Bolalar kasalliklari propedevtikasi

QON , QON YaRATISh TIZIMI VA PERIFERIK LIMFATIK 
TIZIMLARINING ANATOMO-FIZIOLOGIK XUSUSIYaTLARI, ULARNI 
TEKShIRISh USULLARI. QON, QON YaRATISh TIZIMI VA PERIFERIK 
LIMFATIK TIZIMLARINING JAROHATLANISh SEMIOTIKASI VA 
SINDROMLARI 
Bola  qoni  bola  organizmi  fiziologik  xususiyatiga  bog‗liq  bo‗ladi.  Bolalar 
qonnning mikdori doimiy bir emasligi va bolaning yoshiga, og‗irligiga mos holda 
o‗zgaradi.Chaqaloqlar  qoni  tana  og‗irligiga  nisbatan  35-50  ml,  1  yoshgacha  100 
mlgacha  to‗g‗ri  keladi.  Qonning  yopishqoqligi  qon  zichligi  erta  yoshda  (1060-
1080)  kattalarga  nisbatan  (1040-1053)  yuqori  bo‗ladi.  Bolalar  qon  ivish  vaqti 
kattalarnikidan  uncha  farq  qilmaydi,  boshlanish  vaqti  4.5-5  minut(  kattalarda  -5 
minut).tugashi  9-10  minut.  Qon  ketish  vaqti  2-4  minut.  O‗g‗il  va  qiz  bolalar 
eritrotsiti osmotik chidamliligini farqi yo‗k. Sog‗lom eritrotsitlarni cho‗kish tezligi 
chaqaloqlarda 2 mm soat, kattalarda esa 5-8 mm soat. 
Sog‗lom  bolalarda  qonni  ximiyaviy  tarkibi  ma‘lum  miqdorda  o‗zgarmas 

---

 
245 
bo‗lib,  bu  bolani  yoshiga  qarab  kam  o‗zgaradi.  Qonni  morfologik  tarkibi  orasida 
o‗ziga xos xususiyati va to‗qima ichidagi modda almashish holati o‗rtasida yaqin 
bog‗liqlik bor. Bolalarni chaqaloqlik davrida qonni fermentlari: amilaza, katalaza, 
lipaza kam bo‗lib, bir yoshdan boshlab sog‗lom bolalarda bular ko‗paya boshlaydi. 
Qon  zardobida  umumiy  oqsil  mikdori  bola  tug‗ilgandan  keyin  sekin-asta  3 
oygacha  kamaya  boshlaydi  va  6  oylik  bo‗lganda  o‗smirlarning  yoshidagi 
miqdoriga  yetadi.  Fibrinogen  qon  zardobida  umumiy  oqsilni  5%  tashkil  qiladi. 
Bolani  tez  o‗sishi  va  vaznini  ortishi  ayniksa  emish  davrida  gemoglabinni  ko‗p 
ishlab  chiqarishini,  temir  modda  almashinishini  tezlashishini  talab  qiladi. 
Jamg‗arilgan  temir,  immunoglobulinni  miqdori  bolani  tana  og‗irligiga  mutanosib 
bo‗ladi. 
Qonni  ishlab  chiqarilishi  homilada  juda  vaqtli,  xomilani  2  va  3  haftasidan 
boshlanadi.  Tomirlar  va  qon  elementlari  pusht  biriktiruvchi  to‗qimalardan  hosil 
bo‗ladi. Bu oldinga tuxumdonni sariqlik qopchig‗i (embrion tanasidan tashqarida), 
keyinchalik  esa  tana  mezinximasida  sodir  bo‗ladi.  Qon  ishlab  chiqarish  o‗zini 
taraqqiyotida uch davrni boshidan o‗tkazadi.