,  xinin,  tetratsiklin) 
agranulotsitopatiya,  gipoplastik  anemiya,  tug‗ma  nasliy  gemofiliya  kasalligi 
Villebranda, mikrosferotsitar (Minkovskiy-Shoffar) bo‗lganligi aniqlanadi.